Trình bày được cấu trúc chung của mạch điện, thành phần và chức năng của các bộ phận chính trên mạch điện (Ví dụ: các bộ phận: nguồn, tải, truyền dẫn, đóng cắt, điều khiển và bảo vệ mạch điện).
Vẽ và mô tả được sơ đồ khối của mạch điện điều khiển đơn giản; phân loại và nêu được vai trò của một số mô đun cảm biến trong mạch điện điều khiển đơn giản.
Lắp ráp được các mạch điện điều khiển đơn giản có sử dụng một mô đun cảm biến: mô đun cảm biến ánh sáng, mô đun cảm biến nhiệt độ và mô đun cảm biến độ ẩm.
Trình bày được đặc điểm cơ bản, nhận biết được sự phù hợp của bản thân đối với một số ngành nghề phổ biến trong lĩnh vực kĩ thuật điện.

NỘI DUNG VÀ Ý NGHĨA

“Kĩ thuật điện” là chương thứ tư của SGK Công nghệ 8 với những nội dung khái quát về mạch điện như: cấu trúc chung của mạch điện, thành phần và chức năng của các bộ phận chính trên mạch điện; mạch điện điều khiển sử dụng một số mô đun cảm biến như mô đun cảm biến ánh sáng, mô đun cảm biến nhiệt độ, mô đun cảm biến độ ẩm; đặc điểm cơ bản, nhận biết được sự phù hợp của bản thân đối với một số ngành nghề phổ biến trong lĩnh vực kĩ thuật điện. Các nội dung này được cấu trúc thành bốn bài học, cụ thể:

Bài 14. Khái quát về mạch điện	(2 tiết)
Bài 15. Cảm biến và mô đun cảm biến	(2 tiết)
Bài 16. Mạch điện điều khiển sử dụng mô đun cảm biến	(5 tiết)
Bài 17. Ngành nghề trong lĩnh vực kĩ thuật điện	(2 tiết)

Nội dung của Chương IV giúp tiết tục phát triển những năng lực Công nghệ của HS đã được phát triển ở lớp 6 liên quan đến lĩnh vực kĩ thuật điện. Thông qua các nội dung cơ bản về mạch điện điều khiển giúp các em lắp ráp được một số mạch điện điều khiển đơn giản sử dụng mô đun cảm biến để có thể ứng dụng trong gia đình. Hơn nữa, Chương này còn giúp các em bước đầu tìm hiểu về đặc điểm của một số ngành nghề phổ biến trong lĩnh vực kĩ thuật điện phổ biến và đánh giá được sự phù hợp của bản thân mình đối với những ngành nghề đó.

III. NHỮNG MÔN HỌC CÓ LIÊN QUAN

Nội dung Chương IV về kĩ thuật điện gắn liền với vốn kinh nghiệm các em đã có từ việc sử dụng một số đồ dùng điện hằng ngày, và được mở rộng, phát triển dựa trên những nội dung, kiến thức của môn Công nghệ các em đã học ở Lớp 6 và ở Chương III (SGK Công nghệ 8). Ngoài ra, các bài học của Chương IV còn liên hệ với nội dung của các môn học khác như Toán học, Khoa học tự nhiên,... Đặc biệt, nội dung Chương IV liên hệ chặt chẽ với kiến thức về năng lượng ở Lớp 6 và về điện (dòng điện, mạch điện) ở Lớp 8 của môn Khoa học tự nhiên.

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

BÀI 14. KHÁI QUÁT VỀ MẠCH ĐIỆN

(2 Tiết)

MỤC TIÊU
Kiến thức:

Sau bài học này, HS đạt yêu cầu sau:

Trình bày được cấu trúc chung của mạch điện, thành phần và chức năng của các bộ phận chính trên mạch điện.
Trình bày được vai trò của các sơ đồ mạch điện, nhận biết các kí hiệu quy ước được sử dụng trong sơ đồ mạch điện.
Vẽ và mô tả được sơ đồ khối của mạch điện điều khiển đơn giản.

Năng lực

Năng lực chung:

Năng lực tự chủ, tự học: Chủ động học tập, tìm hiểu nội dung bài học, biết lắng nghe và trả lời nội dung trong bài học.
Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thực hiện tốt nhiệm vụ trong hoạt động nhóm; trao đổi, trình bày, chia sẻ ý tưởng,... khi thực hiện dự án học tập và sử dụng, đánh giá các sản phẩm công nghệ.
Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Tìm tòi, sáng tạo sản phẩm mới, giải quyết các vấn đề về kĩ thuật, công nghệ trong thực tiễn.

Năng lực công nghệ:

Tìm hiểu về mạch điện, mạch điện điều khiển.

Phẩm chất

Chăm chỉ, cẩn thận, tỉ mỉ.
Tích cực giao tiếp và hợp tác khi làm việc cá nhân và làm việc nhóm.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Đối với GV:

SGK, tài liệu giảng dạy, giáo án PPT.
Máy tính, máy chiếu để cung cấp thêm những hình ảnh minh họa về mạch điện.

Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu:

- Huy động sự hiểu biết của HS về mạch điện.

- Gợi sự tò mò và tạo tâm thế học tập cho HS vào nội dung bài học.

b) Nội dung: HS quan sát Hình 14.1 SGK tr.72 và trả lời câu hỏi ở phần Khởi động nêu ở đầu bài.
c) Sản phẩm: Câu trả lời ghi chép của HS.
d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 14.1 SGK, trả lời câu hỏi dựa trên hiểu biết của mình: Kể tên các thành phần cơ bản có trong sơ đồ mạch điện đơn giản ở Hình 14.1. Khi nào đèn Đ₁, Đ₂ cùng sáng?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập: HS thảo luận, suy nghĩ câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận: GV gọi đại diện một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

Đáp án:

+ Các thành phần cơ bản có trong mạch điện đơn giản:

Công tắc hai cực K, K₁, K₂.
Đèn sợi đốt Đ₁, Đ₂.
Cực âm cực dương.

+ Khi tất cả công tắc hai cực mở, hai đèn sẽ cùng sáng.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện:

- GV kết luận và dẫn dắt HS vào bài học mới: Mạch điện bao gồm nguồn điện, bóng đèn, công tắc. Để hiểu rõ hơn về cấu trúc chung của mạch điện, mạch điện điều khiển; thành phần và chức năng của các bộ phận chính trên mạch điện, mạch điện điều khiển, chúng ta cùng vào bài học hôm nay - Bài 14. Khái quát về mạch điện.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về mạch điện

a) Mục tiêu:

- HS trình bày được cấu trúc chung của mạch điện, thành phần và chức năng của các bộ phận chính trên mạch điện.

- HS nhận biết các kí hiệu quy ước được sử dụng trong sơ đồ mạch điện.

b) Nội dung: HS đọc nội dung mục I kết hợp quan sát Hình 14.3 SGK tr.72 và trả lời câu hỏi của hộp chức năng Khám phá.
c) Sản phẩm: Câu trả lời của HS về tên gọi các phần tử của mạch điện.
d) Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ:

- GV chia HS thành 4 nhóm (4 – 6 HS/nhóm).

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, đọc nội dung mục I và thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1 + 2: Trình bày về khái niệm và sơ đồ cấu trúc mạch điện?

+ Nhóm 3 + 4: Nêu vai trò của các bộ phận trong mạch điện.

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp, đọc nội dung mục I kết hợp quan sát Hình 14.3 SGK tr.72 và trả lời câu hỏi: Quan sát Hình 14.3, cho biết tên gọi các phần tử của mạch điện có trong hình.

- GV yêu cầu HS quan sát Bảng 14.1 SGK tr.73 để biết quy ước một số kí hiệu thông dụng trong sơ đồ mạch điện (Bảng 14.1 trình bày dưới Hoạt Động 1).

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:

- HS quan sát hình, đọc thông tin SGK, hoàn thành hộp chức năng Khám phá.

- GV hỗ trợ, quan sát.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận:

- Đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi Hình 14.3: Phần tử của mạch điện:

+ Hình a: acquy.

+ Hình b: bóng đèn.

+ Hình c: cầu chì.

+ Hình d: công tắc.

+ Hình e: cầu dao.

+ Hình g: quạt điện.

- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện:

- GV nêu nhận xét, tổng quát lại kiến thức.

I. Mạch điện

- Khái niệm: Mạch điện là một tập hợp các phần tử như nguồn điện; phụ tải; thiết bị đóng cắt, điều khiển và bảo vệ được nối với nhau bằng dây dẫn để thực hiện chức năng nhất định.

- Sơ đồ cấu trúc:

Nguồn điện

Phụ tải

Truyền dẫn, đóng cắt, điều khiển và bảo vệ

- Vai trò:

+ Nguồn điện cung cấp năng lượng điện cho mạch điện hoạt động. Nguồn điện lấy từ pin, acquy, lưới điện,...

+ Truyền dẫn, đóng cắt, điều khiển và bảo vệ dùng để truyền tải, đóng cắt nguồn điện, bảo vệ mạch đi khỏi bị quá tải, chập cháy. Ví dụ: dây dẫn, công tắc, cầu chì, ap to mát, cầu dao,...

+ Phụ tải là phần tử sử dụng năng lượng điện như: đèn điện, quạt điện,...

Bảng 14.1. Quy ước một số kí hiệu thông dụng trong sơ đồ mạch điện

Tên gọi	Kí hiệu	Tên gọi	Kí hiệu
Dòng điện xoay một chiều		Dây pha
Dòng điện xoay chiều		Dây trung tính
Cực dương		Hai dây dẫn chéo nhau
Cực âm		Hai dây dẫn nối nhau
Mạch điện ba pha		Cầu dao hai cực, ba cực
Công tắc hai cực		Công tắc ba cực
Cầu chì		Chấn lưu
Ổ điện		Chuông điện
Đèn sợi đốt		Đèn huỳnh quang
Quạt trần		Ổ điện và phích cắm điện

Hoạt động 2: Tìm hiểu về mạch điện điều khiển

a) Mục tiêu: HS vẽ và mô tả được sơ đồ khối của mạch điện điều khiển đơn giản.
b) Nội dung: HS đọc nội dung mục II kết hợp quan sát Hình 14.5 SGK tr.74 và trả lời câu hỏi của hộp chức năng Khám phá.
c) Sản phẩm: Ghi chép HS về mạch điện điều khiển.
d) Tổ chức thực hiện:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II