Giáo án điện tử chuyên đề Công nghệ trồng trọt 10 cánh diều Bài 3: Ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn tạo giống cây trồng

VUI MỪNG CHÀO ĐÓN CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Nêu một số ví dụ về ứng dụng của công nghệ sinh học trong chọn tạo giống cây trồng.

Công nghệ gene dùng trong tạo giống cây trồng chuyển gene

Công nghệ tế bào dùng trong nhân giống        cây trồng

BÀI 3: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG CHỌN TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

01 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG NHÂN GIỐNG CÂY TRỒNG

Đọc nội dung thông tin mục 1, kết hợp quan sát Hình 3.1 SGK tr.12 và thực hiện nhiệm vụ vào Phiếu học tập số 1.

Nhóm…………………                                                                          Lớp…………. 

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Em hãy tìm hiểu quy trình nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào ở một loại cây trồng cụ thể theo gợi ý dưới đây:

1. Tên giống cây trồng được nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào.

2. Mô tả quy trình nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào

3. Những thuận lợi và khó khăn của phương pháp nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào khi áp dụng đối với giống cây trồng này.

Ưu điểm: 

• Tạo ra cây giống sạch bệnh, nhân nhanh giống cây trồng với hệ số nhân giống cao.
• Cho sản phẩm cây giống đồng nhất.
• Tiết kiệm không gian nhân giống.
• Sản xuất cây giống quanh năm.

Nhược điểm:

• Hạn chế về chủng loại cây giống.
• Yêu cầu kĩ thuật hiện đại nên chi phí sản xuất cao.
• Phạm ví áp dụng: cho các loại cây trồng nhân giống vô tính.

Em hãy cho biết bước nào giúp tạo giống cây trồng sạch bệnh? Bước nào giúp tăng số lượng giống cây trồng?

Bước khử trùng và mẫu tạo mô sẹo giúp cây trồng sạch bệnh. Bước nhân nhanh cụm chồi giúp tăng số lượng giống cây trồng tạo ra.

Vì sao nuôi cấy mô tế bào thường áp dụng cho cây nhân giống vô tính?

Vì cây trồng nhân giống vô tính là loại cây trồng mà cây con sinh ra từ một bộ phận của cây mẹ; Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp nhân giống vô tính vì thế được áp dụng cho cây trồng nhân giống vô tính là hoàn toàn phù hợp.

02 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG CHỌN TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG

2.1. Tạo dòng thuần

Em hãy nêu ưu điểm, nhược điểm và phạm vi áp dụng của tạo dòng thuần chủng. 

Ưu điểm: 

• Rút ngắn thời gian tạo dòng thuần.
• Tỉ lệ cây thuần chủng được tạo ra cao hơn so với phương pháp thông thường.

Nhược điểm: 

• Cây đơn bội tạo ra yêu, khó duy trì.

Phạm vi áp dụng: thường áp dụng để tạo dòng thuần ở cây thụ phần tự đo (dưa chuột, bầu, bí, ngô,...) phục vụ cho chọn tạo giống ưu thế lai.

2.2. Tạo giống đột biến 

Các tác nhân đột biến (hoá học, lí học) được sử dụng để tác động vào vật chất di truyền (DNA) nhằm tạo ra các giống cây trồng mới mang các tính trạng mong muốn. 

Giống cây trồng đột biến có thể được tạo ra từ biến dị xôma trong nuôi cây mô tế bào.

Nêu ưu điểm, nhược điểm và phạm vi áp dụng của phương pháp tạo giống đột biến.

Ưu điểm: 

• Tạo ra các giống cây trồng mang những đặc tính mong muốn.
• Tạo ra nguồn biến dị phong phú mà bằng các phương pháp lai tạo khó thực hiện.
• Có khả năng tạo ra giống mới nhanh.

Nhược điểm: 

• Tỉ lệ biến dị có lợi thấp.
• Khó định hướng được các biến dị mong muốn.
• Phần lớn hoá chất xử lí đột biến có ảnh hưởng tới sức khoẻ con người.

Phạm vi áp dụng: cho các loại cây trồng sinh sản vô tính.

Quan sát Hình 3.2 và cho biết 

• Mô tả cách tạo ra dòng thuần cho cây trồng từ nuôi cấy hạt phấn.
• Em hãy cho biết vai trò của dòng thuần chủng trong chọn tạo giống cây trồng. 

Cách tạo ra dòng thuần cho cây trồng từ nuôi cây hạt phấn theo Hình 3.2: Tách hạt phấn từ bao phấn và nuôi hạt phấn trong môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo thành các mô đơn bội (n). Cây lưỡng bội (2n) được tạo thành từ các mô đơn bội bằng hai cách.

Cách 1: Lưỡng bội hoá mô đơn bội để tạo ra cây con lưỡng bội, sau đó cây con lưỡng bội phát triển thành cây lưỡng bội trưởng thành.

Cách 2: Mô đơn bội tiếp tục được nuôi cấy trong môi trường nhân tạo thành cây con đơn bội. Sau đó, lưỡng bội hoá cây con đơn bội tạo thành cây lưỡng bội trưởng thành.

Dòng thuần là dòng có đặc tính di truyền thống nhất và ổn định qua các thế hệ, đồng hợp về kiểu gene và cùng biểu hiện 1 kiểu hình, khi tự thụ phấn sinh ra thế hệ con có tính trạng giống hệt nhau và giống bố mẹ.

→ Là nguyên liệu cây bố mẹ cho quá trình lai tạo để sản xuất ra giống con lai F1.

• Kể tên một số giống cây trồng đột biến.
• Những giống cây trồng này có đặc điểm gì nôi bật?

Giống bưởi đường da cam không hạt, có vị ngọt như cam

Giống lúa Khang dân đột biến, cây nhỏ, bông to, hạt xếp sít

Giống hoa cúc đột biến thấp cây, trồng mùa hè

→ Giúp cho tốc độ chọn tạo giống sẽ nhanh hơn,đa dạng hơn về di truyền tạo ra được nhiều đặc tính vượt trội tổ hợp (tạo màu sắc khác lạ,...).

--------------- Còn tiếp ---------------