Giáo án điện tử sinh học 10 cánh diều bài 16: Công nghệ tế bào

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC!

KHỞI ĐỘNG

Người ta có thể nuôi mảnh mô lá, thân, rễ,... trong môi trường nhân tạo để nhân giống nhanh tạo ra hàng loại cây con. Việc nhân nhanh giống cây như trên có ý nghĩa như thế nào trong thực tiễn?

BÀI 16: CÔNG NGHỆ TẾ BÁO

NỘI DUNG BÀI HỌC

Công nghệ tế bào

Nguyên lí công nghệ tế bào

Một số thành tựu của công nghệ tế bào thực vật

Một số thành tựu của công nghệ tế bào động vật

Công nghệ tế bào

Công nghệ tế bào là lĩnh vực công nghệ sinh học, gồm quy trình kĩ thuật chọn tạo và nuôi cấy tế bào, mô trong ống nghiệm (in vitro) nhằm duy trì, tăng sinh tế bào, mô → sản xuất sản phẩm phục vụ đời sống con người.

Nguyên lí
công nghệ tế bào

+ Quan sát hình, trình bày sự khác nhau giữa biệt hóa và phân biệt hóa tế bào.

+ Nêu nguyên lí của công nghệ tế bào.

+ Trong hai loại tế bào (hồng cầu và hợp tử), loại nào có tính toàn năng?

Sự khác nhau giữa biệt hóa và phân biệt hóa tế bào:

Phân biệt hóa và biệt hóa đều là quá trình biến đổi tế bào, tuy nhiên biệt hóa tạo ra tế bào mới có tính chuyên hóa về cấu trúc và chức năng, có thể phân hóa thánh các mô, các cơ quan đặc thù; còn phân biệt hóa tạo ra tế bào mới không còn tính chuyên hóa về cấu trúc và chức năng.

Nguyên lí của công nghệ tế bào

Công nghệ tế bào dựa trên nguyên lí về tính toàn năng của tế bào, khả năng biệt hoá và phân biệt hoá của tế bào  người ta có thể nuôi cấy tế bào in vitro trên môi trường nhân tạo hình thành dòng tế bào, mô, cơ quan và cơ thể hoàn chỉnh.

Trong hai loại tế bào (hồng cầu và hợp tử), loại có tính toàn năng là:

Trong hai tế bào hồng cầu và hợp tử, hợp tử có tính toàn năng vì hợp tử có khả năng phân chia, phát triển thành mô, cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh trong môi trường thích hợp (phát triển thành một cơ thể mới), còn hồng cầu không có khả năng này.

- Công nghệ tế bào dựa trên nguyên lí tính toàn năng của tế bào, biệt hoá, phản biệt hoá của tế bào → nuôi cấy tế bào trên môi trường nhân tạo → dòng tế bào, mô, cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh.

- Tính toàn năng của tế bào: một tế bào → mô, cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh.

- Biệt hoá: một tế bào → một loại tế bào mới, chuyên hoá về cấu trúc và chức năng → mô, cơ quan đặc thù trong cơ thể.

- Phản biệt hoá → kích hoạt tế bào biệt hoá → tế bào mới giảm hoặc không chuyên hoá cấu trúc, chức năng → mô sẹo (thực vật), tế bào gốc (động vật)

Một số thành tựu của công nghệ tế bào thực vật.

1. a) Mô sẹo được hình thành từ tế bào sinh dưỡng của cây sâm ngọc linh.
2. b) Hình thành chồi và cây sâm ngọc linh trong bình nuôi cấy.

+ Trình bày một số thành tựu của công nghệ tế bào thực vật. Cho ví dụ.

+ Vì sao người ta thường áp dụng kĩ thuật vi nhân giống để nhân nhanh các giống cây quý hiếm như các cây dược liệu, cây gỗ quý, câu thuộc loại nằm trong Sách Đỏ? Kỹ thuật này có ý nghĩa gì?

+ Kể tên một số giống cây trồng được tạo ra bằng công nghệ tế bào mà em biết.

Một số thành tựu của công nghệ tế bào thực vật (Ví dụ)

1. Nhân nhanh các giống cây trồng
2. Tạo giống cây trồng mới
3. Sản xuất các chất có hoạt tính sinh học trong tế bào thực vật

Ví dụ: Một số vaccine ăn được, hormone sinh trưởng của thực vật và động vật, các hợp chất alkaloid, anthocyamin, terpenoid hoặc steroid,..

KẾT LUẬN

Một số thành tựu của công nghệ

tế bào thực vật

Nhân nhanh các giống cây trồng

Tạo giống cây trồng mới

Sản xuất các chất có hoạt tính sinh học trong tế bào thực vật.

Một số thành tựu của
công nghệ tế bào thực vật.

THẢO LUẬN NHÓM

Kĩ thuật mảnh ghép

Nhiệm vụ:

• Làm việc nhóm, đọc thông tin và quan sát các hình ảnh mục IV (SGK tr.97– 99) để tìm hiểu một số thành tựu của công nghệ tế bào động vật.
• Mỗi nhóm nghiên cứu thông tin cần tìm hiểu SGK, thảo luận và tóm tắt các ý chính ra phiếu/bảng nhóm.