Giáo án gộp KHTN (Vật lí) 7 cánh diều kì I

GIÁO ÁN WORD PHẦN 2: NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ BIẾN ĐỔI

GIÁO ÁN WORD CHỦ ĐỀ 4: TỐC ĐỘ

Bài 7: Tốc độ của chuyển động

Bài 8: Đồ thị quãng đường – thời gian

Bài tập

GIÁO ÁN WORD CHỦ ĐỀ 5: ÂM THANH

Bài 9: Sự truyền âm

Bài 10: Biên độ, tần số, độ to và độ cao của âm

Bài 11: Phản xạ âm

Bài tập (chủ đề 5)

BÀI MẪU

BÀI 9. SỰ TRUYỀN ÂM

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức: 

Học xong bài này, HS có thể:

• Thực hiện thí nghiệm tạo sóng âm  như gảy đàn, gõ vào thanh kim loại,…) để chứng tỏ sóng âm có thể truyền được trong chất rắn, lỏng, khí.

• Giải thích được sự truyền sóng âm trong không khí.

2. Năng lực

- Năng lực chung:

• Tự chủ và học tập: vận dụng một cách linh hoạt những kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.

• Giao tiếp và hợp tác: biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với hình ảnh để trình bày thông tin, ý tưởng và thảo luận những vấn đề của bài học. Biết chủ động và gương mẫu hoàn thành phần việc được giao, góp ý điều chỉnh thúc đẩy hoạt động chung ; khiêm tốn học hỏi các thành viên trong nhóm.

- Năng lực riêng:

• Nhận thức khoa học tự nhiên: Hiểu được sóng âm là sự lan truyền các dao động phát ra từ nguồn âm đến tai ta; thực hiện được thí nghiệm chứng minh sóng âm có thể truyền trong môi trường chất rắn, chất lỏng, chất khí; Giải thích được sự truyền sóng âm trong không khí.

• Tìm hiểu khoa học tự nhiên: Tiến hành được thí nghiệm taoh sóng âm và sự truyền âm trong chất rắn, chất lỏng, chất khí.

• Vận dụng kiến thức kĩ năng đã học: Giải thích được sự truyền sóng âm trong không khí.

1. Phẩm chất: 

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.

• Cẩn thận và thực hiện an toàn trong quá trình làm thí nghiệm.

• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên: 

- SGK, SGV, Giáo án.

- Tranh vẽ, hình ảnh minh họa có liên quan đến bài học. 

- Máy tính, máy chiếu (nếu có).

- Các dụng cụ thí nghiệm trong bài học.

- 2 bộ từ khóa cho trò chơi mở đầu.

- Đồ chơi điện thoại cốc giấy.

2. Đối với học sinh: 

- Sách giáo khoa

- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào bài học mới.

b. Nội dung: GV cho HS chơi trò chơi “Điện thoại cốc giấy”.

c. Sản phẩm học tập: Đáp án cho trò chơi.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV nêu luật chơi và cách chơi: HS giơ tay xung chơi trò chơi. Trò chơi cần 2 đội, mỗi đội có 4 thành viên: 2 HS có vai trò đọc từ khóa vào một đầu dây, 2 HS còn lại lắng nghe âm thanh từ đầu dây bên kia và đoán từ khóa. Hai đội oẳn tù xì, đội thắng được chơi trước.

Lưu ý:

- Không được nói quá to, nếu các bạn HS khác trong lớp nghe được đáp án sẽ không được tính điểm từ khóa đó.

- Bộ từ khóa gợi ý:

• Bộ 1: Sóng âm, âm thanh, rung động, màng nhĩ.

• Bộ 2: Nguồn âm, dao động, truyền âm, giao thoa.

Bước 2 +3: Thực hiện nhiệm vụ, báo cáo, thảo luận

- HS lắng nghe luật chơi, cách chơi và hoạt động nhóm để chơi trò chơi.

Bước 4: Kết luận, nhận xét:

- GV nhận xét, đánh giá và dẫn dắt vào bài: Thông qua trò chơi vừa rồi ta có thể thấy âm thanh không chỉ truyền trong không khí mà nó còn truyền được trong chất rắn (là chiếc cốc nhựa). Liệu âm thanh có truyền được trong chất lỏng không? Bản chất của âm thanh là gì, chúng ta cùng nhau đi tìm hiểu Chủ để 5: Âm thanh - Bài 9: Sự truyền âm

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về sự truyền âm trong không khí.

a. Mục tiêu: 

• Thực hiện thí nghiệm tạo sóng âm (như gảy đàn, gõ vào thành kim loại,…) để chứng tỏ sóng âm có thể truyền được trong chất khí.

• Giải thích được sự truyền sóng âm trong không khí.

b. Nội dung: GV giảng giải, phân tích, yêu cầu HS đọc sgk, thảo luận, trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS cho các yêu cầu và câu hỏi của GV.

d. Tổ chức thực hiện :

Hoạt động 2. Tìm hiểu về sự truyền âm trong chất rắn và chất lỏng.

a. Mục tiêu: 

• Thực hiện thí nghiệm tạo sóng âm (như gảy đàn, gõ vào thành kim loại,…) để chứng tỏ sóng âm có thể truyền được trong chất lỏng và rắn.

• Giải thích được sự truyền sóng âm trong không lỏng và rắn.

b. Nội dung: GV giảng giải, phân tích, yêu cầu HS đọc sgk, thảo luận, trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS cho các yêu cầu và câu hỏi của GV.

d. Tổ chức thực hiện :

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a) Mục tiêu: Củng cố kiến thức về sự truyền âm.

b) Nội dung: HS vận dụng các kiến thức đã học giải quyết các bài tập về sự truyền âm trong chất rắn, lỏng, khí.

c) Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS cho các bài tập luyện tập.

d) Tổ chức thực hiện: 

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: 

- GV tổng hợp các kiến thức cần ghi nhớ cho HS.

- GV cho HS hoạt động nhóm đôi làm bài tập:

Câu 1: Khi một người thổi sáo, tiếng sáo được tạo ra bởi sự dao động của

A. cột không khí trong ống sáo.

B. thành ống sáo.

C. các ngón tay của người thổi.

D. đôi môi của người thổi.

Câu 2:Sóng âm không truyền được trong môi trường nào?

A. Chất rắn.                 B. Chất rắn và chất lỏng.

C. Chân không.           D. Chất rắn, chất lỏng và chất khí.

Câu 3:Phát biểu nào dưới đây không đúng khi nói về sóng âm?

A. Sóng âm mang năng lượng.

B. Sóng âm được tạo ra bởi các vật dao động.

C. Chất rắn truyền âm kém hơn chất khí.

D. Sóng âm không truyền được trong chân không.

Câu 4: Môi trường nào sau đây truyền âm tốt nhất?

A. Không khí.           B. Nước.          C. Gỗ.           D. Thép.

Câu 5: Âm thanh không truyền được trong chân không vì

1. chân không không có trọng lượng

2. chân không không có vật chất

3. chân không là mô trường trong suốt

4. chân không không đặt được nguồn âm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: 

- HS suy nghĩ trả lời.

- GV điều hành, quan sát, hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: 

- HS đại diện nhóm giơ tay phát biểu trả lời hoặc lên bảng trình bày.

Bước 4: Kết luận, nhận định: 

- GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ làm việc, phương án trả lời của các học sinh, ghi nhận và tuyên dương.

Đáp án: 

Câu 1: A           Câu 2: C          Câu 3: C          Câu 4: D            Câu 5: B

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a) Mục tiêu: Học sinh thực hiện làm bài tập vận dụng để nắm vững kiến thức.

b) Nội dung: HS vận dụng các kiến thức đã học giải quyết các bài tập thực tiễn

c) Sản phẩm: đáp án vận dụng

d) Tổ chức thực hiện: 

Bước 1 : Chuyển giao nhiệm vụ

Bài vận dụng 1: Vì sao khi đi câu cá, những người có kinh nghiệm thường đi lại nhẹ nhàng và giữ im lặng?

Bài vận dụng 2: Một thí nghiệm được bố trí như hình bên.

a) Dự đoán và giải thích hiện tượng xảy ra với hai quả cầu khi dùng dùi gõ vào trống 1.

b) Có thể rút ra kết luận gì từ thí nghiệm này?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc nhóm 4 

- GV điều hành, quan sát, hỗ trợ.

Bước 3 : Báo cáo, thảo luận

- HS xung phong phát biểu. Các HS khác nhận xét.

Đáp án: 

Bài vận dụng 1:

Khi đi câu cá, cần đi nhẹ và giữ yên lặng, vì: cá cảm nhận được âm thanh truyền qua đất, không khí vào nước sẽ bơi đi chỗ khác.

Bài vận dụng 2: 

a) Khi gõ vào trống 1, cả hai quả cầu đều bật ra khỏi vị trí ban đầu.

Giải thích:

- Khi gõ vào trống 1, mặt trống bị gõ dao động. Dao động này lan truyền qua thành trống và không khí bên trong trống sang mặt trống bên kia, làm quả cầu 1 bật ra.

- Sóng âm phát ra từ mặt trống 1 lan truyền qua không khí làm mặt trống 2 phía đối diện với trống 1 dao động. Dao động này tiếp tục truyền qua thành trống 2 và không khí bên trong trống 2 sang mặt trống bên kia, làm quả cầu 2 bật ra.

b) Thí nghiệm chứng tỏ:

- Sóng âm là các dao động từ nguồn âm lan truyền trong môi trường.

- Sóng âm truyền được trong chất rắn và chất khí.

Bước 4 : Kết luận, nhận định

- GV chữa bài, chốt đáp án.

- GV nhận xét thái độ làm việc, sản phẩm, phương án trả lời của các học sinh, ghi nhận và tuyên dương.

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ghi nhớ kiến thức trong bài. 

- Hoàn thành bài tập trong SBT 

- Chuẩn bị bài 10 “ Biên độ, tần số, độ to và độ cao của âm”.