Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Cánh diều Bài 1: Thạch Sanh

BÀI 1: THẠCH SANH

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Đọc và tìm hiểu chung
2. Đọc hiểu chi tiết

III. Tổng kết

1. TÌm hiểu chung
2. Thể loại
3. Dựa vào phần chuẩn bị bài ở nhà, em hãy nêu những hiểu biết của em về truyện cổ tích?
4. Kể một số truyện cổ tích mà em đã được học/ nghe

Khái niệm: Là loại truyện dân gian, thường có các yếu tố hoang đường, kì ảo, kể về các sự kiện và nhân vật liên quan đến lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc, phong tục, cảnh vật địa phương theo quan niệm của nhân dân.

Nhân vật:

+ Nhân vật có tài năng kì lạ

+ Nhân vật dũng sĩ

+ Nhân vật thông minh

+ Nhân vật bất hạnh, ngốc nghếch...

Ý nghĩa: Thể hiện ước mơ, niềm tin  của nhân dân về chiến thắng cuối cùng của cái thiện chiến thắc cái ác, cá tốt đối với cái xấu...

2. Đọc, tóm tắt

Nhiệm vụ: Hãy sắp xếp các bức tranh sau  và chỉ ra các sự kiện chính trong truyện cổ tích Thạch Sanh

3. Bố cục
4. Từ đầu ... mọi phép thần thông: Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.
5. Tiếp … làm quận công: Những thử thách và chiến công hiển hách của TS
6. Còn lại: Thạch Sanh cưới công chúa, lên ngôi vua.
7. Đọc hiểu chi tiết
8. Nhân vật Thạch Sanh

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI:

1. Văn bản có những nhân vật nào? Ai là nhân vật chính?
2. Đọc thầm phần 1 và cho biết Sự ra đời và lớn lên của TS có điều gì bình thường và khác thường?

- Nhân vật chính: Thạch Sanh

- Nhân vật phụ: Mẹ con Lí Thông, vua, công chúa…

1. Nhân vật Thạch Sanh
2. Sự ra đời và lớn lên

• Bình thường:

   - Là con của 1 gia đình nông dân nghèo khó nhưng tốt bụng.

   - Sống nghèo khổ bằng nghề kiếm củi.

• Khác thường:

   - Thái tử con trai Ngọc Hoàng xuống đầu thai làm con.

    => Nguồn gốc cao quý

   - Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ra Thạch Sanh.

   - TS được thiên thần dạy võ nghệ và phép thần thông.

Qua việc kể về sự ra đời của Thạch Sanh, nhân dân muốn thể hiện quan niệm gì về người  anh hùng, dũng sĩ?

TS là con của người dân, cuộc đời và số phận rất gần gũi với nhân dân.

Ra đời kì lạ, khác thường => Tô đậm tính chất kì lạ, đẹp đẽ cho nhân vật lí tưởng => Tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện => Báo hiệu lập chiến công.

Sự ra đời của Thạch Sanh khiến em nhớ tới nhân vật nào? (Thánh Gióng)

1. Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh

Kể truyện theo tranh

Những thử thách ở rất nhiều phương diện khác nhau

• Sự hung bạo của thiên nhiên (chằn tinh, đại bàng)
• Sự thâm độc của kẻ xấu (Lý Thông)
• Sự xâm lược của kẻ thù (Quân 18 nước chư hầu)
• Kẻ thù càng nguy hiểm, thử thách càng to lớn, chiến công càng vẻ vang.

Qua các thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất gì?

Phẩm chất

• Thật thà, chất phác.
• Dũng cảm, tài năn
• Vị tha, nhân hậu, yêu hòa bình.
• Những phẩm chất rất tiêu biểu của nhân dân ta

2. Nhân vật Lí Thông

So sánh sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông

Kết thúc truyện

TS cưới công chúa, lên làm vua.

Mẹ con LT bị sét đánh chết, biến thành bọ hung.  

• Ước mơ về một xã hội công bằng có công lý chính nghĩa.
• Ước mơ người có tài năng được sử dụng đúng vị trí, không phân biệt thành phần xuất thân.

3. Ý nghĩa một số chi tiết kì ảo

• Tiếng đàn thần:
  + Tiếng đàn của tâm hồn, tình yêu.
  + Tiếng đàn của công lí.
  + Đại diện cho cái thiện, tinh thần yêu chuộng hoà bình.
• THẢO LUẬN NHÓM:
• Nhóm 1, 3: Ý nghĩa của chi tiết tiếng đàn thần
• Nhóm 2, 4: Ý nghĩa của chi tiết niêu cơm thần
• Niêu cơm thần:

+ Sự rộng lượng, tinh thần nhân đạo, yêu chuộng hòa bình.

+ Ước muốn giản đơn về cuộc sống no ấm, cơm gạo đủ đầy

III. Tổng kết

• - Nội dung: Thạch Sanh là truyện cổ tích về người dũng sĩ diệt chằn tinh, đại bàng cứu người, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa và chống quân xâm lược.
• - Ý nghĩa: Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin của nhân dân về công lý xã hội, sự chiến thắng cuối cùng của những con người chính nghĩa lương thiện.
• Nghệ thuật
• - Kết cấu, cốt truyện mạch lạc, sắp xếp tình tiết khéo léo, hoàn chỉnh.
• - Chi tiết tưởng tượng thần kỳ độc đáo giàu ý nghĩa ....

1. Luyện tập

Câu 1: Truyện cổ tích thường có yếu tố nào sau đây?

1. Yếu tố hoang đường, kì ảo
2. Yếu tố khoa học
3. Yếu tố hiện thực
4. Yếu tố gây cười

Câu 2: Truyện cổ tích thường phản ánh cuộc đấu tranh nào trong xã hội ?

1. Cuộc đấu tranh giữa con người và thiên nhiên
2. Cuộc đấu tranh giữa thế giới phàm tục và thế giới thần tiên
3. Cuộc đấu tranh giữa khu vực văn minh và khu vực lạc hậu
4. Cuộc đấu tranh giữa cái thiện và cái ác

Câu 3: Chi tiết nào không cho thấy nguồn gốc ra đời và sự lớn lên khác thường, thần kì của Thạch Sanh

1. Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai
2. Người mẹ mang thai mấy năm mới sinh
3. Ngọc Hoàng sai thiên thần xuống dạy phép thần thông
4. Thạch Sanh là con nhà nông dân, mồ côi cha mẹ, sống nghèo khổ bằng nghề kiếm củi

Câu 4. Hình ảnh niêu cơm ăn hết lại đầy trong truyện Thạch Sanh không thể hiện ý nghĩa nào?

1. Khát vọng chung sống hòa bình và tình bác ái, khoan dung của dân tộc ta.
2. Thể hiện tài năng phi thường của Thạch Sanh, không chỉ khiến quân giặc quy hàng mà còn "tâm phục, khẩu phục".
3. Thể hiện mơ ước về một quốc gia có lực lượng quân đội hùng cường để có thể tự bảo vệ đất nước trước lũ giặc ngoại xâm hung bạo.
4. Ước mơ về cuộc sống đầy đủ, no ấm, sung túc của nhân dân.

Câu 5. Dòng nào nêu đúng giá trị biểu đạt của tiếng đàn thần xuất hiện hai lần ?

1. Tiếng đàn biểu hiện cho tài năng xuất chúng của quần chúng nhân dân
2. Tiếng đàn là khát vọng cống hiến nghệ thuật, làm đẹp cho đời của người nghệ sĩ
3. Tiếng đàn là biểu tượng của công lí, vạch mặt kẻ xấu và nói lên sự yêu chuộng hòa bình
4. Tiếng đàn biểu hiện cho nỗi nhớ quê hương và khát vọng tự do của Thạch Sanh

Câu 6. Chi tiết mẹ con Lí Thông dù đã được Thạch Sanh tha mạng nhưng vẫn bị sét đánh chết, hóa thành con bọ hung có ý nghĩa gì ?

1. Cho thấy sức mạnh siêu nhân bí ẩn, không thể lường trước được
2. Phản ánh quan niệm cái ác sẽ bị trừng trị, kẻ gieo gió phải gặt bão
3. Giải thích cho sự ra đời của bọ hung
4. Cảnh báo tai nạn có thể ập tới bất cứ lúc nào

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Tình huống: Sau khi đọc xong truyện “Thạch Sanh”. Lan hỏi Bảo:

Thạch Sanh luôn ngờ nghệch, khờ dại, thật thà quá đỗi nên bị Lí Thông lừa hết lần này đến lần khác

Em có đồng tình với ý kiến của Lan không?

Thảo luận cặp đôi trong 2 phút

• Vì Thạch Sanh tin người, sẵn sàng giúp đỡ người bị hại, không bao giờ nghĩ tới việc đền ơn.
• Với yêu quái thì ra tay trừng trị; với con người thì độ lượng, nhân ái.

Tiểu kết: Thạch Sanh là biểu tượng tuyệt đẹp của con người Việt Nam trong cuộc sống lao động và chiến đấu, trong tình yêu và hạnh phúc gia đình.