Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Cánh diều Bài 5: Thực hành tiếng Việt

BÀI 5: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

1. Mở rộng vị ngữ trong câu

Ví dụ

Quan sát hai ví dụ sau. So sánh vị ngữ chỉ có động từ “đi” với cụm động từ “đi du lịch”, vị ngữ nào đầy đủ, cụ thể hơn?

VD1: Tôi đang đi

VD2: Tôi đang đi du lịch

• Vị ngữ có cụm động từ “đang đi du lịch” phản ánh đầy đủ, cụ thể hơn.
• Để phản ánh đầy đủ hiện thực khách quan và biểu thị tình cảm, thái độ của người viết (người nói), vị ngữ thường được mở rộng thành cụm từ.

2. Cụm động từ, cụm tính từ

Ví dụ

Quan sát cụm động từ “ đang đi du lịch” trong ví dụ trên và hãy điền vào mô hình sau đây:

LUYỆN TẬP

Bài 1/ trang 96 - SGK

HOẠT ĐỘNG THẢO LUẬN

Trao đổi: cặp đôi

• Thảo luận và tìm ra những câu được mở đầu bằng trạng ngữ chỉ thời gian trong các văn bản. Chỉ ra tác dụng của kiểu câu đó đối với việc trình bày các sự kiện lịch sử được đề cập.
• Thời gian: 3 phút

Bài 1/ trang 96- SGK

Trong bài  Hồ Chí Minh và Tuyên ngôn Độc lập, những số câu mở đầu bằng trạng ngữ chỉ thời gian:

• Ngày 4-5-1945. HCM rời Pác Bó về Tân Trào.
• Ngày 22-8-1945, Bác rời Tân Trào về Hà Nội.
• Sáng 26-8-1945, Hò Chí Minh triệu tập và chủ trì cuộc họp Thường vụ Trung ương đảng.
• Ngày 27-8-1945, Ngườ tiêp các bộ trưởng mới tham gia chính phủ và đề nghị đầu tháng 9, Chính phủ ra mắt quốc dân và đọc TNĐL
• Ngày 28 và ngày 29-8, ban ngày, Bác đến làm việc tại 12 Ngô Quyền, trụ sở của Chính phủ lâm thời.
• Ngày 30-8….
• 14 giờ ngày 2-9-1945..
• Tác dụng: xác định thời gian, nơi chốn, nguyên nhân, mục đích, phương tiện, cách thức diễn ra sự việc nêu trong câu.

     Xác định vị ngữ trong các câu dưới đây. Trong số các vị ngữ vừa tìm được, vị ngữ nào là cụm từ?

1. a) Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa. (Thánh Gióng)
2. b) Giặc tan vỡ. (Thánh Gióng)
3. c) Người dành phần lớn thì giờ soạn thảo bản “Tuyên ngôn Độc lập ”. (Bùi Đình Phong)
4. d) Người đưa bản thảo để các thành viên Chính phủ xét đuyệt. (Theo Bùi Đình Phong)
5. a)Tráng sĩ // mặc áo giáp, cầm roi, nhảy lên mình ngựa.
6. b)Giặc //tan vỡ. 
7. c)Người // dành phần lớn thì giờ soạn thảo bản "Tuyên ngôn Độc lập". 
8. d)Người // đưa bản thảo để các thành viên Chính phủ xét duyệt.

=> Các vị ngữ là cụm từ: a, c, d. 

Bài 3/ trang 96 - SGK

Tim vị ngữ là cụm động từ, cụm tính từ trong những câu dưới đây. Xác định từ trung tâm và các thành tố phụ trong mỗi cụm từ đó.

1. a) Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoắn, bây giờ thành cái áo đài kín xuống tận chấm đuôi. (Tô Hoài)
2. b) Dế Choắt trả lời tôi bằng một giọng rất buồn rầu. (Tô Hoài)
3. c) Bác bổ sung một số điểm vào bản thảo " Tuyên ngôn Độc lập" ( Theo Bài Đình Phong)
4. d) Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc " tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945 ( Theo Bùi Đình Phong)

VẬN DỤNG

Viết đoạn văn (khoảng 4 - 5 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một văn bản thông tin đã học (trong đoạn văn đó có sử dụng vị ngữ là cụm từ). Xác định vị ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.