Giáo án powerpoint ngữ văn 8 cánh diều

THÂN MẾN CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

HS xem video

BÀI 5:

NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Văn bản: HỊCH TƯỚNG SĨ

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Khái niệm và đặc điểm của thể Hịch

THẢO LUẬN NHÓM

Các em hãy trình bày hiểu biết của mình về thể  Hịch

1. Khái niệm và đặc điểm của thể Hịch
2. Khái niệm

• Về nội dung:
• Lời kêu gọi chiến đấu, nêu cao chính nghĩa.
• Vạch trần bộ mặt tham lam, tàn bạo của quân thù.
• Khích lệ tinh thần của quần chúng để tập hợp lực lượng chiến đấu.
• Vua chúa, tướng lĩnh, thủ lĩnh của một phong trào mới viết hịch.

Về hình thức nghệ thuật

Thường được viết theo lối văn tứ lục, cũng có khi viết bằng văn xuôi cổ (văn biền ngẫu) có đối hay thơ lục bát.

Giọng văn mạnh mẽ, hùng hồn.

1. Khái niệm

Bố cục

Phần đầu:

Nêu lên một nguyên lí đạo đức hay chính trị làm cơ sở tư tưởng, lí luận.

Phần giữa:

Nêu thực trạng đáng chú ý (thường là kể tội kẻ thù).

Phần cuối:

Nêu giải pháp và lời kêu gọi chiến đấu.

2. Đọc văn bản

THẢO LUẬN NHÓM

• Nhóm 1: Trình bày những hiểu biết của em về tác giả Trần Quốc Tuấn?
• Nhóm 2: Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm Hịch tướng sĩ?
• Nhóm 3: Xác định bố cục bài hịch?

1. Tác giả: Trần Quốc Tuấn (1231? – 1300)

• Ông là một danh tướng kiệt xuất của dân tộc
• Là người có nhân phẩm cao đẹp, văn võ song toàn.
• Là người đã làm nên những chiến thắng vẻ vang trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên của dân tộc ta.

1. Tác phẩm Hịch tướng sĩ

Hoàn cảnh sáng tác

Tác phẩm được công bố vào tháng 9/1284 tại cuộc duyệt binh ở bế Đông Bộ Đầu (Thăng Long) trước cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên lần thứ 2.

2. Đọc văn bản
3. Bố cục

Phần 1

Từ đầu đến “lưu tiếng tốt”: 

Nêu gương sáng trong sách sử

Phần 2

Tiếp theo đến “cũng vui lòng”:

Tố cáo sự ngang ngược của kẻ thù và nói lên lòng căm thù giặc

Phần 3

Tiếp theo đến “có được không”:

Phân tích phải trái làm rõ đúng sai

Phần 4

Còn lại:

Nhiệm vụ cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu.

2. TÌM HIỂU CHI TIẾT
3. Nêu gương sáng trong sử sách

Các em hãy đọc văn bản và trả lời các câu hỏi sau:

• Tác giả đã nêu tên những tấm gương trung thần nghĩa sĩ nào trong sử sách?
• Việc nêu tên những tấm gương đó nhằm mục đích gì?

Các nhân vật anh hùng trong sử sách

Lòng trung quân ái quốc giống như một luận cứ để làm cơ sở cho lập luận.

2. 2. Lời tố cáo tội ác của giặc và lời tâm sự của tác giả

Trả lời câu hỏi:

Tác giả đã miêu tả tội ác của quân giặc được thể hiện như thế nào?

Tác giả đã dùng những biện pháp nghệ thuật nào để khắc họa tội ác tày trời đó?

Thông qua việc lột trần tội ác của giặc tác giả muốn thể hiện điều gì?

1. Lời tố cáo tội ác của giặc

Hình ảnh lột trần tội ác tày trời của giặc

Sứ giặc đi lại nghênh ngang

uốn lưỡi củ diều mà sỉ mắng triều đình

đem thân dê chó bắt nạt

đòi ngọc lụa, thỏa lòng tham, thu bạc vàng để vét của kho

Nghệ thuật ẩn dụ, nhân hóa: vạch trần bản chất tham lam, tàn bạo, hống hách của giặc.

1. Lời tố cáo tội ác của giặc

“Thật khác nào: Đem thịt mà nuôi hổ đói… sao cho khỏi tai vạ về sau”.

Khích lệ lòng căm thù giặc và khơi gợi nỗi nhục mất nước

1. Tâm sự của vị Quốc công tiết chế

Tâm sự từ tận đáy lòng:

Nhịp dồn dập, ngắn gọn, ngôn ngữ ước lệ giàu hình ảnh có giá trị biểu cảm.

Thành ngữ mạnh:

“Xả thịt lột da…nuốt gan uống máu quân thù”

“Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa”

KẾT LUẬN

Tác giả sử dụng nghệ thuật phóng đại, nhiều điển cố, điển tích thể loại văn biền ngẫu để thể hiện lòng căm thù giặc sâu sắc, lòng yêu nước tinh thần sẵn sàng hi sinh vì nghĩa lớn.

3. Phân tích phải trái - làm rõ đúng sai

Các em hãy đọc văn bản và trả lời các câu hỏi sau:

• Tác giả đã phân tích phải trái làm rõ đúng sai trong đoạn văn này như thế nào?
• Nghệ thuật sử dụng trong đoạn văn này có tác dụng gì?

3. Phân tích phải trái - làm rõ đúng sai

Phê phán những biểu hiện sai trái của một số thành phần

• Tình cảnh đất nước thấy chủ nhục – mà không biết lo
• Thấy nước nhục mà không biết thẹn
• Hầu quân giặc – mà không biết tức
• Nghe nhạc -
• không biết căm
• Thú vui ruộng vườn,
• quyến luyến
• Phê phán thái độ bàng quan, thờ ơ chỉ lo vun vén cá nhân quên hết danh dự, bổn phận, mất cảnh giác, lối sống cầu ạn hưởng lạc cần phải phê phán.

3. Phân tích phải trái - làm rõ đúng sai

Hậu quả - thảm họa tất yếu

Nếu ham chơi cựa gà trống – áo giáp giặc

Mẹo cờ bạc – mưu lược nhà binh

Mẹo cờ bạc – mưu lược nhà binh

Chén rượu ngon – giặc say chết

Tiếng hát hay – giặc điếc tai

Nước mất nhà tan bị bắt làm tù binh, bị mất tất cả, chịu khổ nhục, tiếng dơ muôn đời => bức tranh thảm họa, nỗi đau đớn nhục nhã của cảnh nước mất thân làm nô lệ.

4. Nhiệm vụ cấp bách cần làm

Trả lời các câu hỏi sau:

Trước thực tế như vậy tác giả đã nêu ra những nhiệm vụ cấp bách cần làm là gì?

Em có nhận xét gì về cách lập luận vấn đề của tác giả?

Lời kêu gọi là mệnh lệnh

Học tập binh thư yếu lược

Vạch ra hai con đường sống – chết, vinh - nhục

Vạch ra hai con đường sống – chết, vinh - nhục

Lập luận sắc bén, rõ ràng, thái độ cương quyết => Bày tỏ gan ruột của một chủ tướng yêu nước.

Bức tranh đất nước thái bình như một lời khích lệ động viên đến mức cao nhất ý chí và quyết tâm chiến đấu của binh sĩ.

3. TỔNG KẾT

Trình bày những đặc sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Hịch tướng sĩ để tổng kết

1. NỘI DUNG

Hịch tướng sĩ từ xưa được xem là một "thiên cổ hùng văn" bất hủ của dân tộc.

Bài hịch là sự kết tinh sâu sắc của truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm, của ý chí và sức mạnh quật cường của dân tộc qua mấy trăm năm lịch sử.

Thể hiện mạnh mẽ lòng yêu nước thiết tha và căm thù giặc sâu sắc của vị chủ tướng một lòng vì nước vì dân.

2. NGHỆ THUẬT

Là một áng văn chính luận xuất sắc.

Lập luận chặt chẽ, lĩ lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao

Kết hợp hài hoà giữa lí trí và tình cảm.

Lời văn giàu hình ảnh và nhạc điệu

LUYỆN TẬP

NHIỆM VỤ 1: Chọn đáp án đúng nhất cho các câu hỏi sau.

Câu 1: Hịch và Chiếu là hai thể văn bản có điểm giống nhau là:

1. Thể văn nghị luận, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén.
2. Viết bằng văn xuôi hoặc văn vần.
3. Dùng để ban bố công khai do vua, tướng lĩnh biên soạn.
4. Tất cả đều đúng.

==============Còn tiép===================