Giáo án powerpoint dạy thêm ngữ văn 8 cánh diều

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY

TRÒ CHƠI “NHÀ VÔ ĐỊCH”

• Nhiệm vụ: Liệt kê những tướng sĩ thời nhà Trần.
• Luật chơi:
• HS chia lớp thành 4 đội.
• Các thành viên trong mỗi đội sẽ thảo luận và ghi ra giấy tên của các vị tướng sĩ thời nhà Trần.
• Sau 5 phút, đội nào liệt kê được nhiều nhất sẽ là "Nhà vô địch". Đội chiến thắng sẽ được tặng "hoa học tập" hoặc cộng điểm thi đua.

BÀI 5: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Ôn tập văn bản 1: Hịch tướng sĩ

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. HIỂU BIẾT CHUNG VỀ TÁC PHẨM

Dựa vào kiến thức đã học về văn bản Hịch tướng sĩ, trả lời các câu hỏi:

• Nêu một vào nét về tác giả?
• Nêu hoàn cảnh sáng tác?
• Nêu một vài hiểu biết của em về thể hịch?

Trần Quốc Tuấn (1231? – 1300) tước Hưng Đạo Vương

1. Tác giả

Là một danh tướng kiệt xuất của dân tộc.

Trong 2 lần kháng chiến Nguyên – Mông, đều được cử làm Tiết chế thống lĩnh các đạo quân, cả hai lần đều chiến thắng oanh liệt.

Đời Trần Anh Tông, ông về trí sĩ ở Vạn Kiếp rồi mất ở đó.

Nhân dân tôn ông là Đức Thánh Trần và lập đền thờ ở nhiều nơi trên cả nước.

1. Hoàn cảnh sáng tác

Chỉ trong ba mươi năm (1257 - 1287), giặc Mông - Nguyên đã ba lần kéo quân sang xâm lược nước ta.

Thế giặc rất mạnh, muốn đánh bại chúng phải có sự đồng tình, ủng hộ của toàn quân, toàn dân.

Trần Quốc Tuấn đã viết bài hịch này để kêu gọi tướng sĩ hết lòng đánh giặc.

1. Thể hịch
2. NHẮC LẠI KIẾN THỨC VĂN BẢN

THẢO LUẬN NHÓM

HS chia lớp thành 6 nhóm, thực hiện theo những yêu cầu sau:

Nhóm 1:  Tìm hiểu về những trung thần và nghĩa sĩ

Nhóm 2: Tìm hiểu về tội ác của giặc

Nhóm 3: Tìm hiểu về lòng yêu nước, căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn.

Nhóm 4: Tìm hiểu về mối quan hệ giữa chủ và tướng

Nhóm 5: Tìm hiểu về phê phán những biểu hiện sai trái

Nhóm 6: Tìm hiểu về nhiệm vụ cấp bách

NHÓM 1

• Những nhân vật được nêu gương có địa vị như thế nào?
• Các nhân vật này có đặc điểm gì?
• Tác giả dùng biện pháp nghệ thuật nào, đoạn văn giúp em hiểu được gì?
• Theo em, tác giả nêu gương các trung thần nghĩa sĩ này để nhằm mục đích gì?

NHÓM 2

• Tình hình nước ta nửa cuối năm 1284 được tác giả nêu lại như thế nào? Biện pháp nghệ thuật gì?
• Thái độ tác giả được thể hiện như thế nào?
• Trước tội ác của giặc Trần Quốc Tuấn thấu suốt tâm địa của giặc và hiểm họa Tổ Quốc đang lâm nguy. Từ đó tác giả có những suy nghĩ tâm trạng như thế nào?

NHÓM 3

• Lòng yêu nước, căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn được thể hiện qua chi tiết nào?
• Đoạn văn được cấu tạo như thế nào? Cách cấu tạo ấy có tác dụng gì trong việc khắc họa hình ảnh người anh hùng yêu nước?
• Nhận xét về giọng điệu lời văn.
• Vì sao cảm xúc căm giận của tác giả có sức lây lan đến người đọc, người nghe?

NHÓM 4

• Qua lời em nhận thấy những tình cảm ân tình của chủ tướng dành cho tì tướng của mình như thế nào?
• Em có nhận xét gì về kết cấu câu? Giọng điệu như thế nào?
• Sau khi bày tỏ quan hệ thân tình, tác giả đã phê phán lối sống sai lầm của các tướng sĩ trên các phương diện nào?

NHÓM 5

• Em có nhận xét như thế nào về hành động thái độ các tướng sĩ dưới quyền của Trần Quốc Tuấn?
• Trần Quốc Tuấn đã chỉ ra hậu quả của lối sống ấy như thế nào? Qua đó em nhận xét như thế nào về cách phê phán của tác giả?
• Bằng cách thuyết phục đó Trần Quốc Tuấn thể hiện ý muốn gì đối với tướng lĩnh dưới quyền?

NHÓM 6

• Tác giả đã khuyên răn tướng sĩ những điều gì?
• Lợi ích của lời khuyên được khẳng định trên những phương diện nào?
• Bài hịch viết nhằm mục đích gì?
• Em hiểu “Binh thư yếu lược” là gì?

1. Nêu gương những trung thần nghĩa sĩ

Tướng: Do Vu, Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang, Xích Tu Tư.

Gia thần: Dự Nhượng, Kính Đức.

Quan nhỏ: Thân Khoái.

• Sẵn sàng chết vì vua, vì chủ tướng, không sợ hiểm nguy, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
• Dẫn chứng các vị tướng, gia thần và quan nhỏ để khích lệ lòng trung quân, ái quốc của tướng sĩ thời Trần.

1. Tội ác của giặc và lòng yêu nước, căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn.

Tội ác, sự ngang ngược của kẻ thù

Sứ giặc nghênh ngang, lưỡi cú diều, thân dê chó, đòi ngọc lụa, thu bạc vàng.

Kẻ thù ngang ngược, khiêu khích được lột tả, diễn đạt bằng hình ảnh ẩn dụ - vật hóa sự ngang ngược, vô lối, tham lam, vơ vét.

Nghệ thuật: So sánh, ẩn dụ, giọng văn mỉa mai châm biếm.

Tác giả thể hiện rõ thái độ căm ghét, khinh bỉ kẻ thù đau xót cho đất nước.

Giặc ngang ngược hoành hành gây bao tội ác không thể dung tha.

Lòng yêu nước và căm thù giặc của Trần Quốc Tuấn

Biểu hiện: quên ăn , mất ngủ, đau đến thắt tim, thắt ruột. ("Tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa").

Thái độ uất ức, căm tức: khi chưa trả được thù "căm tức chưa xả thịt, lột da, nuốt gan uống máu quân thù"

Sẵn sàng hy sinh để rửa mối nhục cho đất nước: "…Dẫu cho trăm thân phơi…nghìn xác gói trong da ngựa…vui lòng."

Nghệ thuật

• Nhiều động từ chỉ trạng thái tâm lí và hành động mãnh liệt: quên ăn, vỗ gối, xả thịt, lột da, nuốt gan, uống máu.

ð Thể hiện sự căm hờn kẻ thù.

• Hình ảnh cụ thể, có phần khoa trương phóng đại để cực tả niềm uất hận trào dâng trong lòng đồng thời có súc thuyết phục, khơi gợi sự đồng cảm người nghe, người đọc.

1. Mối quan hệ giữa chủ và tướng, phê phán biểu hiện sai trái

Phê phán biểu hiện sai trái của tướng sĩ

Biểu hiện

Chủ nhục…không biết lo.

Nước nhục…không biết thẹn.

Hầu giặc ... không biết tức.

Nghe nhạc thái thường để đãi yến nguỵ sứ…không biết căm.

Vui chọi gà…vui, cờ bạc, ham săn bắn, thích rượu ngon,mê tiếng hát,...

Hành động hưởng lạc, quên danh dự và bổn phận, thái độ cầu an hưởng lạc, bàng quan, thờ ơ vô trách nhiệm trước vận mệnh đất nước đang ngàn cân treo sợi tóc.

Phê phán biểu hiện sai trái của tướng sĩ

Hậu quả

Nước mất nhà tan, thân danh mai một, tiếng xấu để đời.

• Tác giả vừa chân tình chỉ bảo, vừa phê phán nghiêm khắc nhằm kích động lòng tướng lĩnh làm cho họ tức khí muốn mau chóng chứng minh tài năng, phẩm chất bằng việc làm thiết thực.
• Tác giả muốn tướng lĩnh thay đối lối sống, nêu cao tinh thần cảnh giác, phát huy năng lực, học tập binh thư, rèn luyện võ nghệ, quyết chiến quyết thắng kẻ thù.

Phê phán biểu hiện sai trái của tướng sĩ

Nghệ thuật

• Cấu trúc đối xứng, tương phản đối lập, dùng điệp từ, điệp ý tăng tiến, câu hỏi tu từ...
• Giọng điệu lúc mềm dẻo lúc đanh thép, tạo sức thuyết phục cho lời hịch.