Giáo án PPT Địa lí 6 cánh diều Bài 2: Các yếu tố cơ bản của bản đồ

BÀI 2: CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA BẢN ĐỒ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Nhìn vào bản đồ, em đọc - hiểu đươc những nội dung gì?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Một số lưới kinh tuyến của bản đồ thế giới

+ Để thể hiện toàn bộ Trái đất thì giữa quả Địa Cầu và bản đồ, phương tiện nào thể hiện đúng hơn?

+ Trình bày phép chiếu bản đồ. Phép chiếu bản đồ có đặc điểm gì?

Ghi nhớ:

- Trình bày phép chiếu bản đồ: Khi vẽ bản đồ, người ta phải chuyển bề mặt cong của Trái Đất sang mặt phẳng. thông qua các phép chiếu bản đồ.

- Đặc điểm của phép chiếu bản đồ: 

+ Khi chuyển bề mặt cong của Trái Đắt lên mặt phẳng, các lãnh thổ được thể hiện trên bản đồ đều bị biến dạng nhất định so với hình dạng thực trên bề mặt Trái Đất. 

+ Với mỗi phép chiếu bản đồ, lưới kinh vĩ tuyến có đặc điểm khác nhau. 

2. Kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện và lấy ví dụ cho từng loại kí hiệu bản đồ.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về đối tượng thể hiện và lấy ví dụ cho từng dạng kí hiệu bản đồ. 

Ghi nhớ:

2. Kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ

Kí hiệu bản đồ

- Kí hiệu bản đồ chứa đựng các nội dung cần phản ánh về mặt vị trí, phân bố, số lượng, sự phát triển,... trong không gian. Kí hiệu bản đồ được chia thành các loại: kí hiệu điểm, kí hiệu đường, kí hiệu diện tích và chia thành các dạng: kí hiệu hình học, kí hiệu chữ, kí hiệu tượng hình.

Chú giải bản đồ

- Chú giải bản đồ gồm hệ thống kí hiệu và giải thích ý nghĩa của các kí hiệu đó để người sử dụng đọc được nội dung bản đồ.

- Cần đọc bảng chú giải và hiểu được ý nghĩa của các kí hiệu trước khi đọc nội dung bản đồ.

3. Tỉ lệ bản đồ

+ Tỉ lệ bản đồ là gì?

+ Có bao nhiêu cách thể hiện tỉ lệ bản đồ? Đó là những cách nào?

Ghi nhớ:

- Tỉ lệ bản đồ là yếu tố xác định mức độ thu nhỏ khoảng cách khi chuyển từ thực tế sang thể hiện trên mặt phẳng bản đồ. 

- Có 3 cách thể hiện tỉ lệ bản đồ:

+ Tỉ lệ số.

+ Tỉ lệ thước.

+ Tỉ lệ chữ. 

Tính khoảng cách trên bản đồ dựa vào tỉ lệ bản đồ

- Để đo khoảng cách giữa hai địa điểm trên bản đồ ta có thể dùng com-pa hoặc dùng mảnh giấy có cạnh thẳng đứng, thước kẻ. 

- Để đo khoảng cách giữa hai điểm ta thực hiện theo các bước sau:

+ Xác định vị trí hai địa điểm cần đo.

+ Đặt hai đầu của com-pa vào hai điểm cần đo (đối với mảnh giấy, đặt mép thẳng của mảnh giấy sát hai điểm cần đo, dùng bút đánh dấu hai điểm đó lên giấy).

+ Giữ nguyên độ rộng của com-pa (hoặc mảnh giấy) và đặt lên thước tỉ lệ để tìm ra khoảng cách giữa bai điểm trên thực tế.

4. Phương hướng trên bản đồ

HS thảo luận theo cặp, quan sát Hình 2.12, 2.13, hãy cho biết các hướng của OA, OB, OC, OD trong mỗi hình.

Ghi nhớ:

- Xác định phương hướng trên bản đồ:

+ Dựa vào lưới kinh vĩ tuyến

+ Dựa vào mũi tên chỉ hướng bắc trong bản đồ.

.....................................................................

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

HS trả lời câu hỏi 2 phần Luyện tập SGK trang 112.

Gợi ý:

- Với tỉ lệ 1 : 100 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 1km trên thực địa.

- Với tỉ lệ 1 : 9 000 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 90km trên thực địa.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

HS trả lời câu hỏi 3, 4 phần Vận dụng SHS trang 112.

Gợi ý:

Câu 3: Trong hai hình 2.2 và hình 2.3 thì hình 2.2 có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất lên bản đồ.

Câu 4: 

10 cm trên bản đồ ứng với 120km trên thực địa.

1cm trên bản đồ ứng với: 120 : 10 = 12 (km thực địa).

Vậy bản đồ có tỉ lệ: 1 : 1 200 000.