Giáo án và PPT Hoá học 10 chân trời Bài 11: Liên kết hydrogen và tương tác van der Waals

BÀI 11. LIÊN KẾT HYDROGEN VÀ TƯƠNG TÁC VAN DER VAALS 
(2 tiết)

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi mở đầu: Các nhà hóa học đã nghiên cứu và kết luận rằng nếu không có liên kết hydrogen thì nước sẽ sôi ở -80 độ C. Như vậy, nếu trong điều kiện thường, nước sẽ tồn tại ở thể khí (hơi nước). Khi đó, trên Trái Đất sẽ chẳng có các đại dương, sông, hồ,… và cũng không bao giờ có mưa. Mọi sự sống sẽ không tồn tại. Trái Đất sẽ là một hành tinh chết nếu không có sự hiện diện của liên kết hydrogen.

Liên kết hydrogen giữa các phân tử nước được tạo thành như thế nào? Ảnh hưởng của liên kết hydrogen tới tính chất vật lí của nước ra sao?

B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về liên kết hydrogen

- Nêu khái niệm liên kết hydrogen?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Liên kết hydrogen là một loại liên kết yếu, được hình thành giũa nguyên tử H (đã liên kết với một nguyên tử có độ âm điện lớn, thường là F, O, N) với một nguyên tử khác có độ âm điện  lớn ( thường là F,O,N) còn cặp electron hóa trị chưa tham gia liên kết.

Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò, ảnh hưởng của liên kết hydrogen tới tính

- GV đặt câu hỏi cho HS trả lời:

+ Nêu các tính chất vật lí của nước và giải thích về các tính chất đó?

+ Liên kết hydrogen có vai trò như thế nào đối với phân tử nước?

Sản phẩm dự kiến:

- Các tính chất vật lí của nước: Nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sô khá cao là 0 độ C và 100 độ C. Nước là dung môi tốt, hòa tan được nhiều chất.

- Giải thich: So với các hợp chất có cấu trúc phân tử tương tự, nước có liên kết hydrogen nên sẽ có nhiệt độ sôi, nhiệt độ nóng chảy cao hơn. Các phân tử dễ bị hòa tan trong nước do tạo được liên kết hydrogen với các phân tử nước.

- Nhờ có liên kết hydrogen mà ở điều kiện thường, nước ở thể lỏng, có nhiệt độ sôi cao 100 độ C.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về tương tác van der Waals

- Nêu khái niệm liên kết van der Waals và ảnh hưởng của liên kết van der Waals tới tính chất vật lí của các chất.

Sản phẩm dự kiến:

- Tương tác van der Waals là một lực tương tác yếu giữa các phân tử, được hình thành do sự xuất hiện của các lưỡng cực tạm thời và lưỡng cực cảm ứng.

- Tương tác van der Waals làm tăng nhiệt độ nóng chảu và nhiệt sộ sôi của các chất. Khi khối lượng phân tử tăng thì tương tác van der Waals tăng.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

GV yêu cầu HS thực hiện bài tập trắc nghiệm.

Câu 1: Liên kết hydrogen là

A. liên kết được hình thành bởi một hay nhiều cặp electron chung giữa hai nguyên tử.

B. liên kết được hình thành bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion trái dấu.

C. liên kết yếu được hình thành giữa nguyên tử H (đã liên kết với một nguyên tử có độ âm điện lớn) với một nguyên tử khác (có độ âm điện lớn) còn cặp electron riêng.

D. liên kết mà cặp electron chung được đóng góp từ một nguyên tử.

Câu 2: Liên kết hydrogen không được hình thành giữa hai phân tử nào sau đây?

A. 2 phân tử

B. 1 phân tử và 1 phân tử

C. 1 phân tử và 1 phân tử

D. 2 phân tử HF. 

Câu 3: Những liên kết có lực liên kết yếu như

A. liên kết ion và liên kết hydrogen.

B. liên kết hydrogen và tương tác van der Waals.

C. liên kết ion và liên kết cộng hóa trị.

D. liên kết hydrogen và liên kết cộng hóa trị.

Câu 4: Số phát biểu sai về sự tạo thành liên kết hydrogen?

(1) Nguyên tử hydrogen liên kết với các nguyên tử có độ âm điện lớn như F, O, N,….

(2) Nguyên tử liên kết với hydrogen phải có ít nhất một cặp electron hóa trị chưa liên kết.

(3) Nguyên tử hydrogen liên kết với các nguyên tử thuộc nhóm kim loại kiềm và kiềm thổ.

(4) Nguyên tử liên kết với hydrogen phải có cấu hình electron bền vững.

A. 2.

B. 4.

C. 1.

D. 3. 

Câu 5: Loại liên kết yếu được hình thành giữa nguyên tử H (đã liên kết với một nguyên tử có độ âm điện lớn, thường là F, O, N) với một nguyên tử khác (có độ âm điện lớn thường là F, O, N) còn cặp electron hóa trị chưa tham gia liên kết là

A. liên kết ion.

B. liên kết cộng hóa trị có cực.

C. liên kết hydrogen.

D. liên kết cộng hóa trị không cực. 

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS hoạt động hoàn thành bài tập trong sgk.