Giáo án và PPT KHTN 8 kết nối Bài 31: Hệ vận động ở người

BÀI 31. HỆ VẬN ĐỘNG Ở NGƯỜI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi: Theo em tại sao mỗi người lại có vóc dáng và kích thước khác nhau? Nhờ đâu mà cơ thể con người di chuyển và vận động?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Cấu tạo và chức năng của hệ vận động.

GV chia lớp thành từng nhóm yêu cầu thảo luận:

• Xương trong cơ thể người được phân loại như thế nào? 

• Xương được cấu tạo từ những chất gì? 

• Kể tên các cơ chính trên hệ vận động.

• Nêu vị trí các cơ trên cơ thể người.

• Giới thiệu các chức năng của hệ vận động.

Sản phẩm dự kiến:

1. Cấu tạo của hệ vận động

Phân loại xương:

+ Ở đầu (xương đầu): Xương sọ não, xương sọ mặt.

+ Ở thân (xương thân): xương ức, xương sườn và xương sống.

+ Ở chân và tay (xương chi): xương tay, xương chân. 

- Xương được cấu tạo từ chất hữu cơ và chất khoáng.

- Các cơ chính trên hệ vận động: Cơ đầu, cơ thân, cơ tay, cơ chân

- Vị trí các cơ: cơ bám vào xương nhờ các mô liên kết nư dây chằng, gân.

2. Chức năng của hệ vận động

- Chức năng:

Bộ xương: tạo khung cơ thể, giúp cơ thể có hình dạng nhất đinh và bảo vệ cơ thể.

Cơ: khi cơ co và dãn sẽ làm xương cử động giúp cơ thể di chuyển và vận động.

Khi cơ có: bắp cơ có ngắn lại làm cho xương cánh tay và cẳng tay gần nhau hơn.

Khi cơ duỗi: bắp cơ duỗi dài ra làm cho xương cánh tay và cẳng tay duỗi thẳng,

Khi co cánh tay và cẳng tay gập lại tạo tư thế đòn bẩy, trong hệ đòn bẩy của tay gốm một vật được sử dụng với một điểm tựa hay là điểm quay (cánh tay) để làm biến đổi tác dụng của mọi vật lên một vài khác (căng tay), nhờ đó làm tăng khả năng chịu lực của tay. Như vậy, tay ở tư thế cơ có khả năng chịu tải tốt hơn.

Hoạt động 2. Một số bệnh, tật liên quan đến hệ vận động

GV đưa ra câu hỏi: 

• Kể tên một số bệnh, tật liên quan đến hệ vận động.

• Nguyên nhân nào gây ra bệnh liên quan đến hệ vận động? 

• Cần làm gì để đảm hệ vận động khỏe mạnh?  

Sản phẩm dự kiến:

- Một số bệnh, tật liên quan đến hệ vận động như cong vẹo cột sống, loãng xương,... 

- Nguyên nhân có thể do tư thế hoạt động không đúng, chế độ dinh dưỡng, lười vận động, tuổi tác,...

- Cần có chế độ dinh dưỡng, vận động khoa học, hợp lí để bảo vệ hệ vận động.

Hoạt động 3. Ý nghĩa của tập thể dục, thể thao

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi trả lời:

• Tập thể dục, thể thao có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển và hoạt động của hệ vận động?

• Cần lựa chọn phương pháp luyện tập thể dục, thể thao như thế nào? 

• Nêu lợi ích của việc luyện tập thể dục, thể thao.

Sản phẩm dự kiến:

HĐ1. Tập thể dục, thể thao có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển và hoạt động của hệ vận động:

+ kích thích tăng chiều dài và chu vi của xương; 

+ giúp cho cơ và xương phát triển hài hoà: cơ bắp nở nang, rắn chắc; 

+ tăng cường sự dẻo dai của cơ thể, nhất là với HS ở độ tuổi dậy thì.

HĐ2. Lựa chọn phương pháp luyện tập thể dục, thể thao phù hợp với lứa tuổi như:

+ tập luyện theo các bài thể dục, thể thao trong môn Giáo dục thể chất;

+ các bài tập yoga phù hợp với lứa tuổi; …

Luyện tập thể dục, thể thao giúp bảo vệ hệ vận động và nâng cao sức khoẻ.

Hoạt động 4. Thực hành: Sơ cứu băng bó khi người khác bị gãy xương

HS suy nghĩ trả lời câu hỏi:

• Những nguyên nhân nào dẫn đến gãy xương?

• Gãy xương để lại hậu quả như thế nào? 

• Nêu cách phòng tránh gãy xương.

• Nêu các thao tác chuẩn bị, sơ cứu người bị nạn.

Sản phẩm dự kiến:

1. Nguyên nhân gãy xương:

- Tai nạn giao thông

- Tai nạn do thể dục thể thao

- Tai nạn sinh hoạt

- Tai nạn học đường

 2. Hậu quả và cách phòng tránh gãy xương:

* Hậu quả

- Teo cơ, cứng khớp

- Sau 4-6 tháng xương không liền phải phẫu thuật kết hợp xương, ghép xương

- Viêm xương.

* Cách phòng tránh:

- Tham gia giao thông an toàn, tuân thủ luật lệ giao thông

- Thể dục thể thao lành mạnh

- Sinh hoạt, học tập cẩn thận, an toàn

3. Các thao tác chuẩn bị, sơ cứu người bị nạn 

- Khi thực hiện buộc cố định nẹp cần lưu ý: không làm xê dịch vị trí xương bị gãy, không buộc quá chặt làm máu khó lưu thông, các nẹp không gây sây sát da.

- Các dụng cụ tương tự nẹp và dây vải rộng bản trong điều kiện thực tế như nẹp bằng thanh kim loại, xốp, bìa cứng, dây nilon, dây nhựa, các loại dây làm từ thực vật,...

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Chức năng của cột sống là

A. Bảo vệ tim, phổi và các cơ quan phía bên trong khoang bụng

B. Giúp cơ thể đứng thẳng, gắn xương sườn với xương ức thành lồng ngực

C. Giúp cơ thể đứng thẳng và lao động

D. Bảo đảm cho cơ thể được vận động dễ dàng

Câu 2: Cơ thể người có khoảng bao nhiêu cơ?

A. 400 cơ

B. 600 cơ

C. 800 cơ

D. 500 cơ

Câu 3: Thành phần cấu tạo của xương

A. Chủ yếu là chất hữu cơ (cốt giao)

B. Chủ yếu là chất vô cơ (muối khoáng)

C. Chất hữu cơ (cốt giao) và chất vô cơ (muối khoáng) có tỉ lệ chất cốt giao không đổi

D. Chất hữu cơ (cốt giao) và chất vô cơ (muối khoáng) có tỉ lệ chất cốt giao thay đổi theo độ tuổi

Câu 4: Xương nào dưới đây có hình dạng và cấu tạo có nhiều sai khác với các xương còn lại?

A. Xương đốt sống

B. Xương bả vai

C. Xương cánh chậu

D. Xương sọ

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: B

Câu 3: D

Câu 4: A

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Sự khác biệt trong hình thái, cấu tạo của bộ xương người và bộ xương thú chủ yếu là do nguyên nhân nào?

Câu 2: Em hãy đề xuất và thực hiện một số biện pháp phòng chống các bệnh, tật liên qian đến hệ vận động ở lứa tuổi học đường.