Giáo án và PPT KHTN 9 cánh diều Bài 35: Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể

BÀI 35: NHIỄM SẮC THỂ VÀ BỘ NHIỄM SẮC THỂ

A. KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức trò chơi ô chữ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm và đặc điểm của nhiễm sắc thể

Khái niệm và đặc điểm của nhiễm sắc thể.

Dự kiến sản phẩm:

- Khái niệm: Nhiễm sắc thể là thể bắt màu được cấu tạo bởi DNA và protein histone.

- Hình thái nhiễm sắc thể ở sinh vật nhân thực được thể hiện rõ nhất ở kì giữa của quá trình phân bào gồm có tâm động và cánh.

- Cấu trúc: 

+ Mỗi NST kép gồm: hai nhiễm sắc tử (chromatid) liên kết với nhau tại tâm động…

Hoạt động 2: Tìm hiểu về nhiễm sắc thể thường và nhiễm sắc thể giới tính

Nhiễm sắc thể thường và nhiễm sắc thể giới tính. 

Dự kiến sản phẩm:

- Nhiễm sắc thể thường là nhiễm sắc thể có số lượng, hình thái giống nhau ở cả giới đực và giới cái.

+ Kí hiệu: A, đánh số từng cặp.

+ Ở tế bào lưỡng bội: tồn tại thành từng cặp tương đồng, giống nhau ở hai giới.

- Nhiễm sắc thể giới tính là nhiễm sắc thể khác nhau về số lượng hoặc hình thái giữa giới đực và giới cái, tham gia việc quyết định giới tính…

Hoạt động 3: Tìm hiểu về bộ nhiễm sắc thể

Bộ NST đặc trưng của mỗi loài và phân biệt được bộ NST lưỡng bội, đơn bội. 

Dự kiến sản phẩm:

- Bộ nhiễm sắc thể là tập hợp các nhiễm sắc thể trong nhân tế bào của một loài.

Ví dụ: 

+ Các giống ngô hiện nay được trồng ở nhiều quốc gia đều có bộ NST 2n = 20;

+ Nhiều giống chó nhà được nuôi ở nhiều nơi trên thế giới đều có bộ NST 2n = 78;...

- Mỗi loài sinh vật có bộ nhiễm sắc thể đặc trưng về số lượng và hình thái…

Hoạt động 4: Thực hành: Quan sát tiêu bản nhiễm sắc thể dưới kính hiển vi

GV yêu cầu HS hoàn thành báo cáo thực hành theo mẫu tr.175 SGK:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Trong quá trình nguyên phân, có thể quan sát rõ nhất hình thái NST ở vào kì:

• A. kì trung gian.

• B. kì đầu.

• C. kì giữa.

• D. kì sau.

Câu 2: Phát biểu nào sau đây về NST là đúng?

• A. Bộ NST trong tế bào giao tử là bộ đơn bội (n).

• B. NST giới tính luôn có dạng XX (cái) và XY (đực).

• C. NST luôn có hình dạng chữ V.

• D. Sự nhân đôi ADN không liên quan đến nhân đôi NST.

Câu 3: Đặc điểm của nhiễm sắc thể thường là

• A. có số lượng giống nhau nhưng hình thái khác nhau ở 2 giới đực, cái.

• B. có số lượng và hình thái khác nhau ở 2 giới đực, cái.

• C. có số lượng và hình thái giống nhau ở 2 giới đực, cái.

• D. có số lượng khác nhau nhưng hình thái giống nhau ở 2 giới đực, cái.

Câu 4: Mỗi loài sinh vật có bộ nhiễm sắc thể đặc trưng bởi

• A. số lượng, hình dạng, cấu trúc NST.

• B. số lượng, hình thái NST.

• C. số lượng, cấu trúc NST.

• D. số lượng không đổi.

Câu 5: Trong tế bào 2n ở người, kí hiệu của cặp NST giới tính là:

• A. XX ở nữ và XY ở nam.          

• B. XX ở nam và XY ở nữ. 

• C. ở nữ và nam đều có cặp tương đồng XX.    

• D. ở nữ và nam đều có cặp không tương đồng XY.

Dự kiến sản phẩm:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

1. Ở hai loài mang trung quốc, cá thể cái là giới đồng giao tử với cặp nhiễm sắc thể XX. Hãy xác định số lượng cặp nhiễm sắc thể tương đồng ở cá thể cái.

2. Nêu ý nghĩa của việc nghiên cứu về bộ nhiễm sắc thể của một loài.