Giáo án và PPT Lịch sử 8 kết nối Bài 12: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917

BÀI 12: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 – 1918)

VÀ CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Tại sao lại có sự thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng các nước đế quốc?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Chiến tranh thế giới thứ nhất

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Theo em,nguyên nhân chiến tranh thế giới thứ nhất là?

Sản phẩm dự kiến:

a. Nguyên nhân

- Nguyên nhân sâu xa: 

+ Cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX: sự phát triển không đều về kinh tế làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc.

+ Mâu thuẫn giữa đế quốc với đế quốc về vấn đề thuộc địa vô cùng gay gắt, → Hình thành hai khối quân sự đối lập nhau:

• Khối Liên minh: Đức, Áo - Hung, I-ta-li-a.

• Khối Hiệp ước: Anh, Pháp, Nga.

- Nguyên nhân trực tiếp: 

+ Ngày 28/6/1914: Thái tử kế vị Áo - Hung bị ám sát ở Xéc-bi.

+ Ngày 1/8/1914: Đức tuyên chiến với Nga.

→ Chiến tranh thế giới thức nhất bùng nổ. 

b. Hậu quả và tác động

- Hậu quả: 

+ Là cuộc chiến tranh để quốc phi nghĩa đối với cả hai bên tham chiến. 

+ Chiến tranh kết thúc với thắng lợi của khối Hiệp ước.

+ Bản đồ thế giới được chia lại: Đức mất hết thuộc địa; Anh, Pháp, Mỹ mở rộng thêm thuộc địa cho mình.

+ Gây ra những thảm hoạ hết sức nặng nề đối với nhân loại.

- Tác động: 

+ Tạo ra mắt xích yếu nhất trong sợi dây chuyền chủ nghĩa đế quốc – đế quốc Nga. 

+ Đưa đến thắng lợi cách mạng tháng Mười Nga và việc thành lập nhà nước Xô viết đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị thế giới

Hoạt động 2. Cách mạng tháng mười Nga (1917)

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy cho biết nguyên nhân dẫn tới cuộc cách mạng là do??

Sản phẩm dự kiến:

- Nguyên nhân: 

+ Sau Cách mạng tháng Hai (1917):

• Đời sống nhân dân cực khổ. 

• Chính phủ tư sản lâm thời và các Xô viết đại biểu công nhân, binh lính tồn tại song song, đại diện cho các giai cấp có lợi ích đối lập nhau.

→ Không thể cùng tồn tại.

+ Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vích Nga chuẩn bị kế hoạch làm cách mạng, 

+ Tháng 7 – 1917: Đảng Bôn-sê-vích lãnh đạo giai cấp công nhân, nông dân, binh lính chuẩn bị đấu tranh vũ trang giành chính quyền.

- Diễn biến chính:

+ Đêm 24 - 10 (6 - 11 dương lịch): quân khởi nghĩa đã chiếm được Pê-tơ-rô-grát, bao vây Cung điện Mùa Đông.

+ Đêm 25 - 10 (7 - 11): Cung điện Mùa Đông bị chiếm, Chính phủ tư sản lâm thời sụp đổ.

+ Đầu năm 1918: Cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười giành được thắng lợi hoàn toàn.

b. Ý nghĩa lịch sử và tác động

- Ý nghĩa:

+ Đập tan bộ máy nhà nước cũ của giai cấp tư sản và địa chủ, thành lập bộ máy nhà nước mới của giai cấp công nhân và nông dân Nga.

+ Cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng của giai cấp công nhân quốc tế, chỉ ra con đường đi tới thắng lợi trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản.

+ Mở ra con đường giải phóng cho các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới.

- Tác động: 

+ Tác động sâu sắc đến tiễn trình lịch sử và cục diện thế giới.

+ Chặt đứt một khâu yếu nhất trong hệ thống để quốc chủ nghĩa.

+ Tạo ra chế độ xã hội đối lập với xã hội tư bản chủ nghĩa

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh như thế nào?

1. Cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa ở cả hai bên tham chiến
2. Chiến tranh đã gây ra những hậu quả hết sức nặng nề cho nhân loại
3. Lôi cuốn hàng chục quốc gia vào vòng khói lửa; khiến hơn 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương; hàng triệu làng mạc, thành phố bị phá hủy,…
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 2: Cách mạng tháng Mười là?

1. Cuộc cách mạng vô sản đầu tiên trên thế giới giành được thắng lợi
2. Có những tác động sâu sắc đến tiến trình lịch sử và cục diện thế giới
3. Cả hai đáp án trên đều đúng
4. Gây thiệt hại nặng nề

Câu 3: Nguyên nhân sâu xa dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ nhất. là?

1. Sự phát triển không đều về kinh tế đã làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc
2. Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thị trường và thuộc địa ngày càng gay gắt
3. Sự hình thành hai khối quân sự đối đầu nhau ở châu Âu
4. Cả ba đáp án trên đều đúng

Câu 4: Nguyên nhân trực tiếp dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ nhất. là?

Tình hình căng thẳng ở Ban-căng trong những năm 1912 - 1913 đã châm ngòi cho Chiến tranh thế giới thứ nhất.

Lợi dụng sự kiện: ngày 28/6/1914, Thái tử Áo - Hung bị ám sát tại Xéc-bi, giới cầm Áo - Hung đã tuyên chiến với Xéc-bi; Đức tuyên chiến với Nga (1/8/1914),..

Cả hai đáp án trên đều đúng

Sự hình thành hai khối quân sự đối đầu nhau ở châu Âu

Câu 5: Khối liên minh gồm nước nào?

1. Đức, Áo - Hung và I-ta-li-a
2. Đức, Pháp và Nga
3. Anh, Pháp và Đức
4. Đáp án khác

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Những thảm họa mà chiến tranh thế giới thứ nhất gây ra đối với nhân loại là gì?

Câu 2: Sự kiện nào trong chiến tranh đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị thế giới?