Giáo án và PPT Lịch sử và địa lí 5 Kết nối bài 12: Khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê

BÀI 12. KHỞI NGHĨA LAM SƠN VÀ TRIỀU HẬU LÊ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh về một công trình kiến trúc trong Khu di tích Lam Kinh (Thọ Xuân, Thanh Hóa) yêu cầu học sinh quan sát và trả lời: Em hãy chia sẻ điều em biết về Lê Lợi và triều đại do ông sáng lập.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Khởi nghĩa Lam Sơn (1418 - 1427)

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: 

• Khởi nghĩa Lam Sơn do ai lãnh đạo?

• Khởi nghĩa Lam Sơn nổ ra tại đâu?

• Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành thắng lợi hoàn toàn sau bao nhiêu năm chiến đấu?

• Những nhân vật lịch sử nào đã có vai trò quan trọng của khởi nghĩa Lam Sơn?

• Ải Chi Lăng thuộc địa phận tỉnh nào ngày nay?

• Kể tên một số nhân vật tiêu biểu có những đóng góp quan trọng vào thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn.

Sản phẩm dự kiến:

a) Khái quát về khởi nghĩa Lam Sơn

- Khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo nổ ra tại vùng núi Lam Sơn (Thanh Hoá)
- Trải qua 10 năm chiến đấu gian khổ, cuộc khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn
- Thắng lợi gắn với vai trò và đóng góp quan trọng của: Nguyễn Trãi, Lê Lai, Trần Nguyên Hãn,...

b) Chiến thắng Chi Lăng

- Khi Lê Lợi kéo quân ra Bắc, bao vây thành Đông Quan, nhà Minh lo sợ nên đã cử hai đạo viện binh kéo sang phá vây.

- Mờ sáng, quân Minh kéo đến của ải Chi Lăng, kị binh nghĩa quân ra nghênh chiến nhưng đã giả vờ thua để nhử quân giặc vào trận địa.

- Khi ngựa của giặc Minh vượt qua cánh đồng, một loạt pháo hiệu nổ vang như sấm vang lên, ngay lập tức những mũi tên, mũi lao từ hai bên sườn vút phóng xuống.

- Một vạn viện binh của giặc bị tiêu diệt, tướng cầm đầu bị trúng mũi lao chết bên sườn núi, quân Minh hoảng loạn tháo chạy.

Hoạt động 2. Triều Hậu Lê và công cuộc xây dựng đất nước

GV hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm trả lời:

• Lê Lợi lên ngôi hoàng đế vào năm nào?
• Kinh đô của triều Hậu Lê ở đâu?
• Dưới triều Hậu Lê, bộ máy nhà nước được tổ chức như thế nào?
• Nhà nước đặc biệt coi trọng và khuyến khích phát triển lĩnh vực nào?
• Kể tên một số tác giả văn học và khoa học tiêu biểu dưới thời Hậu Lê.

Sản phẩm dự kiến:

- Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi vua lập ra Triều Hậu Lê, khôi phục Quốc hiệu Đại Việt, đóng đô ở Đông Kinh (Thăng Long).

- Dưới Triều Hậu Lê, bộ máy nhà nước được tổ chức quy củ, chặt chẽ.

- Nhà nước coi trọng và khuyến khích phát triển nông nghiệp, nhờ đó sản xuất nông nghiệp được phục hồi và phát triển, đời sống nhân dân ổn định. 

- Văn học và khoa học đạt được nhiều thành tựu.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Cuối năm 1426, nghĩa quân Lam Sơn đã giành chiến thắng ở

A. Ngọc Hồi – Đống Đa.

B. Tốt Động - Chúc Động.

C. Chi Lăng - Xương Giang.

D. Rạch Gầm – Xoài Mút.

Câu 2: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn nổ ra nhằm chống lại quân xâm lược nào?

A. Thanh.

B. Minh.

C. Tống.

D. Nguyên - Mông.

Câu 3: Ai là người mặc áo hoàng bào, quên mình cứu chúa? 

A. Lê Lai. 

B. Phan Châu Trinh. 

C. Phan Bội Châu.

D. Lê Đại Hành. 

Câu 4: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng mục đích của Lê Lợi, Nguyễn Trãi khi tạm thời hòa hoãn với quân Minh (1423)?

A. Tranh thủ thời gian để tích trữ lương thảo, tranh thủ sức dân.  

B. Tranh thủ thời gian để củng cố lực lượng và sức mạnh của nghĩa quân.

C. Nghi binh, lừa địch, đợi quân Minh sơ hở rồi tiến hành tấn công.

D. Tranh thủ thời gian để tìm phương hướng mới cho cuộc khởi nghĩa.

Câu 5: Ba đạo quân Lam Sơn tiến công ra Bắc không nhằm thực hiện nhiệm vụ nào sau đây? 

A. chặn đường tiếp viện của quân Minh từ Trung Quốc sang.

B. cùng nhân dân bao vây đồn địch, giải phóng đất đai

C. tiến sâu vào vùng chiếm đóng của địch.

D. giải phóng miền Bắc, tiến sâu vào lãnh thổ Trung Hoa.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: B

Câu 3: A

Câu 4: C

Câu 5: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy kể lại câu chuyện về một nhân vật liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn hoặc Triều Lê mà em sưu tầm được.

Câu 2: Dựa vào thông tin trong sách, báo, internet,…hãy kể tên một số địa danh (di tích lịch sử, đường phố, trường học,…) liên quan đến khởi nghĩa Lam Sơn và Triều Hậu Lê.