Giáo án và PPT Lịch sử và địa lí 5 Kết nối bài 8: Đấu tranh giành độc lập thời kì Bắc thuộc

BÀI 8: ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP THỜI KÌ BẮC THUỘC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV gợi ý cho học sinh đọc những câu thơ sau và trả lời câu hỏi:

“Hai Bà Trưng có đại tài,

Phất cờ khởi nghĩa giết người tà gian,

Ra tay khôi phục giang san,

Tiếng thơm dài tạc đá vàng nước ta.”

(Hồ Chí Minh, Lịch sử nước ta, NXB Chính trị quốc gia Sự thật, 2018)

• Em hãy cho biết những câu thơ trên gợi nhắc đến sự kiện lịch sử nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Một số cuộc đấu tranh tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc

GV yêu cầu học sinh cùng trao đổi và trả lời câu hỏi sau:

• Ai là người thôn tính nước Âu Lạc?

• Các triều đại phong kiến phương Bắc nối tiếp nhau đô hộ nước ta trong bao lâu?

• Cuộc sống của nhân dân ta dưới ách đô hộ được thể hiện như thế nào?

• Kể tên các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu trong thời kì Bắc thuộc.

• Chiến thắng nào đã kết thúc thời kì Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc?

Sản phẩm dự kiến:

- Sau khi chiếm được nước ta, chính quyền đô hộ phong kiến phương Bắc sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính như: châu – quận, huyện. 

- Chúng bắt nhân dân ta phải cống nạp sản vật quý (ngà voi, tê giác, ngọc trai, đối mối,...), phải theo phong tục của người Hán, học chữ Hán,... 

- Những chính sách đó làm cho đời sống của nhân dân vô cùng cực khổ. Không cam chịu ách thống trị của phương Bắc, nhân dân ta đã đứng lên đấu tranh giành độc lập.

- Các cuộc đấu tranh tiêu biểu:

• 40 – 43: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng

• 248: Khởi nghĩa Bà Triệu

• 542 – 602: Khởi nghĩa Lý Bí – Triệu Quang Phục

• 713 – 722: Khởi nghĩa Mai Thúc Loan…

• 938: Khởi nghĩa Ngô Quyền dành chiến thắng ở Bạch Đằng, kết thúc thời kì Bắc thuộc.

Hoạt động 2: Kể chuyện về một số nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc đấu tranh chống Bắc thuộc

GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài học và trả lời câu hỏi:

• Khởi nghĩa của Hai Bà Trưng đánh bại quân xâm lược nào?

• Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa với mục đích gì?

• Sau khi khởi nghĩa thắng lợi, Hai Bà Trưng được tôn làm vua với tên gọi là gì?

• Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng giúp nước ta độc lập trong bao lâu?

• Nước ta bị nhà Lương đô hộ vào thời gian nào?

• Lý Bí lên ngôi vua năm nào?

• Lý Bí đặt quốc hiệu là gì?

• Sau khi chiếm được Âu Lạc, nhà Triệu chia thành 2 quận và sáp nhập vào quốc gia nào?

• Kinh đô của nhà nước Vạn Xuân được đặt ở đâu?

• Vì sao dưới thời kỳ Bắc thuộc, nhân dân ta không ngừng vùng lên đấu tranh chống chính quyền đô hộ của các triều đại phong kiến Bắc?

• Cuộc đấu tranh của Lý Bí thể hiện điều gì?

• Chiến thắng Bạch Đằng có ý nghĩa như thế nào đối với lịch sử đánh giặc giữ nước của nhân dân ta?

• Ngô Quyền là một vị vua, tướng như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Chuyện Trưng Vương trừ giặc Hán: Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng đã chứng tỏ tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân ta, tạo tiền đề cho việc khôi phục nến độc lập, tự chủ của nước nhà sau này.

- Chuyện Lý Bí và nhà nước Vạn Xuân: Cuộc khởi nghĩa Lý Bí thể hiện lòng yêu nước, khẳng định sự trưởng thành về ý thức đấu tranh giành độc lập của nhân dân ta.

- Chuyện Ngô Quyền đại phá quân Nam hán: Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền đã chấm dứt hoàn toàn ách đô hộ của phong kiến phương Bắc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài cho dân tộc.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Các triều đại phong kiến phương Bắc nối tiếp nhau đô hộ nước ta trong bao lâu?

A. Gần 1000 năm. 

B. Hơn 500 năm. 

C. Hơn 1000 năm. 

D. Gần 500 năm. 

Câu 2: Người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống lại quân, xâm lược nhà Đường vào năm 687 là ai?

A. Triệu Quang Phục. 

B. Mai Hắc Đế. 

C. Mai Thúc Loan. 

D.Phùng Hưng

Câu 3: Khởi nghĩa của Hai Bà Trưng đánh bại quân xâm lược nào? 

A.  Quân Ngụy

B. Quân Thục

C. Quân Ngô

D. Quân Hán

Câu 4: Chiến thắng nào đã kết thúc thời kì Bắc thuộc là: 

A. Chương Dương. 

B. Bạch Đằng. 

C. Độ Kiếp.

D. Đống Đa. 

Câu 5: Lý Bí đặt quốc hiệu là gì? 

A. Đại Cồ Việt. 

B. Đại Ngu. 

C. Đại Việt. 

D. Vạn Xuân

Câu 6: Đâu không phải là một nhân vật liên quan đến chiến thắng Bạch Đằng?

A. Kiều Công Tiễn.

B.  Dương Đình Nghệ. 

C.  Ô Mã Nhi. 

D. Hoằng Tháo.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Sau khi chiếm được Âu Lạc, nhà Triệu chia thành 2 quận và sáp nhập vào quốc gia nào?

Câu 2: Vì sao dưới thời kỳ Bắc thuộc, nhân dân ta không ngừng vùng lên đấu tranh chống chính quyền đô hộ của các triều đại phong kiến Bắc?

Câu 3: Cuộc đấu tranh của Lý Bí thể hiện điều gì?

Câu 4: Vì sao nhân dân ta không ngừng vùng lên đấu tranh chống chế độ phong kiến Bắc thuộc?