Giáo án và PPT Vật lí 10 chân trời Bài 19: Các loại va chạm

BÀI 19. CÁC LOẠI VA CHẠM (3 tiết)

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

- GV chiếu video: https://www.youtube.com/watch?v=Xe2r6wey26E và cho HS xem từ phút thứ 2:10-2:16 và 3:36-3:44.

- Sau đó đặt câu hỏi: Em có nhận xét gì về 2 lần có sự tác động lực lẫn nhau trong video?

B.HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1. Mối liên hệ giữa lực tổng hợp tác dụng lên vật và tốc độ thay đổi của động lượng.

- Nêu mối liên hệ giữa lực tổng hợp tác dụng lên vật và tốc độ thay đổi của động lượng.

- Nếu vật chịu tác dụng của nhiều lực thì lực tác dụng lên vật được xác định như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Mối liên hệ: Xét một vật có khối lượng m không đổi trong suốt quá trình chuyển động. Khi vật chịu tác dụng bởi một lực không đổi thì gia tốc của vật là . Sau khoảng thời gian độ biến thiên động lượng là . Khi đó ta có: Lực tác dụng lên vật bằng tốc độ thay đổi động lượng của vật.

-  Nếu vật chịu tác dụng của nhiều lực thì là hợp lực tác dụng lên vật

Hoạt động 2. Thí nghiệm khảo sát va chạm

- Phân biệt va chạm đàn hồi và va chạm mềm. 

- Vận tốc của xe dương hay âm khi nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Va chạm đàn hồi: là va chạm trong đó vật xuất hiện biến dạng đàn hồi trong khoảng thời gian va chạm. Sau va chạm, vật lấy lại hình dạng ban đầu và tiếp tục chuyển động tách rời nhau

- Va chạm mềm (hay còn gọi là va chạm không đàn hồi) : xảy ra khi hai vật dính vào nhau và chuyển động với cùng vận tốc sau va chạm

- Chọn chiều dương là chiều chuyển động ban đầu của xe 1 trước khi va chạm. Như vậy sau khi va chạm, xe nào chuyển động cùng hướng chiều dương quy ước sẽ có vận tốc dương, ngược lại sẽ có vận tốc âm. 

Hoạt động 3. Ứng dụng kiến thức động lượng vào cuộc sống. 

- Các võ sĩ quyền anh làm cách nào để giảm chấn thương?

- Tại sao việc đeo găng tay bảo hộ hay phản xạ “dịch chuyển theo cú đấm” của đối thủ khi bị tấn công lại làm giảm chấn thương cho các võ sĩ quyền anh?

Sản phẩm dự kiến:

- Để giảm nguy cơ gây chấn thương, các võ sĩ quyền anh sẽ đeo găng tay bảo hộ và thường có phản xạ “dịch chuyển theo cú đấm” của đối thủ khi bị tấn công.

-  Việc đeo găng tay bảo hộ hay phản xạ “dịch chuyển theo cú đấm” của đối thủ khi bị tấn công đều nhằm mục đích là tăng thời gian tương tác của cú đấm, giảm độ lớn lực tương tác. Từ đó giảm thiểu chấn thương.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

GV yêu cầu HS thực hiện bài tập trắc nghiệm.

Câu 1: Khẳng định nào sau đây là không đúng trong trường hợp hai vật cô lập va chạm mềm với nhau?

A. Năng lượng của hệ trước và sau va chạm được bảo toàn.

B. Cơ năng của hệ trước và sau va chạm được bảo toàn.

C. Động lượng của hệ trước và sau va chạm được bảo toàn.

D. Trong quá trình va chạm, hai vật chịu lực tác dụng như nhau về độ lớn.

Câu 2: Va chạm đàn hồi và va chạm mềm khác nhau ở điểm nào sau đây?

A. Hệ va chạm đàn hồi có động lượng bảo toàn còn va chạm mềm thì động lượng không bảo toàn.

B. Hệ va chạm đàn hồi có động năng không thay đổi còn va chạm mềm thì động năng thay đổi.

C. Hệ va chạm mềm có động năng không thay đổi còn va chạm đàn hồi thì động năng thay đổi.

D. Hệ va chạm mềm có động lượng bảo toàn còn va chạm đàn hồi thì động lượng không bảo toàn.

Câu 3: Chọn đáp án đúng. Va chạm đàn hồi

A. xảy ra khi hai vật dính vào nhau và chuyển động với cùng vận tốc sau va chạm.

B. là va chạm trong đó vật xuất hiện biến dạng đàn hồi trong khoảng thời gian va chạm, sau va chạm vật lấy lại hình dạng ban đầu và tiếp tục chuyển động tách rời nhau.

C. động năng của hệ sau va chạm nhỏ hơn động năng của hệ trước va chạm.

D. tổng động lượng của hệ trước và chạm nhỏ hơn tổng động lượng của hệ sau va chạm.

Câu 4: Chọn từ/ cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn dưới đây:

Va chạm mềm (còn gọi là va chạm (1) … ) xảy ra khi hai vật dính vào nhau và chuyển động với cùng (2) … sau va chạm. Động năng của hệ sau va chạm (3) … động năng của hệ trước va chạm.

A. (1) đàn hồi; (2) vận tốc; (3) bằng.

B. (1) đàn hồi; (2) tốc độ; (3) lớn hơn.

C. (1) không đàn hồi; (2) vận tốc; (3) nhỏ hơn.

D. (1) không đàn hồi; (2) tốc độ; (3) bằng.

Câu 5: Túi khí trong ô tô có tác dụng gì?

A. Trang trí.

B. Cung cấp khí cho người trong ô tô.

C. Bảo vệ con người trong trường hợp xe xảy ra va chạm.

D. Cung cấp khí cho các bánh xe.

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS hoạt động hoàn thành bài tập trong sgk.