Nội dung chính hóa học 8 cánh diều Bài 3: Định luật bảo toàn khối lượng. Phương trình hóa học

BÀI 3: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN KHỐI LƯỢNG. PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC 

1. Định luật bảo toàn khối lượng

Thí nghiệm 1

1. Hiện tượng thí nghiệm 1: 

- Ở bước 1, chưa có hiện tượng gì, ghi chỉ số khối lượng cụ thể m_A

- Ở bước 2, xuất hiện kết tủa màu trắng (chứng tỏ có phản ứng hóa học xảy ra), ghi chỉ số khối lượng cụ thể m_B. 

2. So sánh m_A với m_B

Nhận xét: m_A = m_B (tổng khối lượng của các chất tham gia phản ứng (m_A bằng tổng khối lượng các chất sản phẩm (m_B)) 

Thí nghiệm 2

1. Hiện tượng thí nghiệm 2:

- Ở bước 1, chưa có hiện tượng gì, ghi chỉ số khối lượng cụ thể m_A 

- Ở bước 2, có bọt khí bay lên (chứng tỏ có phản ứng hóa học xảy ra), ghi chỉ số khối lượng cụ thể m_B. 

2. So sánh m_A với m_B

Nhận xét: m_B < m_A (do khí bay lên)

Kết luận:

Tổng khối lượng của các chất phản ứng = Tổng khối lượng của các chất sản phẩm

Định luật bảo toàn khối lượng: 

 Trong một phản ứng hóa học, tổng khối lượng của các chất sản phẩm bằng tổng khối lượng của các chất phản ứng

1. Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng
2. Phương trình bảo toàn khối lượng

A + B  C + D

Phương trình bảo toàn khối lượng:

m_A + m_B = m_C + m_D 

Trong đó: m_A, m_B, m_C, m_D lần lượt là khối lượng của các chất phản ứng và sản phẩm 

2. Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng
3. Fe + 2HCl FeCl₂ + H₂

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m_Fe + m_HCl = mFeCl2 + mH2

⟹ mH2 = m_Fe + m_HCl - mFeCl2 = 5,6 + 7,3 – 12,7 = 0,2 (g)

2. C + O₂ CO₂

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m_C + mO2 = mCO2

⟹ mO2 = mCO2 – m_C = 44 – 12 = 32 (g)

III. Phương trình hóa học 

1. Phương trình hóa học là gì?
2. Phương trình hóa học là cách thức biểu diễn phản ứng hóa học bằng công thức hóa học của các chất phản ứng và các chất sản phẩm
3. Các bước lập phương trình hóa học 
4. Phản ứng hóa học diễn ra khi cho khí hydrogen tác dụng với khí oxygen tạo thành nước được biểu diễn bằng sơ đồ chữ:

Hydrogen + Oxygen  Nước

 Thay thế tên các chất bằng công thức hóa học, tìm hệ số thích hợp sao cho số nguyên tử mỗi nguyên tố ở hai vế của phương trình đều bằng nhau, được phương trình hóa học của phản ứng: 

2H₂ + O₂  2H₂O

3. Trong phản ứng hóa học, tổng số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong các chất tham gia phản ứng luôn bằng tổng số nguyên tử của các nguyên tố đó trong các chất sản phẩm 
5. Các bước lập phương trình hóa học 
6. Các bước lập phương trình hóa học:

Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng 

Bước 2: So sánh số nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong phân tử các chất phản ứng và các chất sản phẩm

Bước 3: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố

Bước 4: Kiểm tra và viết phương trình hóa học 

2. Nếu trong các chất phản ứng và các chất sản phẩm có nhóm nguyên tử không thay đổi trước và sau phản ứng thì coi cả nhóm nguyên tử đó như là một đơn vị để cân bằng
3. a)

Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng 

Fe + O₂ ⇢ Fe₃O₄

Bước 2: So sánh số nguyên tử của mỗi nguyên tố/chất trước và sau phản ứng

Bước 3: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố

Bước 4: Kiểm tra và viết phương trình hóa học 

3Fe + 2O₂ ⟶ Fe₃O₄

1. b) Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng 

Al₂(SO₄)₃ + NaOH ⇢ Al(OH)₃ + Na₂SO₄

Bước 2: So sánh số nguyên tử của mỗi nguyên tố/chất trước và sau phản ứng

Bước 3: Cân bằng số/nhóm nguyên tử 

Bước 4: Kiểm tra và viết phương trình hóa học 

Al₂(SO₄)₃ + 6NaOH ⇢ 2Al(OH)₃ + 3Na₂SO₄ 

3. Ý nghĩa của phương trình hóa học
4. Phương trình hóa học cho biết:

- Các chất phản ứng và các chất sản phẩm

- Tỉ lệ về số nguyên tử hoặc số phân tử giữa các chất trong phản ứng. Tỉ lệ này bằng đúng tỉ lệ hệ số của mỗi chất trong phương trình hóa học 

2. Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ BaCO₃ + 2NaOH
3. a) 1 phân tử Na₂CO₃ phản ứng với 1 phân tử Ba(OH)₂ tạo ra 1 phân tử BaCO₃ và 2 phân tử NaOH 
4. b) Tỉ lệ hệ của các chất trong phương trình hóa học = 1 : 1 : 1 : 2