Nội dung chính Sinh học 12 chân trời Bài 15: Các bằng chứng tiến hoá

BÀI 15: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HÓA

KHÁI NIỆM, VAI TRÒ CỦA DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI VÀ DI TRUYỀN Y HỌC

- Bằng chứng tiến hóa là cơ sở để các nhà khoa học nghiên cứu mối quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật trên Trái Đất.

-  Một số loại bằng chứng tiến hóa chủ yếu:

+ Bằng chứng tiến hóa trực tiếp: hóa thạch.

+ Bằng chứng tiến hóa gián tiếp: giải phẫu so sánh, tế bào học, sinh học phân tử.

I. BẰNG CHỨNG HÓA THẠCH

- Hóa thạch là các vết tích sinh vật hóa đá được tìm thấy trong các lớp đá trầm tích, xác sinh vật được bảo tồn gần như nguyên vẹn trong điều kiện đặc biệt như hổ phách hoặc bị vùi lấp trong lớp băng tuyết vĩnh cửu.

- Hóa thạch là bằng chứng trực tiếp, được xác định thông qua lượng đồng vị phóng xạ trong hóa thạch hoặc đá bao quanh.

→ Biết được lịch sử xuất hiện của các loài.

II. BẰNG CHỨNG GIẢI PHẪU SO SÁNH

- Cơ quan tương đồng là các cơ quan của những loài hoặc các nhóm phân loại có cùng nguồn gốc trong quá trình phát triển phôi nhưng thực hiện các chức năng khác nhau.

- Cơ quan thoái hóa là những cơ quan phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành. 

→ Cơ quan tương đồng có sự giống nhau ở một số đặc điểm giải phẫu giữa các loài là bằng chứng cho thấy chúng được tiến hóa từ một loài tổ tiên.

III. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC

- Học thuyết tế bào khẳng định:

+ Tất cả các sinh vật đều được cấu tạo từ một hoặc nhiều tế bào;

+ Tế bào được sinh ra từ tế bào có trước;

+ Các tế bào đều được cấu tạo từ những thành phần hóa học tương tự nhau.

+ Các hình thức sinh sản và lớn lên của cơ thể đa bào đều liên quan đến sự phân bào.

→ Nguồn gốc thống nhất của sinh giới (mọi sinh vật đều có cùng nguồn gốc).

IV. BẰNG CHỨNG SINH HỌC PHÂN TỬ

- Các loài sinh vật đều có vật chất di truyền là DNA (RNA). 

- Sự giống và khác nhau nhiều hay ít về thành phần, số lượng và đặc biệt là trình tự sắp xếp của các nucleotide phản ánh mức độ quan hệ họ hàng giữa các loài.

- Mã di truyền về cơ bản giống nhau ở mọi sinh vật.

→ Bằng chứng phân tử giúp làm sáng tỏ mối quan hệ tiến hóa giữa các loài sinh vật.

→ Các loài có trình tự, tỉ lệ các nucleotide, amino acid càng giống nhau càng có nguồn gốc họ hàng gần gũi với nhau và ngược lại.