[Cánh diều] Giáo án lịch sử 6 bài 14: Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và chuyển biến kinh tế, xã hội, văn hóa của Việt Nam thời Bắc thuộc

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu kiến thức: Sau khi chiếm được Âu Lạc, các triều đại phong kiến phương Bắc đã chia thành các quận, huyện và sáp nhập vào lãnh thổ Trung Quốc.

- GV yêu cầu HS đọc mục Em có biết SGK trang 68, quan sát Hình 14.2, Hình 14.3 và trả lời câu hỏi:

+ Em hãy cho biết tên gọi nước ta và tổ chức chính quyền của người Việt dưới thời nhà Hán và nhà Đường.

+ Chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc thể hiện như thế nào?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm và trả lời câu hỏi: Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận, huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích gì?

- GV yêu cầu đọc thông tin phần Chính sách bóc lột vê kinh tế, quan sát Hình 14.4 và Hình 14.5 và trả lời câu hỏi: Hãy liệt kê những hình thức bóc lột chủ yếu của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc.

- GV mở rộng kiến thức: Ngoài những hình thức bóc lột về kinh tế nói trên, các triều đại phong kiến còn chiếm đoạt ruộng đất, lao dịch nặng nề, hương liệu, vàng bạc bị đem cống nạp, bắt hàng ngàn thợ thủ công giỏi ở Giao Châu đem về nước.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1: Vì sao các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về muối và sắt; đánh thuế cao về muối và sắt?

- GV giới thiệu kiến thức: Trong các chính sách cai trị về văn hoá của chính quyền đô hộ thì chính sách nguy hiểm nhất là chính sách đồng hoá văn hoá, đồng hóa dân tộc.

+ GV giải thích khái niệm đồng hóa dân tộc: việc ép buộc, bắt một dân tộc khác phải chấp nhận ngôn ngữ, chữ viết, phong tục, tập quán của dân tộc mình.

- GV yêu cầu HS đọc phần Chính sách cai trị về văn hóa mục 1 và trả lời câu hỏi:

+ Nêu chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc.

+ Việc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn, HS đọc SGK, thảo luận và thực hiện yêu cầu.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

Chính sách cai trị về chính trị

- Tổ chức chính quyền của người Việt dưới thời nhà Hán và nhà Đường được thể hiện:

+ Các đơn vị hành chính thuộc Hán:

• Tên gọi nước ta: Giao Châu

• Châu (đứng đầu là viên Thứ sử người Hán), quận (Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam – đứng đầu là viên Thái thú người Hán), huyện (từ sau khởi nghĩa Hai Bà Trưng, người Hán trực tiếp nắm giữ), làng xã (do người Việt đứng đầu).

+ Các đơn hành chính thuộc Đường:

• Tên gọi nước ta: An Nam đô hộ phủ.

• Châu (trực thuộc An Nam đô hộ phủ), đứng đầu Phủ đô hộ là Tiết độ sứ; huyện; làng xã.

- Chính sách cai trị về chính trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc được thể hiện:

+ Đưa người Hán sang cai trị người Việt theo pháp luật hà khắc của họ. Tuy nhiên, đứng đầu các làng xã vẫn là hào trưởng người Việt.

+ Tập trung xây đắp các thành lũy lớn như thành Luy Lâu (Bắc Ninh), thành Tống Bình, thành Đại La (Hà Nội),... Bố trí đông đảo lực lượng quân đội đồn trú. Lực lượng này có vai trò quan trọng trong đàn áp các cuộc đấu tranh của người Việt.

- Các triều đại phong kiến phương Bắc chủ trương đặt nước ta thành quận, huyện trực thuộc Trung Quốc nhằm mục đích:

+ Kiểm soát nước ta ngày càng chặt chẽ.

+ Thực hiện âm mưu sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc.

+ Xóa bỏ quốc gia, dân tộc Việt.

Chính sách bóc lột về kinh tế

Những hình thức bóc lột chủ yếu của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc: Sử dụng chế độ tô thuế, bắt cống nạp sản vật, nắm độc quyền về sắt và muối.

- Các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về muối và sắt vì:

+ Muối là gia vị chính không thể thiếu hằng ngày.

+ Sắt là vật liệu chính để chế tạo công cụ lao động, vũ khí.

+ Thu lợi nhuận cao và kiểm soát chặt chẽ các cuộc nổi dậy, khởi nghĩa.

Chính sách cai trị về văn hóa

- Chính sách cai trị về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với người Việt thời Bắc thuộc: đưa người Hán sang sinh sống lâu dài, mở trường lớp dạy chữ Hán, áp dụng luật Hán, tìm cách truyền bá văn hóa, phong tục phương Bắc đối với người Việt.

- Việc đưa người Hán sang sinh sống lâu dài ở nước ta nhằm mục đích tìm cách xoá bỏ những tập quán lâu đời của người Việt, ép buộc dân ta theo phong tục, tập quán của họ.