Câu hỏi tự luận Khoa học tự nhiên 6 kết nối tri thức Bài 17: Tách chất khỏi hỗn hợp

CHƯƠNG IV - HỖN HỢP. TÁCH CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP

BÀI 17 - TÁCH CHẤT KHỎI HỖN HỢP

1. NHẬN BIẾT (2 câu)

Câu 1: Nêu nguyên tắc tách chất và kể tên một số phương pháp tách chất thông dụng.

Trả lời:

• Dựa trên sự khác nhau về tính chất vật lý của các chất, ta có thể tách các chất ra khỏi hỗn hợp.

• Một số phương pháp tách chất thông dụng: lắng, gạn và lọc; cô cạn; chiết.

Câu 2: Nêu mục đích của các phương pháp tách chất thông dụng.

Trả lời:

• Lắng, gạn: tách chất rắn ra khỏi chất lỏng hoặc khí

• Lọc: tách chất rắn lơ lửng ra khỏi chất lỏng hoặc khí

• Cô cạn, kết tinh: tách chất tan rắn ra khỏi dung dịch

• Chưng cất: tách chất lỏng dễ bay hơi ra khỏi dung dịch

• Chiết: tách các chất lỏng không tan từ hỗn hợp tách lớp

2. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Vì sao cần phải tách chất mà không đưa vào sử dụng luôn?

Trả lời:

Cần phải tách chất vì:

• Đảm bảo chất lượng: loại bỏ các tạp chất trong nguồn tài nguyên, đảm bảo chất lượng cao của nguyên liệu, cho phép kiểm tra, đánh giá và xác định đặc tính vật lý, hóa học của chất, đảm bảo rằng nó đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng cần thiết.

• Sử dụng hiệu quả tài nguyên: giúp tách các thành phần cần thiết từ nguyên liệu, giúp tối ưu hóa sử dụng tài nguyên, tiết kiệm chi phí.

• An toàn và sức khỏe: giúp loại bỏ hoặc giảm các chất độc hại và đảm bảo an toàn cho con người và môi trường.

• Ứng dụng và sử dụng đa dạng: Quá trình tách chất tạo ra các thành phần riêng lẻ, mở ra cơ hội sử dụng, ứng dụng và kết hợp chúng vào các sản phẩm khác nhau, tạo ra các cơ hội đa dạng và sáng tạo cho việc sử dụng và tận dụng tối đa tiềm năng của nguyên liệu.

Câu 2: Lấy ví dụ về các phương pháp tách chiết thông dụng.

Trả lời:

• Lắng, gạn: sa lắng phù sa, lắng bụ trong không khí, tách bơ từ sữa,..

• Lọc: lọc nước, lọc bụi trong không khí,...

• Cô cạn: tách muối từ nước biển, tách cao su tự nhiên từ mủ cao su,...

• Chưng cất: chưng cất rượu, dầu mỏ, tinh dầu,...

• Kết tinh: tách đường ăn trong dung dịch, tinh chế muối ăn,...

• Chiết: tách dầu ra khỏi nước,...

Câu 3: Sau khi xay gạo ta sẽ được hỗn hợp gạo và vỏ trấu. Em hãy đề xuất biện pháp loại bỏ vỏ trấu để thu được gạo.

Trả lời:

Biện pháp: Dùng quạt thổi vỏ trấu bay đi do vỏ trấu nhẹ hơn nên sẽ bị thổi ra xa.

Câu 4: Tại sao khi ra ngoài chúng ta nên đeo khẩu trang?

Trả lời:

Vì đeo khẩu trang sẽ giúp lọc và giữ lại khói bụi trong không khí ở mặt ngoài khẩu trang, giúp chúng ta hít thở không khí được sạch hơn.

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Dẫn nước bẩn qua hỗn hợp cát vàng và than củi, thu được nước sạch. Đây là ứng dụng của phương pháp nào?

Trả lời:

Đây là ứng dụng của phương pháp lọc.

Câu 2: Máy lọc nước gia đình hoạt động như thế nào?

Trả lời:

Máy lọc nước gia đình chứa các lõi lọc. Trong lõi lọc lại chứa cột lọc, đây là “trái tim” của máy lọc nước. Một máy lọc nước có thể có nhiều cột lọc chứa khe màng lọc với kích thước khác nhau. Nước từ nguồn nước được bơm qua các lõi lọc, các hạt tạp chất sẽ được giữ lại và chỉ cho nước đi qua. Từ đó, ta thu được nước sạch.

Câu 3: Lấy ví dụ về một số phương pháp tách chất dựa vào tính chất đặc trưng riêng của chất.

Trả lời:

• VD 1: Có hỗn hợp bột gồm sắt lẫn trong bột gỗ, có thể dùng nam châm để tách sắt ra khỏi bột gỗ, do sắt bị nam châm hút còn gỗ thì không.

• VD 2: Có hỗn hợp khí oxygen đi qua khí carbon dioxide. Để loại bỏ khí carbon dioxide, có thể dẫn hỗn hợp đi qua dung dịch nước vôi trong, khí carbon dioxide phản ứng với nước vôi trong nên bị giữ lại, còn khí oxygen thoát ra ngoài.

Câu 4: Nồi canh có nhiều mỡ. Em hãy trình bày cách làm tách bớt mỡ trong canh.

Trả lời:

Để nồi cạnh vào tủ lạnh một thời gian, lớp mỡ sẽ đông lại và nổi lên trên, hớt phần mỡ đó và bỏ đi.

Câu 5: Bạn Minh tiến hành lọc chất bẩn trong nước bằng giấy lọc nhưng khi lọc xong vẫn thấy nước lọc đục màu. Em hãy giải thích hiện tượng trên.

Trả lời:

Vì giấy lọc không lọc hết được toàn bộ chất bẩn, để những chất bẩn có kích thước rất nhỏ đi qua và lọt xuống dưới.

4. VẬN DỤNG CAO (4 câu)

Câu 1: Giới thiệu một quá trình tách chất trong thực tế mà em biết.

Trả lời:

• Một quá trình phổ biến để tách chất trong các loại cây cỏ như hương hoa, cam thảo, hoặc bạc hà là quá trình trích ly tinh dầu. Quá trình này thường được sử dụng trong công nghiệp hương liệu, mỹ phẩm và y học thực phẩm.

• Cụ thể, quá trình trích ly tinh dầu có thể được thực hiện bằng nhiều phương pháp khác nhau, nhưng phương pháp đơn giản nhất thường là distillation hơi nước: cây cỏ được đưa vào một hệ thống distillation để hơi nước đi lên và xuyên qua cây cỏ. Hơi nước này sẽ chứa các hợp chất hương liệu có trong cây, trong đó một phần là dầu tự nhiên. Sau đó, hơi nước qua một ống condensation để làm lạnh và chuyển đổi hơi thành nước → các hợp chất hương liệu bị tách ra,  nước và dầu không tan trong nước được tách riêng. 

Câu 2: Tại sao việc tách chất ra khỏi hỗn hợp quan trọng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm công nghiệp, y học và nghiên cứu khoa học?

Trả lời:

Việc tách chất ra khỏi hỗn hợp quan trọng để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của các sản phẩm và quy trình. Trong công nghiệp, nó có thể ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu suất của sản phẩm. Trong y học, việc tách chất có thể ảnh hưởng đến chẩn đoán bệnh và điều trị. Trong nghiên cứu khoa học, nó có thể giúp xác định và nghiên cứu các thành phần riêng lẻ của hỗn hợp để hiểu rõ hơn về tính chất và tương tác của chúng.

Câu 3: Việc kết hợp nhiều phương pháp tách chất khác nhau có thể cải thiện hiệu suất tách chất và tạo ra sản phẩm tinh khiết hơn như thế nào?

Trả lời:

Kết hợp nhiều phương pháp tách chất khác nhau có thể cải thiện hiệu suất tách chất bằng cách tận dụng sự tương hợp của các phương pháp. Chẳng hạn, có thể sử dụng sắc ký trước để tách các chất cơ bản và sau đó sử dụng quá trình tách chất dựa trên từ tính để tách các tạp chất còn lại, tạo ra sản phẩm tinh khiết hơn.

Câu 4: Các phương pháp tách chất dựa trên đặc tính điện tử, chẳng hạn như sử dụng điện di để tách chất được ứng dụng như thế nào?

Trả lời:

Các phương pháp tách chất dựa trên đặc tính điện tử sử dụng sự tương tác của các chất với điện trường để tách chúng ra khỏi hỗn hợp. Chẳng hạn, quá trình điện di có thể được sử dụng để tách các ion khỏi dung dịch hoặc để tạo ra các sản phẩm tinh khiết trong công nghiệp điện tử.