BÀI 19: ĐẶC ĐIỂM, CẤU TRÚC VÀ NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ VIỆT NAM

(16 câu)

1. Nhận biết (6 câu)

Câu 1: Hệ thống chính trị Việt Nam bao gồm?

Trả lời:

- Đảng Cộng sản Việt Nam

- Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tổ chức chính trị - xã hội khác (Công đoàn Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh,...)

Câu 2: Đảng Cộng sản Việt Nam là gì?

Trả lời:

Đảng Cộng sản Việt Nam là một thành viên của hệ thống chính trị, đồng thời cũng là tổ chức lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị, toàn xã hội.

Câu 3: Tập trung dân chủ là gì?

Trả lời:

Tập trung dân chủ là một nguyên tắc quan trọng trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam.

Câu 4: Pháp chế xã hội chủ nghĩa là gì?

Trả lời:

Pháp chế xã hội chủ nghĩa là một nguyên tắc quan trọng trong tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị Việt Nam

Câu 5: Đảng chính trị duy nhất trong hệ thống chính trị Việt Nam là gì?

Trả lời:

Hệ thống chính trị Việt Nam chỉ tồn tại một đảng chính trị duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức giữ vai trò lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị.

Câu 6: Hệ thống chính trị Việt Nam có mấy đặc điểm cơ bản?

Trả lời:

- Có 3 đặc điểm cơ bản

+ Tính nhất nguyên chính trị

+ Tính thống nhất

+ Tính nhân dân

2. Thông hiểu (5 câu)

Câu 1: Trình bày hiểu biết của em về vị trí của các cơ quan trong hệ thống chính trị Việt Nam?

Trả lời:

Hệ thống chính trị Việt Nam bao gồm nhiều cơ quan, tổ chức cấu thành và được liên kết chặt chẽ với nhau thành một chỉnh thể thống nhất nhằm thực thi quyền làm chủ của nhân dân đối với đất nước.

Trong đó:

- Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

- Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là công cụ tổ chức thực hiện ý chỉ và quyền lực của nhân dân, thay mặt nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân để quản lí toàn bộ hoạt động của đời sống xã hội.

- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị – xã hội là các cơ quan, tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, chăm lo lợi ích chính đáng của các đoàn viên, hội viên.

Câu 2: Trình bày nguyên tắc đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam?

Trả lời:

Đảng Cộng sản Việt Nam là một thành viên của hệ thống chính trị, đồng thời cũng là tổ chức lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị, toàn xã hội. Đảng lãnh đạo trực tiếp và tuyệt đối trên các lĩnh vực như cán bộ, công tác đối ngoại, an ninh, quốc phòng. Tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị phải tuân thủ theo sự lãnh đạo của Đảng trong tổ chức và hoạt động. Sự lãnh đạo của Đảng được biểu hiện qua nhiều phương thức như: lãnh đạo bằng chủ trương, nghị quyết, lãnh đạo thông qua công tác tư tưởng, lãnh đạo thông qua công tác tổ chức, cán bộ, lãnh đạo bảng công tác kiểm tra, giám sát,......

Câu 3: Các dại biểu dân cử có vai trò như thế nào?

Trả lời:

Các đại biểu dân cử thay mặt nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước phải liên hệ chặt chẽ với nhân dân, nói lên tiếng nói và nguyện vọng của nhân dân, chịu sự giám sát chặt chẽ của nhân dân, và nếu không còn được sự tín nhiệm của nhân dân thì đại biểu dân cử có thể bị bãi nhiệm. Những vẫn đề quan trọng nhất của đất nước trước khi quyết định phải lấy ý kiến của nhân dân hoặc phải do nhân dân trực tiếp quyết định thông qua việc trưng cầu ý kiến của nhân dân.

Câu 4: Nêu các văn bản quy định vị trí, chức năng, tổ chức, hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị?

Trả lời:

Các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị Việt Nam đều có địa vị pháp lí vững chắc và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật. Vị trí, chức năng, tổ chức, hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật quan trọng của đất nước như: Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Toà án nhân dân, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.... Trong quá trình hoạt động, các cá nhân, cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật, mọi hành vi vi phạm đều bị xử lí theo quy định của pháp luật.

Câu 5: Trình bày nội dung về các đặc điểm cơ bản của hệ thống chính trị Việt Nam?

Trả lời:

- Hệ thống chính trị Việt Nam chỉ tồn tại một đảng chính trị duy nhất là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam là tổ chức giữ vai trò lãnh đạo toàn bộ hệ thống chính trị.

- Hệ thống chính trị Việt Nam là một hệ thống mang tính thống nhất. Tính thống nhất được thể hiện trên nhiều phương diện của hệ thống chính trị như: thống nhất về tổ chức lãnh đạo, thống nhất về mục tiêu chính trị, thống nhất về nguyên tắc tổ chức và hoạt động....

- Hệ thống chính trị Việt Nam thể hiện tinh nhân dân sâu sắc. Tất cả các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị gắn bó mật thiết với nhân dân, phục vụ cho lợi ích của nhân dân và chịu sự kiểm tra, giám sát của nhân dân.

3. Vận dụng (2 câu)

Câu 1: Khi quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, Quốc hộiphải họp thảo luận và biểu quyết để lấy ý kiến tập thể. Giải thích tại sao?

Trả lời:

Khi quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, Quốc hộiphải họp thảo luận và biểu quyết để lấy ý kiến tập thể vì: Hệ thống chính trị Việt Nam được tổ chức và hoạt động trên cơ sở kết hợp thốngnhất và hài hoà giữa hai yếu tố: tập trung và dân chủ

Câu 2: Quy định Luật, Nghị quyết của Quốc hội cần phải được quá nửa số đại biểu tán thành mới được thông qua thể hiện nguyên tắc tập trung dân chủ như thế nào?

Trả lời:

Các cơ quan tổ chức trong hệ thống chính trị Việt Nam hoạt động chủ yếu thôngqua các kí họp, phiên họp, cuộc họp với sự tham gia của nhiều thành viên và quyếtđịnh những vấn đề quan trọng của đất nước, của cơ quan, tổ chức bằng hình thứcthảo luận, biểu quyết lấy ý kiến tập thể.

4. Vận dụng cao (3 câu)

Câu 1: Trong hệ thống chính trị Việt Nam, tính nhân dân được biểu hiện như thế nào?

Trả lời:

Hệ thống chính trị Việt Nam hình thành trực tiếp từ các tổ chức được thành lập bởicác tầng lớp nhân dân, xuất phát từ lợi ích của chính nhân dân và được duy trì cáchoạt động bởi sự tham gia tích cực của nhân dân. Đảng Cộng sản Việt Nam là đảngchính trị duy nhất có khả năng tập hợp quản chúng lao động đông đảo để thực hiệncác nhiệm vụ của dân tộc. Nhà nước Việt Nam là nhà nước của dân, do dân và vìdân. Các cơ quan trong bộ máy nhà nước được nhân dân bầu ra và hoạt động đểphục vục cho lợi ích của nhân dân.

Câu 2: Tính nhất nguyên chính trị được thể hiện như thế nào trong hệ thống chính trị Việt Nam?

Trả lời:

Trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay chỉ có một đảng chính trị, đó là Đảng Cộng sản Việt Nam. Tất cả hệ thống chính trị đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Câu 3: Tính nhất thống nhất được thể hiện như thế nào trong hệ thống chính trị Việt Nam?

Trả lời:

Hệ thống chính trị Việt Nam bao gồm nhiều tổ chức có tinh chất, vị trí, vai trò,chức năng khác nhau, nhưng có quan hệ chặt chẽ, gắn bó với nhau, tạo thành mộtthể thống nhất. Tính thống nhất của hệ thống chính trị xuất phát từ nguyên tắc tất cảquyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Đảng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Sựthống nhất của hệ thống chính trị được thể hiện trên nhiều phương diện như: Sựlãnh đạo thống nhất của một đảng duy nhất cầm quyền là Đảng Cộng sản Việt Nam