BÀI 4: BIỂU DIỄN VĂN BẢN, HÌNH ẢNH, ÂM THANH

TRONG MÁY TÍNH (15 CÂU)

I. NHẬN BIẾT (4 CÂU)

Câu 1: Bit là gì?

Trả lời:

Bit là đơn vị nhỏ nhất để biểu diễn và lưu trữ thông tin. Bit chỉ có thể nhận được một trong hai trạng thái, kí hiệu là “0” và “1”.

Câu 2: Kí tự là gì?

Trả lời:

Kí tự là tên gọi chung cho các chữ cái, chữ số, dấu cách, dấu chính tả và kí hiệu khác.

Câu 3: Số hóa văn bản, hình ảnh, âm thanh là gì? Kết quả số hóa được gọi là gì?

Trả lời:

Số hóa văn bản, hình ảnh, âm thanh là việc chuyển văn bản, hình ảnh, âm thanh thành dãy bit. Kết quả số hóa được gọi là “văn bản số”, “hình ảnh số” và “âm thanh số”.

Câu 4: Số hóa dữ liệu là gì?

Trả lời:

Số hóa dữ liệu là việc chuyển dữ liệu thành dãy bit, tức là dãy các kí hiệu “0” hoặc “1” liên tiếp, để máy tính có thể xử lí.

II. THÔNG HIỂU (4 CÂU)

Câu 1: Máy tính sử dụng dãy bit để làm gì? 

Trả lời:

Máy tính sử dụng dãy bit để biểu diễn số, văn bản, hình ảnh, âm thanh.

Câu 2: Em hãy nêu những lợi ích mà em biết của việc máy tính biểu diễn dữ liệu chỉ với hai kí hiệu “0” và “1”.

Trả lời:

Cách biểu diễn dữ liệu bằng hai kí hiệu “0” và “1” cũng có nhiều lợi ích như: Hệ thống nhị phân giúp máy tính xử lý thông tin nhanh chóng và chính xác; hệ thống đơn giản hóa được việc thiết kế và triển khai các hệ thống máy tính; dữ liệu được biểu diễn bằng kí hiệu chiếm ít không gian lưu trữ hơn so với các hệ thống biểu diễn khác, điều này làm tăng không gian lưu trữ và tốc độ xử lí,…

Câu 3: Em hãy nêu những bất tiện/khó khăn của việc máy tính biểu diễn dữ liệu chỉ với hai kí hiệu “0” và “1”.

Trả lời:

Việc máy tính biểu diễn dữ liệu chỉ với hai kí hiệu “0” và “1” đôi khi sẽ gây cho người dùng 1 số bất tiện như là:

- Khó hiểu cho những người không chuyên về công nghệ.

- Việc xử lí thông tin dễ bị nhầm lẫn hoặc lỗi vì nhiều kí tự liền nhau có thể bị rối.

Câu 4: Số hóa tài liệu và số hóa dữ liệu có giống nhau không? Vì sao?

Trả lời:

Không, số hóa tài liệu và số hóa dữ liệu là 2 khái niệm khác nhau:

- Số hóa tài liệu là quá trình chuyển đổi các tài liệu giấy (văn bản, hình ảnh, âm thanh) thành dạng điện tử hoặc số. Quá trình này thường bao gồm việc sử dụng các thiết bị quét để chụp ảnh hoặc dữ liệu từ tài liệu giấy.

- Số hóa dữ liệu là việc chuyển dữ liệu thành dãy bit, tức là dãy các kí hiệu “0” hoặc “1” liên tiếp, để máy tính có thể xử lí.

III, VẬN DỤNG (4 CÂU)

Câu 1: Trong các câu sau, câu nào đúng?

1. a) Trong máy tính, mỗi kí tự là một dãy bit, hai kí tự khác nhau thì hai dãy bit biểu diễn chúng khác nhau.
2. b) Một bit là một dãy gồm nhiều số 0 và số 1 ghép lại để biểu diễn một chữ cái.
3. c) Số hóa dữ liệu là chuyển dữ liệu thành các số.
4. d) Âm thanh số là kết quả của số hóa dữ liệu âm thanh.
5. e) Văn bản số là trang in gồm toàn các số.

Trả lời:

Các câu đúng là: a, d.

Câu 2: Trong các câu sau, câu nào đúng?

1. a) Chữ cái là kí tự.
2. b) Chữ số là kí tự.
3. c) Bất cứ cái gì mà viết ra giấy là kí tự.
4. d) Tên gọi chung cho chữ cái, chữ số, dấu cách, dấu chính tả, kí hiệu khác gõ nhập từ bàn phím khi soạn thảo văn bản là kí tự.

Trả lời:

Các câu đúng là: a, b, d

Câu 3: Trong các câu sau, câu nào sai? Vì sao?

1. a) Dữ liệu số hóa là để tính toán cộng, trừ, nhân, chia.
2. b) Dữ liệu số hóa là một dãy bit liên tiếp để máy tính có thể xử lí.
3. c) Số hóa dữ liệu là chuyển dữ liệu thành dãy bit.
4. d) Số hóa dữ liệu là lọc lấy các số trong dữ liệu.

Trả lời:

Câu sai là:

a – Vì dữ liệu số hóa là để cho máy tính có thể xử lí được.

d – Vì số hóa dữ liệu bao gồm số hóa văn bản, hình ảnh và âm thanh.

Câu 4: Em hãy đề xuất 2 dãy bit khác nhau có cùng độ dài là tám bit để biễn diễn 2 chữ cái nào khác nhau.

Trả lời:

Hai dãy bit khác nhau biểu diễn chữ cái là:

01000001 – Biểu diễn chữ A.

01000010 – Biểu diễn chữ B.

IV. VẬN DỤNG CAO (3 CÂU)

Câu 1: Cách số hóa dữ liệu thành dãy các bit từ file văn bản, hình ảnh và âm thanh ảnh hưởng đến chất lượng của chúng như thế nào?

Trả lời:

Cách số hóa dữ liệu từ file văn bản, hình ảnh và âm thanh có thể ảnh hưởng đến chất lượng của chúng theo các cách sau:

- Văn bản: Cách số hóa văn bản thành dãy bit không gây mất mát thông tin. Sử dụng các chuẩn mã hóa khác nhau có thể ảnh hưởng đến kích thước file, nhưng không làm thay đổi chất lượng nội dung.

- Hình ảnh: Sự số hóa hình ảnh thành dãy bit thường đi kèm với việc nén dữ liệu để giảm kích thước file. Quá trình nén có thể làm mất mát thông tin nhất định, dẫn đến giảm chất lượng hình ảnh. Các phương pháp nén có thể ảnh hưởng đến độ phân giải, sắc nét và chi tiết của hình ảnh.

- Âm thanh: Sự số hóa âm thanh thành dãy bit thường thông qua việc mã hóa và nén dữ liệu. Các phương pháp nén âm thanh như MP3, AAC có thể loại bỏ thông tin không nghe thấy hoặc ít quan trọng, dẫn đến mất mát chất lượng âm thanh. Mức độ nén cao thường đi kèm với mất mát chất lượng cao.

Câu 2: Người khiếm thị dùng tay sờ để "đọc" sách chữ nổi để thu nhận thông tin. Mỗi chữ nổi gồm 6 dấu chấm, nồi gồ lên hoặc bằng phẳng. Em hãy tìm hiểu thêm trên Internet (từ khóa "chữ Braille") và cho biết:

1. a) Nếu dùng kí hiệu "1" thay chấm nổi, dùng kí hiệu "0" thay chấm bằng phẳng thì đây có phải là một cách biểu diễn chữ cái bằng dãy các bit không?
2. b) Hãy viết một bức điện tín cho bạn thân, dùng cách biểu diễn chữ cái này với nội dung "CHUC... HOC GIOI" (thay dấu ba chấm bằng tên bạn đó viết liền không dấu).

Trả lời:

1) Có. Mỗi chữ cái ứng với một dãy 6 bit.

2) Viết một bức điện tín cho bạn thân, dùng cách biểu diễn chữ Braille với nội dung:

"CHUC LAN HOC GIOI":

Câu 3: Em hãy tìm hiểu về mã Morse và viết tên mình dưới dạng mã Morse:

Trả lời:

Tên “Nam” sẽ được viết dưới dạng mã Morse là:

N: -.

A: .-

M: --

Vậy, chữ "Nam" sẽ được biểu diễn trong mã Morse như sau: -. .- --