BÀI 6: SƠ ĐỒ TƯ DUY (15 CÂU)

I. NHẬN BIẾT (3 CÂU)

Câu 1: Sơ đồ tư duy là gì? Sơ đồ tư duy gồm các thành phần nào?

Trả lời:

- Sơ đồ tư duy là sơ đồ giúp triển khai ý tưởng một cách ngắn gọn, trực quan.

- Sơ đồ tư duy gồm 2 thành phần cơ bản là:

+ Tên chủ đề hoặc hình ảnh biểu thị một ý tưởng hay thông tin.

+ Các nhánh (đường nối).

Câu 2: Lợi ích của việc sử dụng sơ đồ tư duy là gì?

Trả lời:

Sơ đồ tư duy giúp ghi lại tóm tắt, triển khai một ý tưởng trong quá trình suy nghĩ. Dùng sơ đồ tư duy có thể trình bày một chủ đề theo cách lấy được các ý chính của chủ đề và cả các ý chi tiết đã triển khai.

Câu 3: Nêu các cách để lập một sơ đồ tư duy.

Trả lời:

Các cách để có thể lập một sơ đồ tư duy là:

- Viết tên chủ đề ở trung tâm của tờ giấy (to, rõ ràng, nổi bật).

- Từ chủ đề trung tâm, vẽ các nhánh tới các chủ đề chính.

- Viết thông cho chủ đề chính 1 cách ngắn gọn nhất.

- Có thể vẽ các nhánh nhỏ hơn nối chủ đề chính với các thông tin chi tiết của nó.

- Khi có thông tin mới, có thể bổ sung nhánh và thông tin mới.

II. THÔNG HIỂU (5 CÂU)

Câu 1: Theo em sơ đồ tư duy có hữu ích không? Vì sao.

Trả lời:

Sơ đồ tư duy rất hữu ích vì nó là một công cụ mạnh mẽ để tổ chức và biểu diễn ý tưởng, thông tin, và quan điểm. Nó hỗ trợ chúng ta tổ chức ý tưởng, quyết định, tăng độ sáng tạo của chúng ta giúp ta làm việc logic hơn. Sơ đồ tư duy còn giúp chúng giao tiếp và chia sẻ thông tin dễ dàng hơn nữa.

Câu 2: Ưu điểm của việc tạo sơ đồ tư duy thủ công trên giấy là gì?

Trả lời:

1. a) Dễ sắp xếp, bố trí, thay đổi, thêm bớt nội dung.
2. b) Sản phẩm tạo ra dễ dàng sử dụng cho các mục đích khác nhau như: đưa vào bài trình chiếu, gửi cho bạn qua thư điện tử,…
3. c) Sản phẩm tạo ra nhanh chóng, dễ dàng chia sẻ cho nhiều người ở các địa điểm khác nhau.
4. d) Có thể thực hiện bất cứ đâu, chỉ cần giấy và bút. Thể hiện được phong cách riêng của người tạo.
5. e) Tạo tương tác và cảm giác thú vị khi tạo sơ đồ tư duy.

Câu 3: Theo em vẽ sơ đồ tư duy thủ công trên giấy sẽ có những hạn chế gì?

Trả lời:

Một số hạn chế khi lập sơ đồ tư duy thủ công trên giấy là:

- Khó sửa chữa, thay đổi thông tin;

- Mất nhiều thời gian để hoàn thành,...

Câu 4: Khi tạo sơ đồ tư duy có nên sử dụng nhiều màu sắc không? Vì sao.

Trả lời:

Việc chọn màu khi tạo sơ đồ tư duy là cần thiết nhưng không vì thế mà lạm dụng việc sử dụng màu, sử dụng mỗi nhánh một màu trong sơ đồ tư duy. Chỉ chọn ra những tiêu đề tương ứng với nhau để cùng màu với nhau vì vậy sẽ giúp chúng ta cũng như những người nhìn vào sơ đồ có thể dễ dàng phân biệt được các nhánh với nhau. Ngoài ra màu sắc còn giúp kích thích não bộ khiến việc tạo sơ đồ tư duy thú vị hơn.

Câu 5: Theo em một bản đồ có phải một sơ đồ tư duy không? Vì sao?

Trả lời:

Bản đồ không phải là một sơ đồ tư duy vì một sơ đồ tư duy là sơ đồ giúp ghi lại tóm tắt triển khai một ý tường trong quá trình suy nghĩ.

III, VẬN DỤNG (5 CÂU)

Câu 1: Theo em, sử dụng sơ đồ tư duy là hữu ích trong những trường hợp nào sau đây?

- Viết một lá thư cho người thân.

- Tóm tắt ý chính của một bài phát biểu.

- Tính toán chi phí cho một hoạt động.

- Tổng kết nội dung một cuộc họp.

Trả lời:

Theo em, sử dụng sơ đồ tư duy là hữu ích trong những trường hợp:

- Tóm tắt ý chính của một bài phát biểu.

- Tổng kết nội dung một cuộc họp.

Câu 2: Em hãy vẽ tay một sơ đồ tư duy thể hiện những chuẩn bị của em cho một chuyển tham quan.

Trả lời:

Gợi ý:

Câu 3: Em hãy quan sát sơ đồ tư duy và trả lời các câu hỏi:

1. a) Cách biểu diễn nào (văn bản, sơ đồ tư duy) dễ hiểu, dễ nhớ và thú vị hơn?
2. b) Sử dụng sơ đồ tư duy có lợi ích gì?
3. c) Tên của chủ đề chính là gì? Tên của các chủ đề nhánh (triển khai từ chủ đề chính) là gì?
4. d) Các chi tiết của chủ đề nhánh “Thành phần” là gì?

Trả lời:

1. a) Cách biểu diễn bằng sơ đồ tư duy sẽ dễ hiểu, dễ nhớ và thú vị hơn.
2. b) Sử dụng sơ đồ tư duy giúp dễ dàng ghi nhớ và tiết kiệm thời gian hơn.
3. c) Tên của chủ đề chính là “Sơ đồ tư duy” với 4 chủ đề nhánh là “Người sáng tạo”, “Lợi ích”, “Làm gì?” và “Thành phần”.
4. d) Các chi tiết của của chủ đề nhánh “Thành phần” là: từ khóa, hình ảnh, đường nối.

Câu 4: Em hãy nêu bốn tình huống khác nhau thể hiện rằng sử dụng sơ đồ tư duy có thể mang lại hiệu quả và những hiệu quả đó là gì?

Trả lời:

Bốn tình huống đó là:

- Ôn tập một bài học, một chủ đề: dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt giúp hệ thống được những ý chính, logic giữa chúng, dễ nhớ, dễ hiểu.

- Xây dựng một kế hoạch hoạt động: dùng sơ đồ tư duy có thể gợi ra trong suy nghĩ những ý tưởng mới cần thêm vào cho đầy đủ và dựa vào đó triển khai dần được các chi tiết.

- Xây dựng dàn ý của một bài tập làm văn: dùng sơ đồ tư duy gợi ra được các ý chính cần triển khai trong logic để có thể viết được đầy đủ ý và giữa các ý có liên quan chặt chẽ, hợp lí.

- Trình bày một chủ đề trước một tập thể: dùng sơ đồ tư duy gợi nhắc trình bày từ những ý lớn của chủ đề rồi chi tiết hóa dần, làm cho người nghe nắm được chủ đề từ tổng thể đến chi tiết.

Câu 5: Em muốn tạo sơ đồ tư duy về sổ lưu niệm, theo em sổ sẽ gồm những thông tin gì?

Trả lời:

Sổ sẽ cần có những thông tin:

- Danh sách lớp và giáo viên.

- Thông tin về một số hoạt động thể thao và văn hóa của lớp.

- Những cảm nhận về thầy cô và bạn bè.

- Những thành tích của lớp trong các cuộc thi.

- Một số hình ảnh về các buổi dã ngoại.

IV. VẬN DỤNG CAO (2 CÂU)

Câu 1: Dựa vào những thông tin sau, hãy tạo một sơ đồ tư duy.

Để có một cuộc sống khỏe mạnh, bạn cần:

- Chế độ ăn uống khoa học: ăn nhiều hoa quả, uống đủ nước,…

- Vận động thường xuyên: đi bộ, đi bơi,…

- Đảm bảo giấc ngủ tốt: Không đi ngủ muộn, ngủ đủ giấc,…

- Đảm bảo trạng thái tinh thần tốt: suy nghĩ tích cực, lạc quan,…

Trả lời: 

Câu 2: Câu hỏi thực hành:

Tạo sơ đồ tư duy bằng phần mềm máy tính. Em hãy tạo sơ đồ tư duy tổng kiến thức chương 1 của môn Toán lớp 6

Trả lời: 

Em có thể sử dụng phần mềm chuyên dùng cho việc tạo sơ đồ tư duy như: MindMale Lite, FreeMind, iMindMap,…Các phần mềm cho phép chúng ta tạo sơ đồ tư duy dễ dàng, chính xác và nhanh chóng.