Đáp án Công nghệ 10 cánh diều Bài 22. Những vấn đề chung về bảo vệ môi trường trong trồng trọt

BÀI 22: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG TRỒNG TRỌT

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Theo em, hoạt động nào trong Hình 22.1 ảnh hưởng xấu tới môi trường trong trồng trọt? Vì sao?

Trả lời:

Hoạt động ảnh hưởng xấu tới môi trường trồng trọt: Hoạt động Hình A: đốt rơm rạ làm ô nhiễm môi trường, bầu khí quyển gây hại đến thực vật và sức khỏe con người.

1. TÌNH HÌNH Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TRONG TRỒNG TRỌT Ở VIỆT NAM

Hình thành kiến thức: Vì sao ô nhiêm môi trường trong trồng trọt lại gây ra các tổn thất lớn về kinh tế?

Trả lời:

Ô nhiêm môi trường trong trồng trọt gây ra các tổn thất lớn về kinh tế vì:

• Ảnh hưởng đến sức khỏe của con người: gây ra các bệnh về hô hấp, tiêu hóa,..
• Ảnh hưởng đến xuất khẩu nông sản do mất vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Ảnh hưởng đến thu nhập của người sản xuất do nông sản bị giảm năng suất và chất lượng.
• Ảnh hưởng đến cảnh quan, suy thoái môi trường, gây biến đổi khí hậu.

Vận dụng: Hãy kể một số hiện tượng ô nhiễm môi trường trong trồng trọt mà em quan sát được.

Trả lời:

Một số hiện tượng ô nhiễm môi trường trong trồng trọt là :

• đất trồng bị thoái hóa (axit hóa, kiểm hóa, mặn hóa, bạc màu, chặt, bí,..)
• đất trồng và nguồn nước bị nhiễm độc tố (tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, phân bón, hóa chất,..) và vi sinh vật có hại, không bị nhiễm khói, bụi và các khí độc (CH₄; H₂S..)

Luyện tập: Em hãy lấy ví dụ về tác hại của ô nhiễm môi trường trong trồng trọt.

Trả lời:

• Ô nhiễm đất làm cho cây thiếu chất dinh dưỡng
• Ô nhiễm không khí làm cho cây không đủ nước cung cấp cho cây làm cho cây khô héo. Nếu tưới nước bẩn cho cây, làm cho cây bị nhiễm độc tố → cây chết

2. NGUYÊN NHÂN Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG TRONG TRỒNG TRỌT

Luyện tập: Quan sát Hình 22.3 và cho biết: Vì sao lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất xử lí đất lại gây ô nhiễm môi trường trong trồng trọt và ảnh hưởng tới sức khỏe con người?

Trả lời:

Quan sát hình 22.3 ta thấy:

• Khi phun hóa chất bảo vệ thực vật vào cây trồng, hóa chất sẽ ngấm vào cây và ảnh hưởng đến cây trồng. Con người chúng ta lại thu hoạch sản phẩm từ cây trồng đó làm thực phẩm sử dụng nên nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. 
• Lạm dụng hóa chất xử lí đất dẫn đến hóa chất tích tụ trong đất làm ô nhiễm môi trường đất. Rồi từ môi trường đất nó dẫn sang môi trường ao, hồ, sông, suối và cả biển làm ô nhiễm môi trường nước. Con người lại sử dụng nước này làm nước sinh  hoạt và sản xuất nước ngọt, điều đó lại dẫn đến sức khỏe con người bị ảnh hưởng. 

Hình thành kiến thức: Hiệu quả sử dụng phân bón trong trồng trọt ở Việt Nam chỉ đạt 30 - 50%. Đây có phải là một trong những nguyên nhân gây nên ô nhiễm môi trường trong trồng trọt không?

Trả lời:

Đây chưa phải là một trong những nguyên nhân gây nên ô nhiễm môi trường trong trồng trọt nhưng nếu lạm dụng quá đà có thể sẽ dẫn đến ô nhiễm môi trường trầm trọng.

Vận dụng: Ở địa phương em, môi trường trồng trọt bị ô nhiễm như thế nào? Nguyên nhân nào gây ra?

Trả lời:

• Ở địa phương em, môi trường trồng trọt bị ô nhiễm nặng nề
• Nguyên nhân nào gây ra là do ý thức của con người, họ đổ rác thải vào nơi trồng trọt và không có ai xử lý, khiến môi trường bị ảnh hưởng nghiêm trọng

3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG TRỒNG TRỌT

Hình thành kiến thức: Kể tên một số biện pháp nâng cao nhận thức cho người dân về bảo vệ môi trường trong trồng trọt.

Trả lời:

Một số biện pháp nâng cao nhận thức cho người dân về bảo vệ môi trường trong trồng trọt:

• Giáo dục nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường ngay tại nơi mình sinh sống.
• Tổ chức vệ sinh đường làng ngõ xóm định kì hàng tuần, hàng tháng và trồng cây. 
• Tìm hiểu về các loại phân bón, chăm sóc cây trồng.
• Không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, dùng đúng liều, đúng lúc.

Luyện tập: Ở nhiều vùng trồng lúa, người ta thường đốt rơm, rạ. Theo em, việc làm đó gây ra những tác hại gì? Làm thế nào sử dụng rơm rạ có ích và không gây ô nhiễm môi trường?

Trả lời:

Việc đốt rơm, rạ làm gây ra những tác hại:

• Gây khói bụi; làm ô nhiễm môi trường và dễ gây cháy nổ
• TIềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn giao thông cho người dân (do khói bụi bay lên gây mất tầm nhìn của người điều khiển phương tiện tham gia giao thông).
• Không khí trở nên ngột ngạt, gây khó khăn cho hô hấp, tác động trực tiếp đến sức khỏe của mọi người.

Để sử dụng rơm rạ có ích và không gây ô nhiễm môi trường:

• Chủ động thu gom rơm rạ để sử dụng trong trồng trọt, chăn nuôi vừa tăng thu nhập, vừa tốt cho đồng ruộng (lót chỗ cho gà vịt nằm, gom để dành trồng rau)
• Phơi ruộng một vài ngày rồi vùi rơm rạ vào trong đất cho phân hủy.

Vận dụng: Tìm hiểu một vùng trồng trọt ở địa phương em và cho biết:

1. Cách xử lí rác thải nguy hại và phụ phẩm trong trồng trọt.
2. Các cách xử lí đó có ảnh hưởng xấu đến môi trường hay không? Nếu có, em hãy đưa ra giải pháp xử lí khác để không ảnh hưởng xấu đến môi trường.

Trả lời:

1. Cách xử lí rác thải nguy hại và phụ phẩm trong trồng trọt:

• Phương pháp sinh học: xử lý bùn, đất thải bị ô nhiễm bằng vi sinh vật để phân hủy và biến đổi chất hữu cơ trong chất thải với mục đích là giảm bớt ảnh hưởng xấu của chúng tới môi trường.
• Phương pháp hóa học và phương pháp hóa lý: tái sinh, cô đặc và xử lý chất thải bằng những kỹ thuật như: kỹ thuật hấp thu khí, kỹ thuật trích ly bay hơi, kỹ thuật dòng tới hạn, kỹ thuật chưng cất,…; Sử dụng hệ thống tân tiến xử lý kim loại và nhựa nhiễm các thành phần độc hại, sau khi làm sạch kim loại và nhựa sẽ được tái chế.
• Phương pháp ổn định hóa rắn: làm tăng tính chất vật lý của chất thải, giảm khả năng phát tán, gây ô nhiễm môi trường; Sử dụng hệ thống xử lý tro, bụi, khí thải tách các thành phần nguy hại sau đó hóa rắn trực tiếp; Sử dụng phương pháp phối trộn với các vật liệu thấm hút sau đó thiêu hủy trong lò đốt, tro còn lại được hóa rắn.
• Phương pháp nhiệt: Phương pháp sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội dành cho những chất thải không thể chôn lấp nhưng có khả năng cháy ở thể rắn, lỏng, khí.

2. Các cách xử lí đó có gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Các giải pháp khác:

• Xử lý chất thải chăn nuôi khi sử dụng công nghệ biogas
• Xử lý chất thải nông nghiệp bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo và sinh khối
• Xử lý rác thải công nghiệp bằng ruồi lính đen và giun quế
• Xử lý rác thải chăn nuôi bằng giải pháp đệm lót sinh học
• Xử lý chất thải nông nghiệp bằng công nghệ ủ phân cao nhiệt
• Xử lý rác thải nông nghiệp bằng giải pháp trồng cây luân canh, xen kẽ