BÀI 11. KHÁI QUÁT VỀ ĐÔNG NAM Á TỪ NỬA SAU THẾ KỈ X ĐẾ NỬA ĐẦU THẾ KỈ XVI

1. Quá trình hình thành và phát triển của các vương quốc phong kiến Đông Nam Á

Câu 1: Dựa vào lược đồ 11.1, 11.2 và thông tin trong bài, em hãy mô tả quá trình hình thành và phát triển của các quốc gia Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI.

Trả lời:

Quá trình hình thành và phát triển của các quốc gia Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI:

- Thế kỉ X, nhà nước độc lập thống nhất của người Việt được thành lập, các vương quốc Cam-pu-chia, Pa-gan, Sri Vi-giay-a bước vào thời kì thống nhất và phá triển.

- Thế kỉ XIII đánh dấu mốc quan trọng trên con đường phát triển của các vương quốc phong kiến Đông Nam Á:

+ Đại Việt chặn đứng được cuộc xâm lược của quân Mông - Nguyên và bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ.

+ Đông Nam Á xuất hiện các quốc gia nói tiếng Thái như Su-khô-thay, A-út-thay-a ở lưu vực sông Mê Nam.

+ Vùng hải đảo, vương quốc Mô-giô-pa-hit ra đời và thống nhất phần lớn các đảo thuộc In-đô-nê-xi-a ngày nay.

- Đầu thế kỉ XV, vương quốc Ma-lắc-ca được thành lập trên cơ sở sự phân liệt của Mô-giô-pa-hit và trong gần một thế kỉ sau đó, Ma-lắc-ca là một vương quốc phát triển thịnh vượng ở Đông Nam Á.

- Nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI là thời kì phát triển thịnh vượng của nền kinh tế khu vực. 

+ Một số quốc gia có nền kinh tế nông nghiệp trù phú như A-út-thay-a, Cam-pu-chia, Đại Việt.

+ Một số nước mạnh về thương mại biển như Mô-giô-pa-hit, Ma-lắc-ca,...

2. Những thành tựu văn hóa tiêu biểu

Câu 1: Dựa vào thông tin trong bài và các tư liệu 11.5, 11.6, em hãy trình bày những thành tựu văn hoá tiêu biểu của Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI và rút ra nhận xét.

Trả lời:

Những thành tựu văn hoá tiêu biểu của Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI:

- Về tôn giáo:

+ Phật giáo phát triển rực rỡ ở vương quốc Pa-gan, Đại Việt, các vương quốc nói tiếng Thái và Cam-pu-chia.

+ Thế kỉ XIII, Hồi giáo bắt đầu du nhập vào Đông Nam Á và trở thành quốc giáo của nhiều vương quốc vùng hải đảo.

- Về văn học, chữ viết:

+ Chữ viết xuất hiện sớm tạo cơ sở cho sự phát triển của văn học, sử học.

+ Nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng như "Đám cưới A-rơ-giu-na" của nhà thơ người Ja-va, Kan-va (thế kỉ XI), "Đại Việt sử ký" của Lê Văn Hưu người Đại Việt (thế kỉ XIII), sử thi "Na-ga-ra-kri-ta-ga-ma" của Mô-giô-pa-hit (thế kỉ XIV), "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi người Đại Việt (thế kỉ XV).

- Về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc: 

+ Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng như Pa-gan, Ăng-co, Thăng Long

+ Nhiều kiệt tác nghệ thuật điêu khắc nổi tiếng như các tác phẩm điêu khắc gỗ của Đại Việt, điêu khắc đá của Cam-pu-chia, những bức bích hoạ màu sắc rực rỡ vẽ trên những ngôi chùa Pa-gan vào các thế kỉ XII - XIII.

=> Nhận xét: Nền văn hoá của các nước Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI được hình thành gắn liền với sự hình thành các “quốc gia dân tộc”. Các nước Đông Nam Á thời kì này đã xây dựng được nền văn hóa riêng của mình và đóng góp vào kho tàng văn hóa loài người những giá trị văn hóa độc đáo. 

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

Câu 1: Tại sao thế kỉ XIII là một mốc quan trọng trong giai đoạn lịch sử Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI?

Trả lời:

Thế kỉ XIII là một mốc quan trọng trong giai đoạn lịch sử Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI vì:

- Đại Việt chặn đứng được cuộc xâm lược của quân Mông - Nguyên và bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ => Đại Việt đã chặn được chính sách bành trướng của Mông Cổ, ngăn chặn âm mưu mượn Đại Việt làm bàn đạp xâm lược các nước khác của chúng; đồng thời chiến thắng Mông Nguyên đã để lại cho Đại Việt nhiều bài học quý báu về chủ trương và chính sách phát triển đất nước.

- Đông Nam Á xuất hiện các quốc gia nói tiếng Thái như Su-khô-thay, A-út-thay-a ở lưu vực sông Mê Nam.

- Vùng hải đảo, vương quốc Mô-giô-pa-hit ra đời và thống nhất phần lớn các đảo thuộc In-đô-nê-xi-a ngày nay.

Câu 2: Tìm hiểu từ sách, báo và internet một thành tựu văn hoá tiêu biểu của các nước Đông Nam Á thời kì này mà em ấn tượng nhẩt và giới thiệu thành tựu đó.

Trả lời:

Giới thiệu tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi: Bình Ngô đại cáo là một tác phẩm thành công, một áng văn bất hủ của dân tộc Việt Nam. Tác phẩm được viết vào năm 1928 khi cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành chiến thắng, Nguyễn Trãi đã thừa lệnh của vua Lê Lợi viết Đại cáo bình Ngô. Đây là tác phẩm được xem là bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc về chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, bản án đanh thép về tội ác của quân xâm lược, là bản hùng ca chiến trận của khởi nghĩa Lam Sơn và khẳng định vẻ đẹp của sự nghiệp chính nghĩa, thành quả của dân tộc. Bình Ngô đại cáo đã nói lên sức mạnh nhân dân, tư tưởng nhân dân và tư tưởng yêu nước. Yêu nước là có giặc ngoại xâm thì chống, khi yên bình thì lấy nhân nghĩa, an dân để "trị" dân.

Câu 3: Kể tên các quốc gia trong giai đoạn từ nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVI à tiền thân của các quốc gia Đông Nam Á ngày nay.

Trả lời:

- Thế kỉ X đến thế kỉ XIII:

+ Pa-gan: Mi-an-ma ngày nay

+ Đại Việt: Việt Nam

+ Ha-ri-pun-giay-a: Thái Lan

+ Sri Vi-giay-a: In-đô-nê-xi-a

+ Chăm pa: miền Trung Việt Nam

- Thế kỉ XIII đến thế kỉ XV:

+ Ton-gu: Mi-an-ma

+ Lan xang: Lào

+ Đại Việt: Việt Nam

+ Chăm pa: miền trung Việt Nam

+ Su-khô-thay A-út-thay-a: Thái Lan

+ Ma-lắc-ca: Ma-lai-xi-a

+ Mô-giô-pa-hit: In-đô-nê-xi-a