Đáp án Ngữ văn 10 cánh diều Bài 3. VĂN BẢN Thị mầu lên chùa

VĂN BẢN. THỊ MẦU LÊN CHÙA

CHUẨN BỊ

Câu 1: Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức ảnh trên gợi cho em ấn tượng như thế nào?

Gợi ý:

Hình ảnh Thị Mầu lên chùa trong bức ảnh trên gợi cho em đây là một cô gái xinh đẹp, dịu dàng, thoát ra nét đoan trang nhưng lại có phần hờ hững, lẳng lơ.

ĐỌC HIỂU

Câu 1: Chú ý ngôn ngữ, hành động của các nhân vật và chỉ dẫn sân khấu.

Trả lời:

Chỉ dẫn sân khấu: Thị Mầu (ra nói, đế, hát, xưng danh, hát ghẹo tiểu, nói, Tiểu Kinh bỏ chạy, nấp, xông ra, nắm tay tiểu kính, Tiểu Kính bỏ chạy, hát, hạ); Tiểu Kính (tụng kinh, ra, nói).

Hành động: Thị Mầu (xông ra nắm tay chú tiểu); Tiểu Kính (giữ khoảng cách, tìm cách từ chối, lẩn tránh).

Ngôn ngữ: Thị Mầu (lẳng lơ, ghẹo chú tiểu); Tiểu Kính (lúc nào cũng tụng kinh)

Câu 2: Thị Mầu lên chùa có gì khác với lệ thường? Chú ý các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu.

Trả lời:

Mọi người lên chùa mười tư còn Thị Mầu lên chùa mười ba. Các con số trong lời nói và câu hát của Thị Mầu: mười ba, mười bốn, mười lăm.

Câu 3: Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin gì?

Trả lời:

Trong lời giới thiệu với chú tiểu, Thị Mầu đặc biệt nhấn mạnh thông tin rằng nàng là gái chưa chồng.

Câu 4: Thị Mầu có quan tâm đến việc vào lễ Phật không? Chú ý hành động, ngôn ngữ bày tỏ tình cảm của Thị Mầu.

Trả lời:

Thị Mầu không quan tâm đến việc vào Lễ Phật mà chỉ quan tâm chọc ghẹo, lẳng lơ với chú tiểu.

Hành động, ngôn ngữ: "thầy như táo rụng sân đình/ Em như gái rở, đi rình của chua"; "người đâu ở chủa này/cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang/ấy mấy thầy tiểu ơi".

Câu 5: Phép so sánh trong lời của Thị Mầu có gì độc đáo? 

Trả lời:

Phép so sánh trong lời của Thị Mầu đã thể hiện được sự khao khát có được tình yêu của Thị Mầu.

Câu 6: Những câu hát trong phần này đều tập trung thể hiện điều gì? Câu "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" có gì khác với ca dao?

Trả lời:

Những câu hát trong phần này đều tập trung thể hiện được nỗi lòng, niềm khát khao yêu đương, có được hạnh phúc của Thị Mầu nhưng lại bị chú tiểu ngó lơ, không quan tâm.

Câu ca dao: so sánh hình dáng cây trúc với người phụ nữ Việt Nam, dù ở góc độ nào thì vẫn xinh. Còn câu "Trúc xinh [...] chẳng xinh!" lại thể hiện người phụ nữ sẽ đẹp hơn khi có đôi có cặp, còn khi đứng một mình thì không xinh

Câu 7: Đoạn trích có những chỉ dẫn sân khấu nào? Tác dụng của các chỉ dẫn đó với người đọc là gì?

Trả lời:

Những chỉ dẫn được đặt trong dấu ngoặc đơn và đánh số. 

=> Tác dụng: giúp người đọc nắm bắt được trình tự diễn của các nhân vật và dễ dàng quan sát, nắm bắt tốt nhất được nội dung vở chèo

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: Thị Mầu đã sử dụng ngôn ngữ, hành động như thế nào để bày tỏ tình cảm với chú tiểu? Tiếng gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần có tác dụng gì trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu? Em thấy ấn tượng nhất với lời bày tỏ tình cảm nào của Thị Mầu? Vì sao?

• Trả lời:
• Những ngôn ngữ, hành động mà Thị Mầu đã sử dụng để bày tỏ tình cảm với chú tiểu:
• Ngôn ngữ: "Người đâu mà đẹp như sao băng thế nhỉ?", "cổ cao ba ngấn, lông mày nét ngang", ôi mắt sắc như dao bổ cau liếc đi, liếc lại, đôi môi đỏ mọng lúc nào cũng cười nở như hoa và nhất là lời bóng gió, ẩn ý.
• Hành động: nắm tay Tiểu Kính, đòi quét chùa thay cho Tiểu Kính, lại còn mời mọc

=> Ta thấy được sự khát khao của Thị Mầu một cách táo bạo, mãnh liệt, quyết tâm, không e thẹn, ngại ngùng.

• Tác dụng của tiếng gọi "thầy tiểu ơi!" lặp lại nhiều lần trong việc biểu lộ nỗi lòng Thị Mầu: bộc lỗ tình cảm, sự say mê, tiếng yêu tha thiết của Thị Mầu. Qua đó, ta thấy được sự khát khao có được hạnh phúc, tình yêu chân thành.
• Em ấn tượng với lời tỏ tình của Thị Mầu vì lời tỏ tình ấy thể hiện được nỗi lòng, sự chứa chan tình cảm mong ước có được tình yêu cho mình.

Câu 2: Qua ngôn ngữ và hành động của nhân vật Tiểu Kính trong đoạn trích, em có nhận xét gì về nhân vật này?

Trả lời:

Tiểu Kính là người có lòng dạ ngay thẳng, liên hồi gõ mõ, niệm Nam mô A di đà Phật cùng với vẻ mặt lạnh lùng, nhẫn nhịn, đầy cam chịu.

Câu 3: Dưới đây là một số trích dẫn ngôn ngữ của tác giả dân gian (được thể hiện qua tiếng đế) và nhân vật Thị Mầu:

Em có đồng tình với cách đánh giá trên đây của tác giả dân gian (qua tiếng đế) về Thị Mầu và thái độ, suy nghĩ của Thị Mầu không? Vì sao?

Trả lời:

Em hoàn toàn đồng ý bởi ngay từ đầu Thị Mầu đã là nhân vật được xây dựng theo tính cách của một người con gái lẳng lơ, yêu đương mù quáng, không phân biệt được đúng sai, không biết rằng đối tượng nào nên yêu, đối tượng nào thì không nên. 

Câu 4: Theo em, nhân vật Thị Mầu là người như thế nào? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 6 - 8 dòng) nêu lên nhận xét của mình về nhân vật này.

Gợi ý:

Thị Mầu là người con gái có cá tính riêng, đại diện cho những người phụ nữ dưới thời đó dám vượt qua khuôn khổ để bày tỏ và thể hiện mình, và thể hiện nỗi khát vọng của người phụ nữ xưa. Tuy nhiên những hành động của Mầu trong chùa là điều không nên làm nhưng bởi sự hối thúc, khao khát của tình yêu mà lí trí bị lu mờ. Nhân vật đã được xây dựng là người con gái lẳng lơ, không phải là người con gái theo quan niệm “tam tòng tứ đức” của thời xưa, cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Qua đó, ta càng thấy được thông qua hình ảnh Thị Mầu để nói lên những nỗi lòng của người phụ nữ xưa.

Câu 5: Em biết những tác phẩm văn học nào lấy cảm hứng từ hình tượng nhân vật Thị Mầu trong vở chèo Quan Âm Thị Kính?

Gợi ý:

Thị Màu (Anh Ngọc), Này em Thị Mầu (Ngân Vịnh),..