Giáo án chuyên đề địa lí 10 cánh diều CĐ3: Hoạt động 5,6

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV sử dụng các tấm thẻ:

+ Có 4 tấm thẻ ghi nội dung về tác động của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp.

+ Có 4 tấm thẻ ghi nội dung về hậu quả của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp.

- GV yêu cầu HS không mở sách, sau đó phát cho mỗi nhóm 8 tấm thể (bao gồm 4 tấm thẻ có ghi nội dung tác động, 4 tấm thẻ có ghi nội dung hậu quả).

- GV yêu cầu các nhóm nghiên cứu, ghép hoặc sắp xếp các tấm thẻ sao cho đúng tác động với hậu quả của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp.

- GV hướng dẫn HS liên hệ thực tế: Lấy ví dụ về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sản xuất nông nghiệp ở nước ta hoặc ở địa phương.

à Gợi ý :

+ Hạn hán làm giảm 20-30% năng suất cây trồng, giảm sản lượng lương thực, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chăn nuôi và sinh hoạt của người dân; Dẫn đến nguy cơ hoang mạc hóa ở một số vùng, đặc biệt là vùng Nam Trung Bộ, vùng cát ven biển và vùng đất dốc thuộc trung du, miền núi, gây ra những hệ lụy đáng kể đối với phát triển bền vững ở Việt Nam.

+ Nước biển dâng lên 1m làm ngập khoảng từ 0,3 đến 0,5 triệu ha tại đồng bằng sông Hồng (ĐBSH), vùng đồng bằng sông Cửu Long sẽ có 1,5-2,0 triệu ha và những năm lũ lớn khoảng trên 90% diện tích của ĐBSCL bị ngập từ 4-5 tháng, trong đó chủ yếu là đất lúa bị ngập hoặc nhiễm mặn không thể sản xuất.

+ Làm thay đổi điều kiện sinh sống của các loài sinh vật, dẫn đến tình trạng biến mất của một số loài và ngược lại, xuất hiện nguy cơ gia tăng các loại "thiên địch". Xuất hiện dịch rầy nâu, vàng lùn, lùn xoắn lá ở ĐBSCL diễn biến ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến khả năng thâm canh, tăng vụ và làm giảm sản lượng lúa.

+ Ngập nước và do khô hạn, tăng thêm nguy cơ diệt chủng của động, thực vật, làm biến mất các nguồn gen quý hiếm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS chia thành các nhóm, nhận 8 tấm thẻ và thực hiện sắp xếp các tấm thẻ sao cho đúng tác động với hậu quả của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp.

- GV quan sát quá trình các nhóm thảo luận, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm sắp xếp các tấm thẻ có nội dung tác động – hậu quả phù hợp và trình bày về tác động, hậu quả của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp.

- GV yêu cầu các nhóm khác quan sát, lắng nghe, nêu ý kiến khác (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Biến đổi khí hậu tác động đến tất cả các lĩnh vực và các ngành sản xuất kinh tế, trong đó nông nghiệp là ngành dễ tổn thương nhất. Hậu quả chung nhất của biến đổi khí hậu đối với nông nghiệp là làm giảm hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp, ảnh hưởng đến an ninh lương thực của các quốc gia trên thế giới.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2

Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu các nhóm tiếp tục thảo luận, đọc thông tin, kết hợp quan sát Hình 1.5 SGK tr.10, 11 và trả lời câu hỏi:

+ Tại sao công nghiệp chịu ít ảnh hưởng của biến đổi khí hậu so với các lĩnh vực sản xuất khác?

+ Phân tích các tác động và hậu quả chủ yếu của biến đổi khí hậu đến công nghiệp.

- GV hướng dẫn HS liên hệ thực tế, trả lời câu hỏi: Lấy ví dụ về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sản xuất công nghiệp ở nước ta hoặc địa phương.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp quan sát Hình 1.5 SGK tr.10, 11 để tìm hiểu về:

+ Công nghiệp chịu ít ảnh hưởng của biến đổi khí hậu so với các lĩnh vực sản xuất khác.

+ Tác động và hậu quả chủ yếu của biến đổi khí hậu đến công nghiệp.

- HS vận dụng, liên hệ thực tế, sưu tầm thông tin, tư liệu, hình ảnh để tìm hiểu về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sản xuất công nghiệp ở nước ta hoặc địa phương.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày lần lượt các nội dung sau:

+ Lí giải tại sao công nghiệp chịu ít ảnh hưởng của biến đổi khí hậu so với các lĩnh vực sản xuất khác.

+ Tác động và hậu quả chủ yếu của biến đổi khí hậu đến công nghiệp.

+ Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sản xuất công nghiệp ở nước ta hoặc địa phương.

- GV yêu cầu các nhóm khác quan sát, lắng nghe, nêu ý kiến khác (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về tá động, hậu quả của biến đổi khí hậu đến công nghiệp.

- GV lưu ý HS:

+ Mặc dù ít chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, nhưng một số ngành công nghiệp lại phụ thuộc vào những ngành bị ảnh hưởng nhiều bởi biến đổi khí hậu như:

·        Ngành chế biến lương thực, thực phẩm phụ thuộc vào nguyên liệu của ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản.

·        Ngành luyện kim phụ thuộc vào ngành khai thác khoáng sản.

·        Ngành điện phụ thuộc vào nhiên liệu dầu khí, nguồn nước.

à Cho nên, các ngành như nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, khai thác khoáng sản,…nếu bị tác động nhiều của biến đổi khí hậu sẽ làm gián đoạn sản xuất công nghiệp.

+ Mặc dù ít chịu tác động của biến đổi khí hậu nhưng chính sản xuất công nghiệp lại là nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tiếp tục thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp quan sát Hình 1.6 SGK tr.11 để thực hiện nhiệm vụ sau: Phân tích các tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến hoạt động dịch vụ ở nước ta theo bảng mẫu dưới đây:

- GV hướng dẫn HS liên hệ, vận dụng thực tế, trả lời câu hỏi: Lấy ví dụ về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến hoạt động dịch vụ ở nước ta hoặc ở địa phương.

Bước 2: HS tiếp nhận thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp quan sát Hình 1.6 SGK tr.11 để hoàn thành bảng các tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến hoạt động dịch vụ ở nước ta.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm HS trình bày về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến hoạt động dịch vụ ở nước ta theo bảng mẫu đã thảo luận.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Trong nhóm ngành dịch vụ, giao thông vận tải và du lịch là các ngành chịu ảnh hưởng nhiều của các điều kiện tự nhiên nói chung, thời tiết, khí hậu và biến đổi khí hậu nói riêng.

- GV chuyển sang nội dung mới.

5. Tìm hiểu về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến các hoạt động kinh tế

Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến nông nghiệp

- Tăng diện tích đất nông nghiệp bị chìm ngập; thay đổi tính chất đất do nhiễm mặn, nhiễm phèn.

à Mất đất canh tác và suy giảm chất lượng đất, thu hẹp không gian sản xuất nông nghiệp.

- Giảm khả năng cung cấp nguồn nước tưới trong nông nghiệp; tạo điều kiện cho sự phát triển sâu bệnh.

à Thiếu nước cho sản xuất; giảm năng suất, sản lượng cây trồng, vật nuôi.

- Suy giảm nguồn lợi thủy sản, hải sản.

à Giảm hiệu quả nuôi trồng, đánh bắt thủy, hải sản.

- Thay đổi điều kiện sống, không gian phân bố rừng; gia tăng nguy cơ cháy rừng.

à Suy giảm diện tích và chất lượng rừng.

Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến các hoạt động kinh tế

- Phải tăng cường đầu tư cải tiến công nghệ nhằm giảm lượng phát thải khí nhà kính.

- Tăng nguy cơ ngập lụt, các thiệt hại về cơ sở vật chất và có thể làm gián đoạn quá trình sản xuắt.

- Gia tăng sự bất ổn định trong sản xuất, đặc biệt là nhóm ngành công nghiệp chế biến nông, lâm, thuỷ, hải sản.

- Giảm khả năng chủ động về nguồn nước cho nhiều ngành công nghiệp như: năng lượng, dệt, khai thác và chế biến khoáng sản,...

à Gia tăng vốn đầu tư xây dựng, chi phí sửa chữa và hoạt động; giảm hiệu quả kinh tế các ngành sản xuất công nghiệp.

Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến dịch vụ

Bảng tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến dịch vụ: Đính kèm phía dưới hoạt động.

Lĩnh vực

Tác động

Hậu quả

Cơ sở vật chất của

 ngành GTVT

- Giảm thời gian khai thác và gia tăng thiệt hại các công trình giao thông.

- Hoạt động giao thông vận tải có thể bị gián đoạn.

Tăng chi phí bảo dưỡng, sửa chữa và vận hành các công trình giao thông.

Phương tiện GTVT

Tăng mức tiêu hao nhiên liệu của các phương tiện giao thông.

Tăng chi phí để đổi mới công nghệ của các phương tiện giao thông nhằm hạn chế khí thải và các khí nhà kính.

Du lịch

- Các tài nguyên du lịch tự nhiên, nhân văn bị chìm ngập hoặc thay đổi và hư hại.

- Hoạt động du lịch bị gián đoạn.

Giảm hiệu quả khai thác của hoạt động du lịch.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp khai thác tư liệu Hình 1.7 và trả lời câu hỏi: Phân tích tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến không gian sống của con người.

Bước 2: HS tiếp nhận thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp khai thác tư liệu Hình 1.7 để tìm hiểu về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến không gian sống của con người.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm HS trình bày về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến không gian sống của con người.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến không gian sống của con người.

- GV lấy ví dụ, liên hệ thực tiễn:

+ Nước biển dâng sẽ làm cho nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam (nhất là vùng Đồng bằng sông Cửu Long) đứng trước nguy cơ bị chìm ngập một phần vào cuối thế kỉ XXI.

+ Tại nhiều nước trên thế giới, BĐKH làm cho điều kiện sống của con người trở nên khó khăn và khắc nghiệt hơn, nhiều cư dân đã phải di cư đi nơi khác.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp khai thác tư liệu Hình 1.8 và trả lời câu hỏi:

+ Phân tích tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của con người.

+ Lấy ví dụ về những biến đổi khí hậu đến sức khỏe con người ở nước ta hoặc địa phương em.

Bước 2: HS tiếp nhận thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, đọc thông tin, kết hợp khai thác tư liệu Hình 1.8 để tìm hiểu về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của con người.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm HS trình bày về:

+ Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của con người.

+ Lấy ví dụ về những biến đổi khí hậu đến sức khỏe con người ở nước ta hoặc địa phương em.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của con người.

- GV chuyển sang nội dung mới.

6. Tìm hiểu về tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến đời sống con người

Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến không gian sống của con người

- Nước biển dâng làm gia tăng diện tích và mức độ ngập lụt các

vùng đất thấp.

à Thu hẹp hoặc mát không gian sinh sống của con người do nhiều thành phố, làng mạc bị chìm ngập.

- Sự gia tăng các thiên tai có liên

quan đến biến đổi khí hậu.

à  Điều kiện sống của con người khó khăn và khắc nghiệt hơn; góp phần vào tình trạng di cư tạm thời

đang diễn ra ở một số quốc gia trên thế giới.

Tác động và hậu quả của biến đổi khí hậu đến sức khỏe của con người

- Gia tăng các bệnh liên quan đến hệ thàn kinh, hệ tuần hoàn do các hiện tượng thời tiết cực đoan.

- Gia tăng các bệnh liên quan đến hệ tiêu hoá, hệ hô hấp do sự phát triển của vi sinh vật có hại, nguy cơ ngộ độc thực phẩm tăng lên, suy giảm chất lượng không khí và  nguồn nước sinh hoạt,...

- Số người chết và bị thương tăng lên do sự gia tăng các thiên tai có liên quan đến biến đổi khí hậu.

- Góp phần gia tăng tình trạng suy dinh dưỡng ở các nước đang phát triển.

=> Suy giảm sức khoẻ người dân; Gia tăng số người chết do các bệnh liên quan đến biến đổi khí hậu và số người chết do thiên tai; Tăng áp lực đối với ngành y tế; Suy giảm chát lượng nguồn lao động.