Giáo án chuyên đề Địa lí 10 cánh diều Chuyên đề 2: Đô thị hóa (P3)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm, yêu cầu HS đọc thông tin mục Đặc điểm đô thị hóa ở các nước đang phát triển, kết hợp khai thác Hình 2.4, Bảng 2.8, 2.9 SGK tr.26-28 và thực hiện nhiệm vụ: Sơ đồ hóa về đặc điểm đô thị hóa ở các nước đang phát triển.

- GV hướng dẫn các nhóm thảo luận theo các câu hỏi gợi mở:

+ Đô thị hoá ở các nước đang phát triển diễn ra từ khi nào?

+ Ở các nước đang phát triển, đô thị hoá gắn với quá trình nào?

+ Tốc độ tăng tỉ lệ dân thành thị ở các nước đang phát triển diễn ra như thế nào?

+ Đô thị ở các nước đang phát triển có đặc điểm ra sao?

- GV trình chiếu cho HS quan sát một số siêu đô thị của các nước đang phát triển:

Siêu đô thị Mê-hi-cô Xi-ti

Siêu đô thị Xao-pao-lô

Siêu đô thị Thượng Hải

Siêu đô thị Mum-bai

Siêu đô thị Bắc Kinh

Siêu đô thị Gia-các-ta

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên, thảo luận và thực hiện vẽ sơ đồ đặc điểm đô thị hóa ở các nước đang phát triển.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, quan sát, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận.

- GV giải thích cho HS hiểu tại sao số lượng và quy mô đô thị ở các nước đang phát triển tăng nhanh: Do tốc độ gia tăng dân số của các nước đang phát triển còn cao, quy mô dân số đông, nhiều quốc gia đang trong giai đoạn công nghiệp hóa, lịch sử đô thị muộn.

- GV lưu ý HS: Có những quốc gia đang phát triển, tỉ lệ dân thành thị rất cao, nhiều nước con cao hơn cả các nước phát triển. Nguyên nhân là do bùng nổ dân số, di cư tự phát từ nông thôn ra thành thị kiếm việc làm, chiến tranh.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

3.1. Tìm hiểu về đặc điểm đô thị hóa ở các nước đang phát triển

- Đô thị hoá diễn ra muộn và gắn liền với bùng nổ dân số:

+ Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, quá trình đô thị hoá ở các nước đang phát triển với đặc trưng là sự thu hút dân cư nông thôn vào các thành phố lớn.

+ Nhiều đô thị ngày càng mở rộng quy mô như: Thượng Hải (Trung Quốc),

Niu Đê-li (Ấn Ðộ), Cai-rô (Ai Cập), Xao Pao-lô (Bra-xin),...

- Số dân thành thị tăng nhanh và tốc độ gia tăng số dân thành thị cao.

+ Số dân thành thị tăng nhanh và ngày càng chiếm tỉ lệ cao trong tổng số dân thành thị của thế giới.

+ Tốc độ gia tăng số dân thành thị cao hơn so với tốc độ trung bình của thế giới và các nước phát triển.

+ Khoảng cách về mức sống vật chất, thu nhập và điều kiện giáo dục, chăm sóc sức khoẻ, phúc lợi xã hội giữa thành thị và nông thôn còn lớn nên dòng người từ nông thôn kéo ra thành thị để định cư và tìm việc làm rất lớn. Quá trình đô thị hoá diễn ra với tốc độ nhanh hơn công nghiệp hoá.

- Tỉ lệ dân thành thị có sự chênh lệch giữa các châu lục, khu vực và các nước:

+ Mỹ La-tinh là khu vực có tỉ lệ dân thành thị cao nhất, tiếp đó là châu Á và cuối cùng là châu Phi.

+ Ở mỗi nước, tỉ lệ dân thành thị cũng rất khác nhau do trình độ phát triển kinh tế còn thấp; sản xuất nông, lâm, thuỷ sản vẫn chiếm ưu thế; chuyển dịch cơ cấu kinh tế chậm,…

- Số lượng đô thị và quy mô đô thị tăng nhanh:

+ Các đô thị lớn và cực lớn xuất hiện ngày càng nhiều.

+ Năm 2020, các nước đang phát triển chiếm 28/34 siêu đô thị của thế giới.

+ Ngày càng nhiều các đô thị có quy mô dân số từ 5 triệu người đến dưới l0 triệu người gia nhập vào danh sách các đô thị lớn của thế giới.

+ Quy mô dân số của các đô thị, đặc biệt là các siêu đô thị cũng tăng lên nhanh chóng.

- Đô thị có vai trò quan trọng, lối sống đô thị ngày càng phổ biến.

+ Các thành phố góp phần thúc đẩy kinh tế trong nước phát triển.

+ Một số thành phố có tầm ảnh hưởng lớn đối với các nước trong khu vực và trên thế giới.

+ Quá trình đô thị hoá làm cho lối sống đô thị được phố biến ngày càng rộng rãi và có ảnh hưởng đến lối sống của dân cư nông thôn.