Kênh giáo viên » Giáo án chuyên đề hóa học 10 cánh diều

Giáo án chuyên đề Hoá học 10 cánh diều Bài 5: Sơ lược về phản ứng cháy và nổ

Giáo án giảng dạy theo sách Chuyên đề học tập Hoá học 10 bộ sách cánh diều Bài 5: Sơ lược về phản ứng cháy và nổ. Bộ giáo án giúp giáo viên hướng dẫn học sinh mở rộng kiến thức, phát triển năng lực, nâng cao khả năng định hướng nghề nghiệp cho các em sau này. Thao tác tải về rất đơn giản, tài liệu file word có thể chỉnh sửa dễ dàng, mời quý thầy cô tham khảo bài demo.

Hướng dẫn tải giáo án

Xem toàn bộ: Giáo án chuyên đề Hóa học 10 cánh diều đủ cả năm

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

CHUYÊN ĐỀ 2: HÓA HỌC TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG CHÁY, NỔ

BÀI 5: SƠ LƯỢC VỀ PHẢN ỨNG CHÁY, NỔ (3 TIẾT)

MỤC TIÊU:
Kiến thức, kĩ năng: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:

Nêu được khái niệm, đặc điểm của phản ứng cháy, điều kiện để phản ứng cháy xảy ra, một số ví dụ về sự cháy một số chất vô cơ và hữu cơ.
Chỉ ra được những sản phẩm của phản ứng cháy và tác hại với con người.
Nêu được khái niệm điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.
Nêu được khái niệm, đặc điểm cơ bản của phản ứng nổ, nổ vật lí và nổ hóa học.
Nêu được khái niệm về "nổ bụi".
Phân tích được dấu hiệu để nhận biết về những nguy cơ và cách giảm nguy cơ gây cháy, nổ.

Năng lực

- Năng lực chung:

Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực tìm hiểu về phản ứng cháy và nổ.
Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để trình bày một số khái niệm về phản ứng cháy và nổ; Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của , đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.

- Năng lực riêng:

Nhận thức hoá học: Nêu được khái niệm, đặc điểm của phản ứng cháy; điều kiện cần và đủ để phản ứng cháy xảy ra; khái niệm, đặc điểm cơ bản của phản ứng nổ, nổ vật lí và nổ hoá học; khái niệm về "nổ bụi", khái niệm điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa; chỉ ra được những sản phẩm của phản ứng cháy và tác hại với con người; phân tích được dấu hiệu để nhận biết về những nguy cơ và cách giảm nguy cơ gây cháy, nổ.
Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hoá học: Trình bày được những sản phẩm độc hại thường sinh ra trong các phản ứng cháy và tác hại của chúng với con người.
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Nêu được một số ví dụ về sự cháy các chất vô cơ và hữu cơ.

Phẩm chất

Có ý thức học tập, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo, có ý thức làm việc nhóm, tôn trọng ý kiến các thành viên khi hợp tác.
Chăm chỉ tích cực xây dựng bài, có trách nhiệm, chủ động chiếm lĩnh kiến thức theo sự hướng dẫn của GV.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án, đồ dùng dạy học.
Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu:

- Khai thác các hiện tượng cháy nổ xảy ra trong thực tiễn để xác định vấn đề tìm hiểu trong bài học.

- HS xác định nhiệm vụ học tập.

b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV đặt vấn đề:

Quan sát Hình 5.1 và 5.1, cho biết trường hợp nào có thể gây cháy, nổ, trường hợp nào không. Giải thích.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

Dự kiến câu trả lời: Hình 5.1.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Phản ứng cháy

a) Mục tiêu:

- Nêu được khái niệm, đặc điểm của phản ứng cháy, điều kiện để phản ứng cháy xảy ra, một số ví dụ về sự cháy một số chất vô cơ và hữu cơ.

- Chỉ ra được những sản phẩm của phản ứng cháy và tác hại với con người.

- Nêu được khái niệm điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

b) Nội dung:

HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, trả lời câu hỏi 1, 2, 3, 4, các câu hỏi vận dụng.

c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, nêu được về phản ứng cháy, điều kiện xảy ra phản ứng cháy, điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.
d) Tổ chức thực hiện:

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS trả lời Câu hỏi 1 (SGK-tr35).

- HS tìm hiểu nội dung SGK, trả lời câu hỏi:

+ Phản ứng cháy là gì?

+ Câu hỏi 2 (SGK -tr35).

+ Hãy chỉ ra những sản phẩm của phản ứng cháy và tác hại của chúng đối với con người.

- GV có thể giới thiệu thêm Bảng một số tác hại của các sản phẩm cháy.

- GV giới thiệu phần Em có biết, về việc sử dụng nhiên liệu rắn là bột Al trộn với bột NH₄ClO₄cho tên lửa vũ trụ.

- GV yêu cầu HS tìm hiểu nội dung mục 2, 3 trang 36, thảo luận nhóm 4 trả lời Phiếu học tập, trả lời các câu hỏi:

+ Điều kiện để xảy ra phản ứng cháy?

+ Câu hỏi 3 (SGK- tr36)

+ Câu hỏi 4 (SGK- tr36)

+ Nêu khái niệm điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

+ Vận dụng 3 (SGK – tr36)

Từ đó GV yêu cầu HS rút ra kết luận về điều kiện xảy ra phản ứng cháy, điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

- GV giới thiệu bảng về điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa của một số nhiên liệu.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS theo dõi SGK, chú ý nghe, tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các yêu cầu, thảo luận nhóm.

- GV quan sát hỗ trợ.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- HS giơ tay phát biểu, lên bảng trình bày

- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV tổng quát lưu ý lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

I. Phản ứng cháy

Câu hỏi 1:

+ Than củi cháy với tốc độ nhanh, tỏa nhiều nhiệt và phát ra ánh sáng.

+ Đinh sắt bị gỉ với tốc độ chậm, không phát ra ánh sáng.

1. Khái niệm

Những phản ứng oxi hóa – khử mà chất oxi hóa thường là oxygen trong không khí, tỏa ra nhiều nhiệt và phát ra ánh sáng gọi là phản ứng cháy.

Câu hỏi 2:

Phản ứng cháy trong thực tế:

+ Đốt cháy nhiên liệu như xăng, dầu.

+ Đốt cháy than, củi.

+ Đốt cháy gas.

Sản phẩm của phản ứng cháy và tác hại:

- Bên cạnh các thiệt hại gây ra bởi ngọn lửa, các phản ứng cháy còn có thể sinh ra các chất độc hại cho con người và sinh vật như CO, HCN, HCl, SO₂, NO,..

+ Nếu nồng độ CO trong không khí là 1,28% thì con người chết sau 2 – 3 phút.

+ Các loại nhựa khi cháy sinh ra PAHs là tác nhân gây ung thư.

+ Nhiều đám cháy hủy hoại trực tiếp môi trường sống các loài sinh vật.

+ Đám cháy sinh ra nhiều CO₂, điều đó gây ra nhiều hiện tượng biến đổi khí hậu.

2. Điều kiện để xảy ra phản ứng cháy

Để phản ứng cháy diễn ra, phải thỏa mãn điều kiện sau:

+ Có chất cháy.

+ Có chất oxi hóa.

+ Có nguồn nhiệt khơi mào.

Câu hỏi 3:

- Phản ứng cháy chất hữu cơ:

Đốt cháy khí gas (hỗn hợp chứa propane, butane)

- Đốt cháy magnesium:

- Điều kiện: có chất cháy, chất oxi hóa, nguồn nhiệt khơi mào.

Câu hỏi 4:

- Nguyên nhân:

Nguyên nhân cháy rừng Amazon có thể xuất phát từ tự nhiên hoặc do con người.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, vụ cháy rừng Amazon trong thế kỉ XXI có nguyên nhân từ con người. Cụ thể, sau khi khai thác gỗ, con người đã đốt các thảm thực vật còn sót lại. Vào mùa khô những đám cháy này mất kiểm soát và lan rộng ra gây nên thảm họa cháy rừng.

- Tác hại:

Khoảng 20 tỉ tấn carbon dioxide sẽ bị thải vào không khí, khiến cho toàn nhân loại khó có cách nào duy trì được mức nhiệt tăng lên toàn cầu trong giới hạn từ 1,5 - 2 độ C, một giới hạn để tránh những ảnh hưởng tồi tệ của biến đổi khí hậu.

3. Điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

a) Điểm chớp cháy

Điểm chớp cháy của một chất là nhiệt độ thấp nhất ở áp suất khí quyển mà hơi của chất đó sẽ bốc cháy trong không khí khi tiếp xúc với nguồn lửa.

b) Nhiệt độ tự bốc cháy

Nhiệt độ tự bốc cháy là nhiệt độ thấp nhất ở áp suất khí quyển mà chất cháy tự cháy.

c) Nhiệt độ ngọn lửa

Nhiệt độ ngọn lửa là nhiệt độ cao nhất có thể tạo ra bởi phản ứng của chất cháy trong không khí ở áp suất khí quyển.

Vận dụng 3:

Xăng có điểm chớp cháy là -43^oC (thấp hơn nhiệt độ phòng); dầu hỏa có điểm chớp cháy là 38 – 72^oC (cao hơn nhiệt độ phòng).

Do đó, ở điều kiện nhiệt độ phòng (khoảng 25^oC) xăng rất dễ bắt cháy, vì thế cần bảo quản xăng cẩn thận hơn so với dầu hỏa.

PHIẾU HỌC TẬP

(1) Điều kiện để xảy ra phản ứng cháy?

(2) Câu hỏi 3 (SGK- tr36)

Hãy lấy một số ví dụ phản ứng cháy của chất hữu cơ, phản ứng cháy của chất vô cơ. Nêu các điều kiện để các phản ứng này xảy ra.

(3) Câu hỏi 4 (SGK- tr36)

Vụ cháy rừng Amazon gây thiệt hại nặng nề tới cả thế giới đã diễn ra trong thế kỉ XXI. Thảo luận về nguyên nhân gây cháy và tác hại của đám cháy đó.

(4) Nêu khái niệm điểm chớp cháy, nhiệt độ tự bốc cháy, nhiệt độ ngọn lửa.

(5) Vận dụng 3 (SGK – tr36)

Vì sao ở ngay điều kiện nhiệt độ phòng (khoảng 25^oC), cần phải bảo quản xăng cẩn thận hơn so với dầu hỏa?

........................................................................................................................................................................................................................................................................................

Điểm chớp cháy cả một số nhiên liệu:

Nhiệt độ tự bốc cháy của một số nhiên liệu:

Nhiệt độ ngọn lửa của một số nhiên liệu ở áp suất 1 atm.

Hoạt động 2: Phản ứng nổ

a) Mục tiêu:

- Nêu được khái niệm, đặc điểm cơ bản của phản ứng nổ, nổ vật lí và nổ hóa học.

- Nêu được khái niệm về "nổ bụi".

- Phân tích được dấu hiệu để nhận biết về những nguy cơ và cách giảm nguy cơ gây cháy, nổ.

b) Nội dung: HS đọc SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV, chú ý nghe giảng, trả lời câu hỏi 5, 6, 7, 8, các bài Luyện tập và vận dụng.
c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, nêu được về phản ứng nổ, phân loại của phản ứng nổ, nổ bụi.
d) Tổ chức thực hiện:

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II