Giáo án điện tử chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 cánh diều Bài 5: Một số vấn đề của pháp luật lao động về tiền lương và tiền thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động

VUI MỪNG CHÀO ĐÓN CÁC EM ĐẾN BUỔI HỌC NÀY!

KHỞI ĐỘNG

Các em hãy trả lời câu hỏi: Giả định em là người lao động, giữa em và người sử dụng lao động có tranh chấp về tiền lương hoặc bảo hiểm xã hội, em sẽ làm như thế nào để bảo vệ quyền lợi của mình?

KHỞI ĐỘNG

GỢI Ý TRẢ LỜI

Tìm hiểu về các quyền mình được hưởng theo luật lao động để đưa ra các yêu cầu phù hợp

Thảo luận trực tiếp với người sử dụng lao động và đưa ra yêu cầu theo luật, hoặc nhờ tư vấn từ cơ quan chức năng nếu không đạt được thỏa thuận.

CHUYÊN ĐỀ 2: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG

BÀI 5: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG VỀ TIỀN LƯƠNG VÀ TIỀN THƯỞNG, BẢO HIỂM XÃ HỘI, TRANH CHẤP VÀ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP LAO ĐỘNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

02

Tìm hiểu tiền lương và tiền thưởng

Tìm hiểu bảo hiểm xã hội

03

Tìm hiểu tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động

01

HUMAN RIGHTS!

Tìm hiểu tiền lương và tiền thưởng

Các em hãy đọc thông tin, trường hợp, các câu hỏi và kết luận của mục 1 SCĐHT trang 38 – 40. Xác định các loại tiền lương, phụ cấp, tiền thưởng, nguyên tắc trả tiền lương, tiền thưởng,... Thảo luận theo nhóm (4 hoặc 6):

Thảo luận và trao đổi: Các thành viên thảo luận, trao đổi về những thông tin thu nhận được ở bước tự đọc để đi đến thống nhất chung.

Dựa trên tình tiết các trường hợp, tình huống và kết quả đã thống nhất để xây dựng thành các tuyến nhân vật, tạo lời thoại và viết thành kịch bản đóng vai. (Kịch bản, lời thoại phải chứa các thông tin, dữ liệu về tiền lương, phụ cấp, tiền thưởng,…).

Phân công vai diễn: Các thành viên trong nhóm sẽ được phân công vai diễn và học lời thoại để thực hiện phần đóng vai theo kịch bản đã xây dựng.

TRẢ LỜI CÂU HỎI MỤC 1

Trong thông tin 1:

a) Chủ thể hưởng tiền lương, thưởng là người lao động hoặc người được ủy quyền hợp pháp..

b) Người sử dụng lao động phải trả lương đầy đủ, đúng hạn, không can thiệp vào quyền chi tiêu lương của người lao động, không được ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định.

TRẢ LỜI CÂU HỎI MỤC 1

Trong trường hợp:

a) Theo Bộ luật Lao động năm 2019: Anh K có quyền hưởng lương cơ bản, lương làm thêm, phụ cấp, tiền thưởng theo hợp đồng lao động.

Anh K có quyền yêu cầu công ty X thực hiện đúng quy định nếu mức lương làm thêm không hợp lý.

TRẢ LỜI CÂU HỎI MỤC 1

Điều 98 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định của pháp luật về lương làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm:

Lương làm thêm giờ: ít nhất 150% ngày thường, 200% ngày nghỉ tuần, 300% ngày lễ, tết.

Lương làm ban đêm: ít nhất 30% lương ngày thường.

Lương làm thêm giờ ban đêm: cộng lương làm thêm, lương ban đêm và thêm 20% lương ngày thường hoặc nghỉ lễ.

TRẢ LỜI CÂU HỎI MỤC 1

Trong thông tin 2:

Nội dung thông tin cho biết về cơ cấu tiền lương mới đối với: cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong các doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập. Trong đó:

Tổng quỹ lương: Là toàn bộ tiền lương trả cho tất cả lao động, bao gồm lương, trợ cấp, phụ cấp và tiền thưởng.

Lương cơ bản: Là mức lương thấp nhất, chiếm 70% tổng quỹ lương, không bao gồm phụ cấp.

Trong thông tin 2:

Phụ cấp: Là khoản tiền bù đắp điều kiện lao động, chiếm 30% tổng quỹ lương.

Tiền thưởng: Là khoản thưởng căn cứ vào kết quả công việc, chiếm khoảng 10% tổng quỹ lương, không bao gồm phụ cấp.

Trong thông tin 2:

Cải cách chính sách tiền lương tạo động lực làm việc cho người lao động, góp phần nâng cao đời sống của người lao động; tăng khả năng tiêu dùng; giúp người sử dụng lao động luôn theo đuổi và đưa ra các chính sách phù hợp để giữ chân người lao động.

Trong thông tin 2:

KẾT LUẬN

Tiền lương: Là số tiền người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận, bao gồm lương, phụ cấp và các khoản bổ sung.

Trả lương: Căn cứ vào hợp đồng lao động, năng suất và chất lượng công việc, phải trả đầy đủ, đúng hạn.

Làm thêm giờ, ban đêm: Người lao động được trả lương theo quy định pháp luật.

Tiền thưởng: Là khoản thưởng dựa trên kết quả công việc và sản xuất, kinh doanh.

02

Tìm hiểu bảo hiểm xã hội

Các em hãy đọc 3 trường hợp và kết luận trong mục 2 SCĐHT trang 40-41, sau đó phác thảo ý tưởng và nội dung cho dự án “Tuyên truyền quy định pháp luật lao động về bảo hiểm xã hội”.

Thảo luận nhóm (4-6 người) để xây dựng kế hoạch dự án “Tuyên truyền quy định pháp luật lao động về bảo hiểm xã hội” gồm: mục đích, đối tượng, địa điểm, thời gian, nội dung và hình thức tuyên truyền, phân công nhiệm vụ.

Thực hiện dự án trong lớp qua hình thức đóng vai: nhóm tuyên truyền, nhóm khác đóng vai người tiếp nhận và phản biện.

Trường hợp 1

Trả lời câu hỏi mục 2

Những chi phí xí nghiệp X phải trả cho chị V trong thời gian chị nghỉ điều trị bệnh: tiền chữa bệnh, tiền bồi thường, tiền trợ cấp, tiền lương,… Những chi phí đó lấy từ ngân sách hoạt động của xí nghiệp X. Chị V được xí nghiệp hỗ trợ toàn bộ chi phí vì chị đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội theo đúng quy định trong quá trình làm việc tại xí nghiệp (hơn 10 năm).

Theo pháp luật, người lao động có quyền tham gia bảo hiểm xã hội và hưởng chế độ khi đủ thời gian đóng bảo hiểm.

Trường hợp 2

Trả lời câu hỏi mục 2

Trong trường hợp này, nếu anh B đã đóng bảo hiểm xã hội 21 năm 6 tháng, anh sẽ không mất quyền lợi nhưng có thể mất một số quyền lợi nếu không làm hồ sơ hưởng chế độ, như bảo hiểm sức khỏe.

Trường hợp 3

Trả lời câu hỏi mục 2

Nếu H làm việc tại một tổ chức, doanh nghiệp có quy mô từ 10 lao động trở lên, hoặc làm việc liên tục trong thời gian từ 3 tháng trở lên, thì H phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc vì bảo hiểm xã hội là một hình thức bảo vệ cho người lao động trong trường hợp họ gặp phải những rủi ro về sức khỏe, lao động, và khi nghỉ hưu (Điểm b khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014).

Các loại hình bảo hiểm như: Bảo hiểm xã hội bắt buộc do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia (các chế độ được hưởng: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp, hưu trí, tử tuất,…); Bảo hiểm xã hội tự nguyện do Nhà nước tổ chức (chế độ được hưởng: hưu trí, tử tuất).

Trả lời câu hỏi mục 2

03

Tìm hiểu tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động

Làm việc theo nhóm: đọc 2 trường hợp, các câu hỏi và kết luận của mục 3 trong SCĐHT. Thảo luận, trao đổi để lên kịch bản tranh biện, tập trung xác định theo các yêu cầu sau:

Vấn đề tranh biện: Được xác định từ 2 trường hợp trong SCĐHT (các từ khóa quan trọng liên quan đến tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động để xây dựng lập luận tranh biện).

Nội dung tranh biện: Phân tích tình tiết trong 2 trường hợp, xác định luận điểm về tranh chấp lao động, nguyên nhân và giải pháp. Sắp xếp ý kiến logic, liên kết chặt chẽ và chọn dẫn chứng tin cậy.

Lên phương án hỗ trợ nhau trong quá trình tranh biện. Dự kiến các câu hỏi phản bác của nhóm khác và đưa ra lập luận phản bác hoặc bảo vệ.

Phân công nhiệm vụ cho từng thành viên (sưu tầm thêm tư liệu, số liệu, ví dụ, minh chứng,… để làm rõ các luận điểm đã xác định).

Hình thức tranh biện: Chuẩn bị cả phương án ủng hộ và phương án phản đối.

a) Nhận xét về tranh chấp lao động trong các trường hợp:

Trường hợp 1: Là tranh chấp lao động giữa doanh nghiệp M và 30 lao động thuộc phân xưởng Y. Đây là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ giữa các bên phát sinh trong quá trình chấm dứt quan hệ lao động.

Nguyên nhân chính của tranh chấp lao động này do việc chấm dứt hợp đồng lao động đột ngột và không tuân thủ quy trình theo đúng pháp luật lao động khiến quyền lợi và lợi ích của người lao động bị ảnh hưởng.

a) Nhận xét về tranh chấp lao động trong các trường hợp:

Trường hợp 2: Tranh chấp lao động phát sinh giữa anh H (đại diện cho người lao động) và công ty M là tranh chấp về lợi ích do có sự khác biệt về quan điểm trong chính sách tiền lương, tranh chấp này phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể.

b) Đồng ý với ý kiến trong trường hợp 1 là tranh chấp cá nhân vì tranh chấp xảy ra do quyền lợi và nghĩa vụ đơn lẻ của từng cá nhân bị người sử dụng lao động vi phạm, không có sự liên kết giữa những người lao động tham gia tranh chấp.

Trường hợp 2: Tranh chấp giữa tập thể người lao động và công ty M có thể xem là tranh chấp tập thể vì tình huống phát sinh từ hoạt động của người lao động trong công ty mục đích là vì lợi ích chung (phản đối chính sách tiền lương của công ty) không vì mục đích cá nhân (Điều 179 Bộ luật Lao động năm 2019).

c) Cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết yêu cầu của người lao động

--------------- Còn tiếp ---------------