Giáo án điện tử chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 cánh diều Bài 7: Một số chế định của pháp luật dân sự về hợp đồng dân sự, nghĩa vụ dân sự, sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

Các em hãy trả lời câu hỏi: Em hãy chia sẻ những điều em biết về hợp đồng dân sự, nghĩa vụ dân sự và quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật dân sự

CHUYÊN ĐỀ 3: MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁP LUẬT DÂN SỰ

BÀI 7

01

Tìm hiểu khái niệm pháp luật dân sự

02

Tìm hiểu hợp đồng dân sự

NỘI DUNG BÀI HỌC

03

Tìm hiểu quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ

01

Tìm hiểu khái niệm pháp luật dân sự

Chia lớp thành các nhóm 4; yêu cầu các nhóm đọc thông tin và các trường hợp ở mục 1 SCĐHT trang 50 – 51 và trả lời các câu hỏi:

Theo em, hợp đồng dân sự là gì và giao kết dựa trên nguyên tắc nào? Hợp đồng dân sự có những hình thức gì

Các trường hợp trên có phải hợp đồng dân sự không? Nếu là hợp đồng dân sự thì thuộc loại hợp đồng nào?

Hãy kể tên một số hợp đồng dân sự mà em biết

Hợp đồng dân sự là sự thỏa thuận giữa các bên về việc xác lập, thay đổi và chấm dứt các quyền và nghĩa vụ dân sự

Hợp đồng có thể được giao kết bằng lời nói, văn bản hoặc hành vi cụ thể (trừ trường hợp pháp luật yêu cầu hình thức nhất định).

Thời điểm có hiệu lực của hợp đồng dân sự được xác định theo thỏa thuận của các bên hoặc theo quy định của pháp luật

GỢI Ý ĐÁP ÁN

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Hợp đồng có thể có các nội dung bao gồm đối tượng, số lượng, chất lượng, giá, phương thức thanh toán, thời hạn, địa điểm, phương thức thực hiện hợp đồng, quyền, nghĩa vụ của các bên, trách nhiệm do vi phạm hợp đồng, phương thức giải quyết tranh chấp

Khi thực hiện hợp đồng dân sự, các bên tham gia hợp đồng phải thực hiện đúng, đầy đủ các điều khoản về đối tượng, địa điểm, thời hạn, phương thức và các thỏa thuận khác mà nội dung của hợp đồng đã xác định

Trường hợp 1: Hai bên giữa M và N đã thiết lập quan hệ gửi xe máy, vì M nhờ N trông giúp xe máy và N đồng ý. Hợp đồng giữa M và N là hợp đồng dân sự (loại hợp đồng gửi giữ tài sản theo Điều 554 Bộ luật Dân sự năm 2015)

Trường hợp 2: Đây là hợp đồng dân sự - hợp đồng mua bán tài sản, theo Điều 430 Bộ luật Dân sự năm 2015

Trường hợp 2: Trường hợp 3 là hợp đồng dân sự (loại hợp đồng dịch vụ theo Điều 513 Bộ luật Dân sự năm 2015)

Theo quy định của pháp luật dân sự, có rất nhiều loại hợp đồng dân sự như hợp đồng mua bán, vay tài sản, thuê tài sản, trao đổi tài sản, tặng cho tài sản, thuê khoán tài sản, dịch vụ, vận chuyển hành khách và vận chuyển tài sản, gia công, gửi giữ tài sản, bảo hiểm, ủy quyền, thuê nhà ở.

02

Tìm hiểu hợp đồng dân sự

Cả lớp chia thành các nhóm 4, yêu cầu các nhóm đọc thông tin trường hợp ở mục 2 trong SCĐHT trang 52 – 53 và trả lời các câu hỏi:

Trường hợp 1, anh G sẽ phải thực hiện nghĩa vụ gì với chị P?

Trường hợp 2, các bên đã thỏa thuận và phát sinh quyền và nghĩa vụ gì?

Trường hợp 3, biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ nào được áp dụng? Biện pháp này có ý nghĩa như thế nào để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ giữa các bên?

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Trường hợp 1:

Anh G sẽ phải thực hiện nghĩa vụ bồi thường về vật chất và tinh thần đối với chị P, vì anh G đã đâm xe vào chị P gây hư hỏng xe (bồi thường thiệt hại vật chất theo giá trị thực tế), bồi thường tổn thất về tinh thần cho chị P (nếu có)

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Trường hợp 2:

Hai bên đã thỏa thuận hợp đồng mua bán gạo, bên A có nghĩa vụ giao hàng cho bên B thời hạn là ngày 10/03/2020, bên A có quyền được nhận tiền thanh toán theo thỏa thuận trong hợp đồng. Bên B có quyền được nhận hàng đúng thời hạn theo thỏa thuận và có nghĩa vụ phải trả tiền

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Trường hợp 3:

Biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự được áp dụng trong trường hợp 3 là đặt cọc. Việc đặt cọc nhằm bảo đảm cho việc tiếp tục giao kết hợp đồng, nếu một trong hai bên không thực hiện đúng như trong nội dung thỏa thuận đặt cọc, thì khoản tiền đặt cọc sẽ bị mất và phải bồi thường thêm một khoản tiền tương đương số tiền đặt cọc.

CÁC KẾT LUẬN VỀ DÂN SỰ

Khi nào thì các bên sẽ phát sinh quyền và nghĩa vụ dân sự?

Nghĩa vụ dân sự phát sinh từ các căn cứ nào?

Đối tượng của nghĩa vụ dân sự là gì?

Nghĩa vụ dân sự chấm dứt khi nào?

Thế nào là bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự? Nêu các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự?

CÁC KẾT LUẬN VỀ DÂN SỰ

Khi các bên thỏa thuận với nhau về một nội dung nào đó như trả tiền, thực hiện một công việc, không thực hiện một công việc nhất định hoặc chuyển giao vật, chuyển giao quyền thì các bên sẽ phát sinh quyền và nghĩa vụ dân sự

Nghĩa vụ dân sự phát sinh từ các căn cứ như hợp đồng, hành vi pháp lí đơn phương, thực hiện công việc không có ủy quyền, chiếm hữu sử dụng tài sản, được lợi về tài sản không có căn cứ pháp luật, gây thiệt hại do hành vi trái pháp luật hoặc các căn cứ khác do pháp luật quy định

CÁC KẾT LUẬN VỀ DÂN SỰ

Đối tượng của nghĩa vụ dân sự là tài sản, công việc phải thực hiện, công việc không được thực hiện

Nghĩa vụ dân sự chấm dứt khi hoàn thành, thay thế bằng nghĩa vụ khác, bù trừ, hòa nhập, hoặc khi hết thời hạn khởi kiện.

Bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự là các biện pháp dự phòng để đảm bảo nghĩa vụ được thực hiện, ngăn ngừa và khắc phục hậu quả. Các biện pháp bao gồm: cầm cố, thế chấp, đặt cọc, bảo lãnh, kí cược, tín chấp.

03

Tìm hiểu quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ

Chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm đọc thông tin trường hợp ở mục 3 trong SCĐHT trang 54 – 56 và trả lời các câu hỏi:

a) Trường hợp 1, anh E và anh T có quyền và nghĩa vụ gì khi là tác giả của tác phẩm?

b) Trong trường hợp 2, quyền nào bị xâm phạm?

Chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm đọc thông tin trường hợp ở mục 3 trong SCĐHT trang 54 – 56 và trả lời các câu hỏi:

c) Hãy kể tên một số quyền sở hữu trí tuệ mà em biết. Từ những trường hợp trên, em hãy nhận diện quyền sở hữu trí tuệ và những vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ

d) Từ thông tin và trường hợp 3, em hiểu gì về chuyển giao công nghệ?

Trả lời

a) Trường hợp 1: Anh E là chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm X. Vì vậy, khi anh E mất việc quyền tài sản đối với tác phẩm X của anh E sẽ được chuyển thừa kế theo quy định của pháp luật dân sự. Do đó, việc viết tiếp tác phẩm X phải được sự đồng ý của người thừa kế đối với tác phẩm. Anh T có nghĩa vụ khi muốn viết tiếp tác phẩm X của anh E cần phải thỏa thuận và có sự đồng ý của người thừa kế đối với tác phẩm X (Điều 18 Bộ luật Dân sự), sau đó khi anh T viết tiếp tác phẩm thì phát sinh quyền tác giả đối với nội dung phần viết mới

Trả lời

b) Trường hợp 2: Việc công ty M sử dụng dấu hiệu "F” gây nhầm lẫn, công ty M đã có hành vi vi phạm nhãn hiệu theo quy định của pháp luật sở hữu trí tuệ (Điều 87 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 – Sửa đổi, bổ sung năm 2022)

Trả lời

Quyền sở hữu trí tuệ bao gồm quyền tác giả, quyền liên quan, quyền sở hữu công nghiệp, và quyền đối với giống cây trồng

Quyền tác giả bảo vệ các tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học; quyền liên quan bảo vệ biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tín hiệu vệ tinh.

Quyền sở hữu công nghiệp bao gồm sáng chế, kiểu dáng công nghiệp, bí mật kinh doanh, nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý.

Trả lời

Quyền đối với giống cây trồng là giống cây trồng và vật liệu nhân giống (Điều 3 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005)

Vi phạm quyền sở hữu trí tuệ gồm sử dụng tác phẩm không xin phép, nhái thương hiệu, lộ bí mật kinh doanh, giả mạo hàng hóa, gây nhầm lẫn tên thương mại, cạnh tranh không lành mạnh.

Chuyển giao công nghệ là việc chủ sở hữu công nghệ chuyển giao toàn bộ quyền chiếm hữu, quyền sử dụng, quyền định đoạt công nghệ cho tổ chức, cá nhân khác. Trường hợp công nghệ là đối tượng được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp thì việc chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ

Chuyển giao quyền sử dụng công nghệ là việc tổ chức, cá nhân cho phép tổ chức, cá nhân khác sử dụng công nghệ của mình

Trả lời

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những hành vi nào sau đây? Vì sao?

A

Anh A hát bài hát của nhạc sĩ C, có xin phép và trả tiền bản quyền cho nhạc sĩ theo quy định của pháp luật hiện hành.

B

M cố tình không trả khoản tiền đã vay của H mặc dù hết thời hạn cam kết phải trả cho H.

C

Công ty M đăng kí thương hiệu của công ty mình tại cơ quan có thẩm quyền để bảo đảm quyền sở hữu trí tuệ.

A. Đồng tình. Hành vi của anh A phù hợp quy định của pháp luật

B. Không đồng tình. Vì M không thực hiện nghĩa vụ trả tiền theo thỏa thuận vay tiền giữa M và H

C. Đồng tình. Công ty M thực hiện đúng quy định pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ

GỢI Ý

Nhiệm vụ 2: Mỗi vi phạm pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ dưới đây thuộc nhóm nào? Lấy ví dụ minh họa?

Làm việc cặp đôi, thảo luận xác định mỗi vi phạm pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ dưới đây thuộc nhóm nào và lấy ví dụ minh họa:

a. Vi phạm pháp luật về cạnh tranh không lành mạnh.

b. Vi phạm pháp luật về nhái nhãn hiệu nổi tiếng.

c. Vi phạm pháp luật về tên thương mại, tên doanh nghiệp.

d. Xâm phạm quyền sở hữu đối với sáng chế.

e. Xâm phạm quyền sở hữu đối với giải pháp hữu ích.

Làm việc cặp đôi, thảo luận xác định mỗi vi phạm pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ dưới đây thuộc nhóm nào và lấy ví dụ minh họa:

--------------- Còn tiếp ---------------