Giáo án KHTN 7 chân trời Bài 4: Sơ lược bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu cho HS: Cơ sở chính để sắp xếp các nguyên tố hóa học vào bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là dựa vào điện tích hạt nhân nguyên tử.

- GV yêu cầu HS thảo luận, trả lời: Quan sát hình 4.1, em hãy cho biết:

a. Nguyên tử của những nguyên tố nào có cùng số lớp electron.

b. Nguyên tử của những nguyên tố nào có số electron ở lớp ngoài cùng bằng nhau?

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mở rộng sgk và trả lời câu hỏi luyện tập: Dựa vào cơ sở nào để sắp xếp các nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn? và đưa ra kết luận.

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- Đại diện 2- 3 HS đứng dậy trình bày câu trả lời

- HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới.

1. Nguyên tắc xây dựng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

*Thảo luận:

a. Các nguyên tử của các nguyên tố có cùng số lớp electron là:

+ 1 lớp: H, He

+ 2 lớp: Li, Be, B, C, N, O, F, Ne

+ 3 lớp: Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, Ar

+ 4 lớp: K, Ca

b. Nguyên tử các nguyên tố có số lớp electron lớp ngoài cùng bằng nhau:

+ 1 electron: H, Li, Na, K

+ 2 electron: Be, Mg, Ca, He

+ 3 electron: B, Al

+ 4 electron: C, Si

+ 5 electron: N, P

+ 6 electron: O, S

+ 7 electron: F, Cl

+ 8 lectron: Ne, Ar

Riêng He chỉ có 2 electron ở lớp ngoài cùng, lại được xếp vào nhóm VIIIA.

*Kết luận:

- Các nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân của nguyên tử.

- Các nguyên tố hóa học có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàng.

- Các nguyên tố có tính chất hóa học tương tự nhau được xếp thành một cột.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1. Mô tả cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu bảng tuần hoàn 4.2, yêu cầu HS tìm hiểu, trả lời câu hỏi: Dựa vào thông tin được cung cấp về hình 4.2, em hãy cho biết bảng tuần hoàn được cấu tạo như thế nào?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát, tiếp nhận câu hỏi, trả lời

- GV quan sát và hướng dẫn HS thực hiện

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- HS trình bày câu trả lời, ghi chép

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu ô nguyên tố trrong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình 4.3 và đặt câu hỏi: Có những thông tin cơ bản nào trong một ô nguyên tố hóa học?

+ Số hiệu nguyên tử của một nguyên tố hóa học cho biết những thông tin gì về nguyên tố đó?

- GV giải thích về số hiệu nguyên tử cho HS nắm rõ.

- GV yêu cầu HS làm bài luyện tập: Cho biết những thông tin cơ bản về nguyên tố hóa học đã cho dưới đây:

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát, tiếp nhận câu hỏi, trả lời

- GV quan sát và hướng dẫn HS thực hiện

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- HS trình bày câu trả lời, ghi chép

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3. Tìm hiểu về chu kì trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trả lời câu hỏi:

+ Chu kì là gì? Bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học có mấy chu kì? Bao nhiêu chu kì lớn, bao nhiêu chu kì nhỏ?

- GV kết luận, yêu cầu HS quan sát hình 4.4, trả lời câu hỏi:

+ Mỗi chu kì bắt đầu từ nhóm nào và kết thúc ở nhóm nào?

+ Em hãy chỉ sự tuần hoàn ở mỗi chu kì trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát, tiếp nhận câu hỏi, trả lời

- GV quan sát và hướng dẫn HS thực hiện

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- HS trình bày câu trả lời, ghi chép

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 4. Tìm hiểu về nhóm trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu: Quan sát hình 4.5, cho biết những nguyên tố nào có tính chất tương tự nhau?

- GV yêu cầu HS làm bài tập luyện tập: Dựa vào hình 4.2, hãy hoàn thành các thông tin còn thiếu trong bảng sau:

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát, tiếp nhận câu hỏi, trả lời

- GV quan sát và hướng dẫn HS thực hiện

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- HS trình bày câu trả lời, ghi chép

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới.

2. Cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

a. Mô tả cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

- Cấu tạo bảng tuần hoàn :

+ Bảng tuần hoàn gồm các nguyên tố hóa học mà vị trí được đặc trưng bởi ô nguyên tố, chu kì và nhóm

+ Các nguyên tố họ lanthnide và họ actinide được xếp riêng thành 2 hàng ở cuối bảng tuần hoàn

b. Tìm hiểu ô nguyên tố trrong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

- Các thông tin trong một ô nguyên tố hóa học gồm:

+ Số hiệu nguyên tử

+ Kí hiệu nguyên tố hóa học

+ Tên nguyên tố

+ Khối lượng nguyên tử

- Số hiệu nguyên tử cho biết số đơn vị điện tích hạt nhân và số electron trong nguyên tử.

*BT luyện tập:

Những thông tin cơ bản về nguyên tố Oxygen:

+ Số hiệu nguyên tử: 8

+ Kí hiệu nguyên tố hóa học: O

+ Tên nguyên tố: oxygen

+ Khối lượng nguyên tử: 16

c. Tìm hiểu về chu kì trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

- Chu kì là tập hợp các nguyên tố hóa học có cùng số lớp electron trong nguyên tử theo hàng ngang.

- Bảng tuần hoàn có 7 chu kì, gồm 3 chu kì nhỏ và 4 chu kì lớn.

*Thảo luận:

+ Mỗi chu kì bắt đầu từ nhóm IA và kết thúc ở nhóm VIIIA

+ Trong mỗi chu kì các nguyên tố được xếp thành hàng tăng dần điện tích hạt nhân. Mỗi chu kì bắt đầu bằng nguyên tố có 1 electron lớp ngoài cùng, tiếp theo là nguyên tố có 2 electron lớp ngoài cùng và cứ thế kết thúc chu kì bằng 1 nguyên tố có 8 electron lớp ngoài cùng và tiếp tục một chu kì mới.

d. Tìm hiểu về nhóm trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

- Nhóm là tập hợp các nguyên tố có tính chất hóa học tương tự nhau và được xếp thành cột, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân.

*Thảo luận:

Những nguyên tố có tính chất tương tự nhau là:

·        H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr

·        F, Cl, Br, I, At, Ts

·        He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, Og

*BT luyện tập: