Giáo án Lịch sử và Địa lí 4 cánh diều Bài 7: Dân cư, hoạt động sản xuất và một số nét văn hoá ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS

- Kết nối kiến thức của HS đã biết với kiến thức trong bài.

- Tạo hứng thú, gợi được những hiểu biết của HS về các sản phẩm thủ công và lễ hội nổi tiếng ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

b. Cách tiến hành

- GV cho HS đọc thông tin và trả lời câu hỏi phần Khởi động (SHS tr.35): Hãy kể tên một lễ hội hoặc nghề truyền thống ở Đồng bằng Bắc Bộ mà em biết.

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi. Các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đưa ra đáp án:

+ Một số lễ hội: lễ hội chùa Hương (huyện Mỹ Đức, Hà Nội); lễ hội chùa Thầy (huyện Quốc Oai, Hà Nội); Hội Lim (tỉnh Bắc Ninh); Hội Gióng (huyện Gia Lâm, Hà Nội); hội Phủ Dầy (tỉnh Nam Định),…

+ Một số nghề truyền thống: nghề làm gốm sứ ở Bát Tràng (Hà Nội); nghề dệt lụa ở Vạn Phúc (Hà Nội); nghề đúc đồng ở Đại Bái (Bắc Ninh),…

- GV nhận xét và dẫn dắt vào bài học: Bài 7 – Dân cư, hoạt động sản xuất và một số nét văn hóa ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Dân cư

Hoạt động 1: Tìm hiểu về dân tộc và phân bố dân cư ở cùng Đồng bằng Bắc Bộ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Kể được tên một số dân tộc ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

- Nhận xét và giải thích được ở mức độ đơn giản sự phân bố dân cư ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ thông qua bản đồ hoặc lược đồ phân bố dân cư.

b. Cách tiến hành

- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm (4 HS/nhóm) và  yêu cầu HS quan sát lược đồ hình 2 trong SHS tr.36, thực hiện yêu cầu:

+ Kể tên một số dân tộc sinh sống ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

+ Nêu tên những tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có mật độ dân số từ 501 đến 1000 người/km², từ 1001 đến 1500 người/km² và từ 1501 người/km² trở lên.

+ Nhận xét và giải thích về sự phân bố dân cư ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trình bày kết quả làm việc trước lớp. HS khác nhận xét câu trả lời và cách chỉ bản đồ, lược đồ.

- GV đánh giá, nhận xét và tổng kết:

+ Người dân sống chủ yếu ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ là người Kinh.

+ Đây là vùng có mật độ dân số cao nhất cả nước.

+ Nguyên nhân: do điều kiện tự nhiên thuận lợi, người dân đã sinh sống ở đây từ lâu đời, có nhiều đô thị và trung tâm công nghiệp.

- GV trình chiếu cho HS hình ảnh về trang phục truyền thống của người Kinh ở Đồng bằng Bắc Bộ và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Mô tả về trang phục truyền thống của người Kinh ở Đồng bằng Bắc Bộ:

+ Nam: quần trắng, áo dài, đầu đội khăn xếp.

+ Nữ: váy đen, áo dài tứ thân, bên trong mặc yếm, lưng thắt khăn lụa, đầu vấn tóc.

* Hoạt động sản xuất

Hoạt động 2: Khám phá về hoạt động trồng lúa nước

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được hoạt động trồng lúa nước ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

b. Cách tiến hành

- GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm (4 HS/nhóm) và thực hiện yêu cầu:

+ Quan sát Hình 3, em hãy mô tả một số hoạt động trong sản xuất lúa nước.

+ Em có nhận xét gì về việc sản xuất lúa nước của người nông dân?

- GV mời đại diện 1 – 2 nhóm trình bày kết quả làm việc trước lớp. Các nhóm khác nhận xét, bổ sung câu trả lời (nếu có).

- GV nhận xét và chuẩn kiến thức:

+ Các hoạt động trong sản xuất lúa nước:

·        Chọn giống lúa tốt, có khả năng chống sâu bệnh, năng suất cao, phù hợp mùa vụ của địa phương.

·        Làm đất: dọn sạch rạ, cỏ; cày, bừa cho nhuyễn đất và san bằng đất.

·        Gieo hạt lúa đã nảy mầm xuống đất thành mạ (cây non), nhổ và đem mạ ra cấy ngoài ruộng để thành cây lúa.

·        Chăm sóc lúa: làm cỏ, bón phân; tưới, tiêu nước hợp lí; phòng trừ sâu bệnh.

·        Thu hoạch lúa; phơi hoặc sất khô thóc; đóng bao, bảo quản nơi khô thoáng.

+ Nhận xét:

·        Nhờ có diện tích lớn, đất phù sa màu mỡ, nguồn nước dồi dào, người dân có nhiều kinh nghiệm trồng lúa nên Đồng bằng Bắc Bộ đã trở thành vùng sản xuất lúa lớn thứ hai của Việt Nam.

·        Để có được những hạt thóc ngon, người nông dân phải trải qua nhiều công đoạn lao động vất vả.

- GV yêu cầu HS mô tả thứ tự các công đoạn trong trồng lúa để thấy rõ việc sản xuất lúa rất công phu, vất vả,... Từ đó HS:

+ Biết trân quý hạt gạo cũng như các sản phẩm nông nghiệp khác.

+ Biết tiết kiệm, không lãng phí đồ ăn.

+ Khi sử dụng đồ ăn, cần có lòng biết ơn với tất cả những người làm ra nó.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về nghề thủ công truyền thống ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS mô tả được hoạt động sản xuất thủ công ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ.

b. Cách tiến hành

- HS đọc thông tin.

- HS trả lời câu hỏi.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học.

- HS làm việc theo nhóm.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát hình ảnh.

- HS làm việc theo nhóm.

- Đại diện các nhóm trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.