Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 11 kết nối Bài 2: Tràng giang

THÂN MẾN CHÀO  

CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI  

BÀI HỌC MỚI! 

KHỞI ĐỘNG 

Em hãy trả lời câu hỏi sau: 

Bạn có cho rằng cảnh trời đất mênh mông trong buổi chiều tà thường có một ý nghĩa đặc biệt đối với tâm hồn của mỗi người? Hãy đọc một số câu thơ mà bạn biết nói về cảnh ấy, thời điểm ấy? 

Bài 2: Cấu tứ và hình ảnh trong thơ trữ tình 

Ôn tập văn bản 2 

TRÀNG GIANG 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

1. NHẮC LẠI KIẾN THỨC CHUNG 

Em hãy trả lời các câu hỏi sau: 

Trình bày một số hiểu biết của em về tác giả. 

Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm. 

1. Tác giả

Huy Cận (1919 – 2005) 

Tên khai sinh: Cù Huy Cận. 

Quê quán: Hà Tĩnh. 

Là nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ mới, chịu nhiều sự ảnh hưởng sâu sắc của văn học Pháp. 

Tác phẩm tiêu biểu: Lửa thiêng, Vũ trụ ca, Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa… 

2. Tác phẩm

Tác phẩm nằm trong tập “Lửa thiêng” (1939).  

Khi tác giả đứng trước sông Hồng mênh mông sông nước.  

Khắc họa khung cảnh thiên nhiên, qua đó nhà thơ bộc lộ lòng yêu nước thầm kín mà sâu sắc. 

1. NHẮC LẠI KIẾN THỨC ĐÃ HỌC

Em hãy trả lời các câu hỏi sau: 

Em hiểu như thế nào về nhan đề và lời đề từ của bài thơ? 

Em hãy trình bày nội dung khổ 1-2-3-4 của bài thơ? 

1. Nhan đề và lời đề từ
2. Nhan đề

Nhan đề bài thơ vô cùng đặc biệt. Đó là sự kết hợp giữa hai từ có vần chân “ang”. 

Âm “ang” tạo cảm giác vô cùng rộng lớn, vang xa. 

Gợi không khí cổ kính khái quát nỗi buồn mênh mang rợn ngợp. 

1. Lời đề từ

Thâu tóm cả tình: “bâng khuâng”, “nhớ” và cảnh “trời rộng”, “sông dài”. 

Thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật của tác giả. 

Nỗi buồn trước cảnh vũ trụ bao la bát ngát. 

Hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, tâm sự của cái tôi cô đơn mang nhiều nỗi niềm. 

2. Khổ 1

Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp, 

Con thuyền xuôi mái nước song song. 

Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả; 

Củi một cành khô lạc mấy dòng 

Hình ảnh: sông nước mênh mông, vô tận. 

Hình ảnh “củi khô”: sự chìm nổi cô đơn biểu tượng về thân phận con người lênh đênh. 

Tâm trạng: nỗi buồn da diết, miên man. 

> Hình ảnh, nhạc điệu và cách gieo vần nhịp nhàng. 

Dùng nhiều từ lát. 

Diễn tả nỗi buồn trầm lắng trước thiên nhiên. 

3. Khổ 2

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu, 

Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều. 

Nắng xuống, trời lên sâu chót vót; 

Sông dài, trời rộng, bến cô liêu. 

Cảnh sông: cồn nhỏ lơ thơ, gió đìu hiu. 

Hình ảnh: trời sâu chót vót. 

Âm thanh: tiếng chợ chiều. 

>>> 

Cách gieo vần tài tình, âm hưởng trầm bổng…  

Nhà thơ cố tìm sự giao cảm với vũ trụ cao rộng nhưng tất cả đều đóng kín. 

4. Khổ 3

Bèo giạt về đâu, hàng nối hàng; 

Mênh mông không một chuyến đò ngang. 

Không cầu gợi chút niềm thân mật, 

Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng. 

Hình ảnh: bèo dạt. 

Không cầu, không đò: Không có sự giao lưu kết nối. 

Câu hỏi: về đâu. 

>>> 

Bức tranh thiên nhiên thấm đượm tình người mang nặng nỗi buồn bâng khuâng, nỗi bơ vơ của kiếp người. 

5. Khổ 4

Lớp lớp mây cao đùn núi bạc, 

Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa. 

Lòng quê dợn dợn vời con nước, 

Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà. 

Hình ảnh ước lệ, cổ điển: mây cao, chim nghiêng cánh nhỏ, hoàng hôn. 

Tâm trạng “không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà” âm hưởng thơ Đường nhưng cách thể hiện mới… 

> Đằng sau nỗi buồn trước không gian là tâm sự yêu nước thầm kín của một tri thức bơ vơ, bế tắc trước cuộc đời. 

1. KẾT LUẬN THEO THỂ LOẠI 

Em hãy trả lời câu hỏi sau: 

Tổng kết giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ “Tràng giang”? 

...