Giáo án dạy thêm Ngữ văn 11 kết nối Bài 2 Văn bản 2: Tràng giang

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về tác phẩm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, dựa vào kiến thức đã học về văn bản Tràng giang, trả lời câu hỏi:

- Trình bày một số hiểu biết của em về tác giả?

- Trình bày hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trình bày các nội dung:

+ Hiểu biết về tác giả

+ Hoàn cảnh sáng tác tác phẩm.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức bài học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 5 nhóm.

- GV yêu cầu các nhóm đọc văn bản Tràng giang và trả lời câu hỏi:

+Em hiểu như thế nào về nhan đề và lời đề từ của bài thơ?

+ Em hãy trình bày nội dung khổ 1-2-3-4 của bài thơ?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ các nhóm (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 5 nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

- GV yêu cầu các nhóm lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 3: Kết luận theo thể loại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, tổng kết, rút ra cấu tứ, hình ảnh bài thơ Tràng giang

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, rút ra kết luận theo thể loại về văn bản

- GV quan sát, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại 1 – 2 HS trình bày về nội dung, hình thức văn bản.

- GV yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

1. Hiểu biết chung về tác phẩm

a. Tác giả

- Tên khai sinh: Cù Huy Cận

- Sinh năm: 1919 - 2005

-Quê quán: Làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh

- Từ năm 1942 Huy Cận tích cực hoạt động trong mặt trận Việt Minh sau đó được bầu vào Ủy ban dân tộc giải phóng toàn quốc. Sau CMT8 ông giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền.

- Huy Cận yêu thích thơ ca Việt Nam, thơ đờng và chịu nhiều sự ảnh hưởng sâu sắc của văn học Pháp.

- Tác phẩm tiêu biểu: Lửa thiêng, Vũ trụ ca, Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa..

b. Xuất xứ tác phẩm

- In trong tập Lửa thiêng.

- Vào mua thu năm 1939 khi đứng trước sông Hồng mênh mênh sông nước.

- Bài thơ khắc họa khung cảnh mênh mông thông qua đó nhà thơ bộc lộ lòng yêu nước thầm kín mà sâu sắc.

2. Nhắc lại kiến thức bài học

a. Nhan đề và lời đề từ

- Nhan đề:

+ Từ hán việt “Trang giang” hai âm ang, âm mở tạo nên tiếng vang

+ Vần ang tạo dự âm vang xa, trầm lắng, mênh mông.

=>Gợi không khí cổ kính khái quát nỗi buồn mênh mang rợn ngợp.

b. Lời đề từ:

+ Thâu tóm cả tình: “bâng khuâng”, “nhớ” và cảnh “trời rộng”, “sông dài”

+ Thể hiện nội dung tư tưởng và ý đồ nghệ thuật của tác giả.

+ Nỗi buồn trước cảnh vũ trụ bao la bát ngát

+ Hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, tâm sự của cái tôi cô đơn mang nhiều nỗi niềm.

c.   Khổ 1

+ Hình ảnh: sóng gợn, thuyền, nước song song…=> sông nước mênh mông, vô tận

+ Củi một cành khô >< lạc mấy dòng => sự chìm nổi cô đơn biểu tượng về thân phận con người lênh đênh

+ Tâm trạng: buồn điệp điệp thể hiện nỗi buồn da diết, miên man

=> hình ảnh, nhạc điệu và cách gieo vần nhịp nhàng và dùng nhiều từ lát khổ thơ diễn tả nỗi buồn trầm lắng trước thiên nhiên.

d. Khổ 2

- Cảnh sông: cồn nhỏ lơ thơ, gió đìu hiu

- Âm thanh: tiếng chợ chiều…

- Hình ảnh: trời sâu chót vót

=> Cách gieo vần tài tình, âm hưởng trầm bổng… nhà thơ cố tìm sự giao cảm với vũ trụ cao rộng nhưng tất cả đều đóng kín.

e. Khổ 3

- hình ảnh: bèo dạt

- Câu hỏi: về đâu

- Không cầu không đò => không có sự giao lưu kết nối

=> Bức tranh thiên nhiên thấm đượm tình người mang nặng nỗi buồn bâng khuâng, nỗi bơ vơ của kiếp người.

f. Khổ 4

- Hình ảnh ước lệ, cổ điển: mây chim….

- Tâm trạng: không khói âm hưởng thơ đường nhưng thể hiện mới…

=> Đằng sau nỗi buồn nỗi sầu trước không gian và vũ trụ là tâm sự yêu nước thầm kín của một tri thức bơ vơ, bế tắc trước cuộc đời.

3. Kết luận theo thể loại

a. Hình ảnh

+ Hình ảnh gần gũi quen thuộc.

b. Bút pháp

+ Sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và hiện đại

+ Bút pháp tả cảnh giàu tính tạo hình, hệ thống từ láy giàu giá trị biểu cảm.