Giáo án ôn tập ngữ văn 7 cánh diều bài 8: Ôn tập văn bản: tượng đài vĩ đại nhất

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

                  DỰ KIẾN SẢN PHẨM

I.              TÌM HIỂU TÁC GIẢ TÁC PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

+ Trình bày những hiểu biết của em về tác giả cũng như tác phẩm

+ GV yêu cầu HS phân chia bố cục cho VB và đặt tên cho từng phần.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc bài và thực hiện theo yêu cầu GV.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu vấn đề chính của VB

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc lại một luợt VB và đặt câu hỏi cho HS: VB viết về vấn đề gì? Vì sao có thể cho rằng vấn đề đó rất đáng được quan tâm?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS suy nghĩ trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một số HS đại diện lên trả lời trước lớp, yêu cầu cả lớp nghe và nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu mục đich và mối quan hệ giữa mục đích với những lí lẽ, bằng chứng cụ thể trong VB

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp:

+ Xác định mục đích chính của VB.

+ Chỉ ra những lí lẽ và bằng chứng cụ thể được tác giả nêu trong VB để làm sáng tỏ mục đích đó.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cặp trao đổi và thực hiện theo yêu cầu của GV. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV yêu cầu mời một vài nhóm HS trả lời câu hỏi trước lớp, yêu cầu HS khác lắng nghe, nhận xét. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức è Ghi lên bảng

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu nội dung từng phần của VB

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm, giao cho mỗi nhóm sẽ tìm hiểu nội dung của từng phần dựa trên sự phân chia bố cục ở đầu VB.

- GV hướng dẫn mỗi nhóm trả lời một số câu hỏi gợi mở:

+ Nhóm 1: Ý khải quát được nêu trong phần (1) là gì?

+ Nhóm 2: Phép lặp ở phần (2) có tác dụng biểu đạt điều gì? Chú ý các bằng chứng được nêu trong phần (2).

+ Nhóm 3: Chú ý câu mờ đầu phần (3).

+ Nhóm 4: Em hiểu “tượng đài vĩ đại nhất” mà tác giả muốn nói tới là gì? Vì sao đó lại là “tượng đài vĩ đại nhất”?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo sự phân công từng nhóm, hoàn thành phiếu học tập. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời một vài HS trình bày kết quả Phiếu học tập trước lớp, HS còn lại lắng nghe và bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chốt kiến thức chính, cốt lõi è Ghi lên bảng.

I. Đọc và tìm hiểu chung

1. Đọc văn bản

2. Tìm hiểu chung

a) Tác giả

- Tên đầy đủ: Uông Ngọc Dậu.

- Quê quán: Thanh Hóa.

- Năm sinh: 1957.

- Thể loại sáng tác: Báo chí.   

b) Tác phẩm

- Xuất xứ: In trong “Bình luận 6 giờ”, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2017.

- Bố cục: 4 phần

+ Phần 1: Từ đầu đến “truyền từ đời này sang đời khác”: Những truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam..

+ Phần 2: Tiếp đến “hàng triệu tâm tư”: Sự hóa thân của những người anh hùng vào sông núi, dáng hình đất nước.

+ Phần 3: Tiếp đến “lên mỗi sáng, bình minh”: Những người luôn ngẩng cao đầu, oai hùng, không lo sợ, sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc.

+ Phần 4: Còn lại: Tượng đài vĩ đại nhất.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Vấn đề chính của văn bản

- Văn bản Tượng đài vĩ đại nhất viết nhân ngày Thương binh liệt sĩ 27-7, nêu lên ý nghĩa của những tấm gương hi sinh dũng cảm vì Tổ quốc, nhằm giáo dục lòng biết ơn đối với những người đã có công với Tổ quốc, thực hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn”.

- Vấn đề này rất đáng được quan tâm vì đất nước ta đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh, rất nhiều người đã hi sinh vì Tổ quốc; cần giáo dục cho thể hệ trẻ biết sống đúng đắn để xứng đáng vứi những người đã khuất; biết ơn những thế hệ cha anh đã ngã xuống để có cuộc sống hòa bình.

2. Mục đich và mối quan hệ giữa mục đích với những lí lẽ, bằng chứng cụ thể trong VB

- Mục đích chính: Nêu lên và thuyết phục người đọc vấn đề: Để có cuộc sống hòa bình hôm nay, biết bao lớp người đi trước đã ngã xuống vì Tổ quốc. Từ đó, nhắc nhở mọi người cần ghi nhớ ông ơn của các thể hệ cha anh và khẳng định “tượng đài vĩ đại nhất là hình hài Tổ quốc nguyên vẹn, tròn đầy; là dân tộc với cuộc sống hòa bình, độc lập, tư do, ngày một ấm no, hạnh phúc”.

- Để làm rõ mục đích ấy, tác giả đã nêu lên các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, vừa khái quát như phần (1), phần (4), vừa rất cụ thể như phần (2) và (3).

3. Nội dung từng phần của văn bản

3.1. Truyền thống tốt đẹp của người dân Việt Nam – sẵn sàng hi sinh vì Tổ quốc.

- Trên dài đất hình chữ S, mỗi ngọn núi, mỗi dòng sông, mỗi tấc đất đều thành sự tích, in bóng những người anh hùng xả thân vì dân tộc.

- Tên tuổi của các anh hùng liệt sĩ thành tên sông, tên núi, hóa vào hình sông thể núi

- Ở đâu trên đất nước cũng có dấu ấn của những người anh hùng.

3.2. Tư thế hi sinh oai hùng

- Những người con đất Việt luôn ngẩng cao đầu, hướng về phía trước

+ Các nhà yêu nước ra pháp trường đầu rơi máu chảy vẫn lạc quan tin vào ngày mai tươi sáng.

+ Hàng ngàn hàng vạn chiến sĩ cách mạng bị địch bắt đi tù đày, tra tấn bằng đủ thứ cực hình vẫn một dạ kiên trung

+ Những chiến sĩ ôm bom ba càng, bom xăng xông lên ngăn xe tăng giặc

+ Nhưng thanh niên xung phong biến mình thành cọc tiêu, bên bom nổ chậm, dẫn đường cho đoàn xe ra trận

→ Với người Việt cái chết đã trở thành thứ vũ khí vô hình khiến kẻ thù phải run sợ.

3.3. Tượng đài vĩ đại nhất

- Cần nhiều tượng đài tôn vinh, ghi tạc công ơn những người con ưu tú vì Tổ quốc.

- Nhưng tượng đài vĩ đại nhất là hình hài Tổ quốc, có máu xương, mồ hôi, công sức, trí tuệ của của lớp anh hùng liệt sĩ

III. Tổng kết

1. Nội dung

- Ca ngợi truyền thống yêu nước quý báu của dân tộc Việt Nam ta, sẵn sàng hi sinh vì đất nước.

- Mỗi dòng sông đất nước, ngọn núi ở quê hương đều mang tên nhân dân những người con ưu tú của dân tộc Việt Nam.

2. Nghệ thuật

- Lí lẽ thống nhất với dẫn chứng và được diễn đạt dưới hình ảnh so sánh sinh động, dễ hiểu.

- Bố cục chặt chẽ, lập luận mạch lạc.

- Giọng văn tha thiết, giàu cảm xúc.