Giáo án tự nhiên và xã hội 3 cánh diều bài 20: Phương hướng (2 Tiết)

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú và khơi gợi những hiểu biết đã có của HS để dẫn dắt vào bài học mới.

b. Cách thức thực hiện:

- GV tổ chức cho HS nghe nhạc, xem video và hát theo bài hát Thật đáng yêu.

https://www.youtube.com/watch?v=oN7FomtvrX4

- GV dẫn dắt vào bài học.

B. HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ

Hoạt động 1: Tìm hiểu các phương chính trong không gian

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS sử dụng kĩ năng quan sát tranh để nhận diện cảnh Mặt Trời mọc và Mặt Trời lặn, kết hợp kinh nghiệm của bản thân, trả lời câu hỏi.

b. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Làm việc cả lớp

- GV yêu cầu HS quan sát tranh vẽ cảnh Mặt Trời mọc và lặn ở SGK tr.108 và trả lời câu hỏi dựa vào kinh nghiệm của mình: Mặt Trời mọc khi nào và lặn khi nào?

Bước 2: Làm việc cá nhân

- GV yêu cầu HS đọc thông tin qua lời của con ong.

Bước 3: Làm việc cả lớp

- GV đặt câu hỏi để HS nhắc lại mà không cần nhìn sách:

+ Trong không gian có mấy phương chính, là những phương nào?

+ Hằng ngày, Mặt Trời mọc ở phương nào và lặn ở phương nào?

- GV gọi 2 HS trả lời câu hỏi. HS khác nhận xét, bổ sung.

- GV mời 1 HS đọc nội dung trong mục kiến thức cốt lõi ở SGK tr.108.

Hoạt động 2: Cách xác định các phương chính dựa trên phương Mặt Trời mọc, lặn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS: Sử dụng kĩ năng quan sát tranh, nêu được cách xác định các phương chính dựa trên phương Mặt Trời mọc. Dựa vào suy luận để đưa ra cách xác định các phương chính dựa trên phương Mặt Trời lặn.

b. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Làm việc nhóm 4

- GV yêu cầu HS quan sát hình ở SGK tr.109, thảo luận đưa ra cách xác định các phương chính khi biết phương Mặt Trời mọc.

- GV gợi ý hoặc đặt yêu cầu để HS có thể nêu được cách xác định phương như trên hình vẽ:

+ Tay nào của bạn chỉ về phương Mặt Trời mọc? Đó là phương nào?

+ Khi đó: Tay trái bạn chỉ phương nào? Trước mặt bạn là phương nào? Sau lưng bạn là phương nào?

- GV gọi 2 HS trả lời câu hỏi.  

Bước 2: Làm việc cả lớp

- GV dùng máy chiếu phóng to hình ở SGK tr.109, gọi 2 HS đại diện cho hai nhóm lên trình bày trước lớp về cách xác định các phương chính khi biết phương Mặt Trời mọc.

Bước 3: Làm việc nhóm 4

- GV cho HS thảo luận nhóm trả lời câu hỏi ở SGK tr.109: “Nếu biết phương Mặt Trời lặn, em xác định các phương còn lại bằng cách nào?”.

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả thảo luận, HS khác nhận xét câu trả lời của bạn.

- GV cho HS đọc lời con ong ở SGK tr.109

- GV lưu ý: Như vậy chỉ cần biết một phương, ta có thể xác định được các phương còn lại theo cách đứng dang tay như vừa nêu.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về la bàn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS tìm hiểu cấu tạo và đặc điểm của la bàn.

b. Cách thức thực hiện:

Bước 1: Làm việc nhóm 4

- GV yêu cầu HS quan sát hình la bàn ở SGK tr.110

Bước 2: Làm việc cả lớp

- GV mời đại diện một số nhóm lên bảng chỉ trên hình la bàn được phóng to và trả lời câu hỏi 1: Chỉ và nói tên các phương chính được viết trên la bàn.

- GV hướng dẫn HS:

+ Chúng ta có thể gặp nhiều loại la bàn, trên mặt la bàn ghi các phương bằng các chữ viết tắt khác nhau như: ghi bằng chữ viết tắt tên phương tiếng Việt: Đ, T, N, B, nhưng đa số các la bàn ghi bằng chữ viết tắt tên phương tiếng Anh: E, W, S, N.

+ Em nào có thể lên bảng viết các từ đông, tây, nam, bắc bằng tiếng Anh?

- GV gọi một số HS lên nhắc lại tên phương hướng qua các chữ viết tắt.

- GV mời đại diện một số nhóm lên bảng trả lời câu hỏi 2: Em có nhận xét gì về kim la bàn?

- GV hướng dẫn HS: Kim la bàn có hai đầu thường có màu sắc khác nhau để phân biệt. Có loại có màu đỏ, trắng; có loại đỏ, xanh... nhưng cũng có loại không có màu mà chỉ có điểm đánh dấu ở một đầu.

- GV giới thiệu một số hình ảnh khác của la bàn

- GV yêu cầu 2 HS đọc lời con ong ở SGK tr.110

- GV hướng dẫn HS: Dù ta có xoay la bàn thì kim la bàn vẫn giữ nguyên vị trí, không xoay theo la bàn và đầu đỏ (hay đầu được đánh dấu) của kim la bàn luôn chỉ phương bắc trong không gian. Đó chính là đặc điểm của kim la bàn.

- GV cho HS liên hệ thực tế:

+ Trong đời sống, em đã gặp ai dùng tới la bàn chưa? Đó là trường hợp nào?

+ Tìm hiểu la bàn trong điện thoại di động.

- HS lắng nghe bài hát Thật đáng yêu.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS trả lời câu hỏi: Mặt Trời mọc vào sáng sớm và lặn vào chiều tối.

- HS ghi nhớ thông tin.

- HS trả lời câu hỏi của GV:

+ Có 4 phương chính: đông, tây, nam, bắc.

+ Mặt Trời mọc ở phương đông, lặn ở phương tây.

- HS đọc bài và ghi nhớ.

- HS quan sát hình ở SGK tr.109 và thảo luận nhóm.

- HS trả lời câu hỏi:

+ Tay phải đang chỉ về phương Mặt Trời mọc, Đó là phương đông.

+ Tay trái chỉ phương tây, Trước mặt là phương bắc, Sau lưng là phương nam.

- Các bạn khác nhận xét và hoàn thiện cách xác định các phương chính khi biết phương Mặt Trời mọc.

- HS thảo luận nhóm.

- HS báo cáo kết quả: Nếu biết phương Mặt Trời lặn, em xác định các phương còn lại theo quy ước đã học. Mặt trời lặn là phương tây, đằng sau là phương đông, phía tay phải là phương bắc, phía tay trái là phương nam.

- HS đọc bài và ghi nhớ.

- HS lắng nghe, ghi nhớ.

- HS quan sát hình ảnh của la bàn.

- HS chỉ tên phương được viết tắt trên hình la bàn:

+ N: Bắc

+ S: Nam

+ E: Đông

+ W: Tây