Giáo án và PPT Công nghệ 7 cánh diều Bài 2: Quy trình trồng trọt

BÀI 2: QUY TRÌNH TRỒNG TRỌT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV cho học sinh quan sát hình 2.1 và trả lời câu hỏi: Những yếu tố nào ảnh hưởng đến cây trồng? Yếu tố nào không thể thay đổi, yếu tố nào có thể thay đổi?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ QUY TRÌNH TRỒNG TRỌT

Hoạt động 1: Giới thiệu chung về quy trình trồng trọt

- GV yêu cầu HS quan sát hình 2.2 và cho biết: 

+ Quy trình trồng trọt gồm những bước nào?

+ Bước chăm sóc gồm những biện pháp cụ thể nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Quy trình trồng trọt gồm các bước từ khi làm đất đến khi thu hoạch:

LÀM ĐẤT, BÓN LÓT → GIEO TRỒNG → CHĂM SÓC (tỉa/dặm cây, làm cỏ/vun xới, bón phân, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh hại) → THU HOẠCH

2. CÁC BƯỚC TRONG QUY TRÌNH TRỒNG TRỌT

Hoạt động 2: Các bước trong quy trình trồng trọt

 - GV yêu cầu HS hoạt động nhóm, thảo luận và trả lời câu hỏi:

+ Vì sao làm đất trước khi gieo trồng lại có lợi cho cây trồng?

+ Vì sao cần bón lót trước khi gieo trồng?

+ Hãy cho biết công việc làm đất phù hợp với hình 2.3 và cho biết mục đích của việc làm đó?

 - GV yêu cầu HS  nghiên cứu thông tin trong SGK trả lời câu hỏi:

+ Thời vụ gieo trồng là gì?

+ Gieo trồng đúng thời vụ có lợi ích gì?

+ Hãy nêu những thời vụ chính trong năm. Địa phương em có những thời vụ gieo trồng nào? Hãy kể tên một số loại cây được gieo trồng vào thời vụ đó

- GV chia lớp làm 5 nhóm và giao nhiệm vụ thảo luận về đặc điểm, hình thức của các phương pháp chăm sóc cây trồng 

- GV yêu cầu HS đọc nội dung SGK và trả lời câu hỏi:

+ Cho biết ý nghĩa của việc thu hoạch đúng thời điểm?

+ Có những cách nào để thu hoạch sản phẩm cây trồng?

Sản phẩm dự kiến:

2.1. Làm đất, bón lót

- Các công việc làm đất gồm:

          + Cày đất làm xáo trộn đất mặt ở độ sâu khoảng 20 – 30 cm

          + Bừa và đập đất (làm nhỏ đất), thu cỏ dại

          + Lên luống (tuỳ theo yêu cầu của từng loại cây trồng).

- Bón lót vào đất trước khi gieo trồng nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây con ngay khi mới mọc hoặc mới bén rễ.

2.2. Gieo trồng

- Thời vụ là khoảng thời gian để gieo trồng đối với mỗi loại cây trồng. 

- Thời vụ gieo trồng thích hợp là thời vụ thuận tiện cho việc gieo trồng và đảm bảo cho cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt cho năng suất cao; tránh được các rủi ro về thời tiết, sâu bệnh.

- Phương thức gieo trồng:

          + Gieo hạt

          + Trồng bằng hom, bằng củ

          + Trồng bằng cây con

2.3. Chăm sóc

a. Tỉa, dặm cây

- Tiến hành tỉa bỏ các cây yếu, bị sâu bệnh, chỗ có cây mọc dày và tiến hành dặm vào chỗ hạt không mọc, cây bị chết để đảm bảo khoảng cách, mật độ cây trên ruộng.

b. Làm cỏ, vun xới

- Sau khi cây mọc, tiến hành làm cỏ, vun xới kịp thời để đảm bảo cây trồng sinh trưởng và phát triển tốt.

          + Làm cỏ: Diệt hết cỏ dại mọc xen với cây trồng để cây trong không bị cạnh tranh chất dinh dưỡng và ánh sáng

          + Vun xới: Vun đất mẫu vào gốc cây, làm đất tăng thêm độ thoáng để giữ cây đứng vững, cung cấp chất dinh dưỡng, oxygen cho cây đồng thời hạn chế bốc hơi nước.

c. Bón thúc

- Bón thúc là bón phân trong thời gian sinh trưởng của cây nhằm đáp ứng kịp nhu cầu dinh dưỡng của cây theo từng thời kì quan trọng tạo điều kiện cho cây sinh trưởng, phát triển tốt.

- Căn cứ vào cách bón phân, có 4 hình thức bón phân: bón vãi, bón theo hốc, bón hàng, bón phun qua lá.

d. Tưới nước

- Cây trồng cần nước để sinh trưởng và phát triển, do vậy phải tưới nước đầy đủ và kịp thời.

- Có các phương pháp tưới sau:

          + Tưới tràn: cho nước chảy tràn trên mặt ruộng

          + Tưới rãnh: cho nước chảy vào rãnh, nước thấm vào luống tới rễ cây

          + Tưới phun mưa: nước được phun thành hạt nhỏ toả ra như mưa bằng hệ thống với tưới phun

          + Tưới nhỏ giọt hoặc tưới ngầm: dùng hệ thống ống dẫn nước có đục lỗ theo khoảng cách cây, nước trong ống sẽ đi qua lỗ nhỏ này thẩm đến bộ rễ

e. Phòng trừ sâu, bệnh hại

- Biện pháp canh tác vệ sinh đồng ruộng, làm đất, sử dụng giống chống chịu sâu bệnh, luân canh, xen canh,... để ngăn ngừa và giảm thiệt hại do các loài sâu bệnh gây ra.

- Biện pháp vật lí, cơ giới: bẫy bả, bắt bằng tay, bao quá, che lưới,...

- Biện pháp sinh học; sử dụng các loài sinh vật hay sản phẩm hoạt động của chúng để phòng trừ sâu bệnh (bọ rùa, ong mắt đỏ, vi khuẩn Bt, chế phẩm thảo mộc,...).

- Biện pháp hoá học: sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hoá học như thuốc trừ sâu, thuốc trừ bệnh,... để tiêu diệt sâu bệnh.

2.4. Thu hoạch

- Để đảm bảo số lượng và chất lượng của nông sản phải tiến hành thu hoạch đúng thời điểm, nhanh gọn và cẩn thận.

- Tuỳ theo loại cây trồng mà có cách thu hoạch khác nhau: hái, nhổ, đào, cắt.

- Các phương pháp thu hoạch:

          + Thu hoạch thủ công: thu hoạch bằng tay với công cụ thô sơ.

          + Thu hoạch cơ giới: dùng máy móc để thu hoạch

3. LẬP KẾ HOẠCH, TÍNH TOÁN CHI PHÍ CHO VIỆC TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CẢI XANH TRONG THÙNG XỐP

Hoạt động 3: Tìm hiểu về lập kế hoạch, tính toán chi phí cho việc trồng và chăm sóc cây cải xanh trong thùng xốp

GV yêu cầu HS lập kế hoạch, tính toán được chi phí cho việc trồng và chăm sóc một loại cây trồng phổ biến trong gia đình (cây cải xanh) thông qua câu hỏi:

+ Thời vụ gieo trồng thích hợp cho cây cải xanh là khi nào?

+ Loại đất nào thích hợp khi trồng cải xanh?

+ Nên bón lót trước khi trồng cải xanh với loại phân bón nào?

+ Các phương thức gieo trồng cây cải xanh là gì?

+ Nên thu hoạch cây cải xanh vào thời gian nào?

+ Phải xử lí đất như thế nào để trồng được đợt tiếp theo?

+ Nêu các bước lập kế hoạch, công thức tính toán chi phí trồng và chăm sóc cây cải xanh

Sản phẩm dự kiến:

- Bước 1. Liệt kê vật tư, dụng cụ

          + Thùng xốp đảm bảo thoát nước tốt.

          + Hạt giống: có thể mua ở chợ hoặc siêu thị.

          + Đất trồng: đất tơi xốp như đất cát pha, đất thịt nhẹ hoặc đất chuyên dụng trồng rau.

          + Phân hữu cơ; phân chuồng ủ hoai mục, phân trùn quế, hoặc phân hữu cơ vi sinh,...

          + Phân bón lá: dịch trùn quế, dịch cá, đậu tương ngâm,..

          + Thuốc trừ sâu sinh học, chế phẩm tôi – ớt – gừng

          + Xẻng, dao, bình tưới phun, găng tay

- Bước 2: Dự kiến kĩ thuật trồng và chăm sóc

          + Xác định thời vụ gieo trồng

          + Chuẩn bị đất trồng: Trước khi trồng khoảng 7 – 10 ngày, trộn đất với phân hữu cơ với lượng bón khoảng 0,8 – 1,2 kg/mẻ thùng xốp. Đổ đất vào thùng xốp cách miệng thùng khoảng 5-7 cm.

          + Gieo trồng: Gieo hạt hoặc trồng cây con lên đất trồng đã chuẩn bị sẵn, với khoảng cách từ 5 đến 10 cm. Gieo xong, lấp một lớp đất mỏng, có thể phủ một lớp trấu và tưới nước bằng vòi phun nhẹ.

          + Chăm sóc:

· Tưới nước ngày 2 lần vào lúc sáng sớm và chiều tối.

· Tỉa, dặm cây đảm bảo khoảng cách phù hợp.

· Có thể bón thúc bổ sung bằng phun phân bón lá định kỳ khoảng 5 – 7 ngày một lần.

· Theo dõi và phòng trừ sâu bệnh kịp thời bằng chế phẩm tôi – ớt – gừng hoặc thuốc trừ sâu sinh học

          + Thu hoạch và trồng vụ tiếp theo

· Sau khi trồng 20 ngày thì có thể thu tỉa dần. Khi thu hoạch cắt sát gốc cây 

· Sau khi thu hoạch xong, cần nhặt hết gốc rễ, phơi đất một ngày, bổ sung thêm đất và phân hữu cơ rồi mới tiếp tục trồng đợt sau

- Bước 3: Tính toán chi phí

Tổng chi phí = Chi phí giống + Chi phí phân bón + Chi phí thuốc bảo vệ thực vật + Chi phí khác (thùng xốp, găng tay, xẻng, bình tưới phun,...)

Trong đó: Chi phí = Số lượng * Đơn giá

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Dùng tay bắt sâu hay ngắt bỏ cành, lá bị bệnh thuộc loại biên pháp gì?

A. Biện pháp hóa học

B. Biện pháp sinh học

C. Biện pháp canh tác

D. Biện pháp thủ công

Câu 2: Mục đích của việc làm cỏ là:

A. Diệt cỏ dại, sâu, bệnh hại.

B. Chống đổ.

C. Làm đất tơi xốp.

D. Hạn chế bốc hơi nước.

Câu 3: Phương pháp làm nước được phun thành hạt nhỏ tỏa ra như mưa bằng hệ thống vòi tưới là phương pháp tưới gì?

A. Tưới theo hàng, vào gốc cây

B. Tưới thấm

C. Tưới ngập

D. Tưới phun mưa

Câu 4: Các loại nông sản như su hào, khoai mì, củ lạc, đậu phộng…được thu hoạch bằng phương pháp nào?

A. Hái.   

B. Nhổ.  

C. Đào. 

D. Cắt.

Câu 5: Trong các biện pháp sau đây, biện pháp nào phòng trừ có hiệu quả cao và không gây ô nhiễm môi trường?

A. Biện pháp canh tác và sử dụng giống chống sâu bệnh

B. Biện pháp thủ công

C. Biện pháp hóa học

D. Biện pháp sinh học

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trồng cây trong môi trường đất và môi trường nước có gì giống và khác nhau?

Câu 2: Hãy lập kế hoạch và tính toàn chi phí cho việc trồng và chăm sóc một loại cây trồng phổ biến ở địa phương em