Giáo án và PPT Công nghệ 9 Trồng cây ăn quả Kết nối bài 1: Giới thiệu chung về cây ăn quả

BÀI 1: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÂY ĂN QUẢ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình một số loại cây ăn quả cho học sinh quan sát và đặt câu hỏi:

Em hãy kể tên một số loại cây ăn quả phổ biến khác mà em biết và nêu vai trò của chúng đối với con người.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của cây ăn quả

GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu và trả lời câu hỏi:

• Cây ăn quả vai trò như thế nào đối với đời sống con người?
• Cây ăn quả có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế?
• Nêu vai trò của cây ăn quả trong chế biến thực phẩm?
• Nghề trồng cây ăn quả ở Việt Nam phát triển như thế nào?
• Hãy nêu một số vai trò khác của cây ăn quả?

Sản phẩm dự kiến:

- Cung cấp nguồn hàng cho xuất khẩu;

- Tạo cảnh quan môi trường

- Cung cấp nguyên liệu cho chế biến

- Cung cấp nguồn thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất cho con người. 

Hoạt động 2: Đặc điểm thực vật học của cây ăn quả

GV đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh trao đổi để trả lời:

• Cây ăn quả gồm những bộ phận nào?
• Rễ cây ăn quả gồm mấy loại?
• Hệ rễ cọc có đặc điểm gì? Em hãy liệt kê một số cây có rễ cọc?
• Đặc điểm của hệ rễ chùm là gì? Em hãy liệt kê một số cây có rễ chùm?
• Phần lớn cây ăn quả là thân gì? Cành mang quả là cành cấp mấy? 
• Lá của cây ăn quả gồm những loại lá nào? Lá của các loài cây ăn quả có đặc điểm gì?
• Em hãy kể một số loài cây ăn quả có lá đơn, lá kép,...?
• Hoa của cây ăn quả gồm mấy loại? Em hãy nêu đặc điểm của từng loại?
• Tùy từng loài, trên mỗi cây ăn quả, hoa có đặc điểm gì?
• Dựa vào đặc điểm của hoa, con người sẽ làm gì?
• Quả của cây ăn quả có những loại nào? Hãy kể một số cây ăn quả có những loại quả kể trên?
• Quả của cây ăn quả có đặc điểm gì?
• Lợi ích khi biết được đặc điểm của quả và hạt là gì?

Sản phẩm dự kiến:

1. Rễ

- Rễ cọc:

+ Rễ chính: ăn sâu xuống đất, kích thước lớn, giúp cây đứng vững.

+ Rễ bên: phân bố nông, nhỏ, giúp cây hút nước và chất dinh dưỡng.

- Rễ chùm: không có rễ chính, hệ rễ phân bố tập trung ở tầng đất mặt có độ sâu từ 0,1 m đến 1,0 m (rễ của những cây không mọc từ hạt: cây chiết, cây giâm cành,...).

2. Thân và cành

- Cây ăn quả thường có thân gỗ, chỉ có một số loài không phải cây thân gỗ như dâu tây, thanh long,...

3. Lá

- Lá khỏe mạnh thể hiện ở hình dạng, màu sắc lá.

- Lá của mỗi loại cây khác nhau về hình dáng, kích thước, màu sắc, cấu tạo,…

- Lá khỏe mạnh giúp cây quang hợp tích lũy nhiều chất hữu cơ.

4. Hoa

- Hoa thường có 3 loại là hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính.

- Tùy từng loài, trên mỗi cây có thể có một hoặc nhiều loại hoa.

5. Quả và hạt

- Có thể chia quả thành 2 loại: quả mọng, quả hạch.

- Hạt: chứa phôi mầm. Phân biệt hạt của từng loại quả dựa trên số lượng, hình dạng, màu sắc, độ cứng của hạt.

Hoạt động 3: Yêu cầu ngoại cảnh

HS suy nghĩ và thảo luận theo hướng dẫn của giáo viên để trả lời câu hỏi:

• Yêu cầu của cây ăn quả ở nước ta có đặc điểm gì?
• Tại sao cây ăn quả nước ta lại yêu cầu về nhiệt độ rất khác nhau?
• Đa số các loại cây ăn quả đều thích hợp ở độ ẩm không khí khoảng bao nhiêu?
• Phần lớn các loại cây ăn quả đều thích hợp với lượng mưa hàng năm bao nhiêu?
• Đa số cây ăn quả là loại cây cần điều kiện ánh sáng như thế nào?
• Em hãy kể một số loại cây chịu được bóng râm?
• Đa số cây ăn quả thích hợp với loại đất như thế nào?
• Phần lớn cây ăn quả là cây trồng gì?
• Cần phải làm gì để cây phát triển mạnh, hoa, quả nhiều?
• Phân đạm có tác dụng gì đối với bộ phận sinh trưởng của cây?
• Phân kali có tác dụng gì đối với cây ăn quả?
• Gió có tác dụng như thế nào đối với cây ăn quả?
• Gió có tác hại gì đối với câu ăn quả?

Sản phẩm dự kiến:

1. Nhiệt độ

Cây ăn quả ở nước ta rất đa dạng, có nguồn gốc nhiệt đới, á nhiệt đới và ôn đới. Vì vậy, yêu cầu nhiệt độ của chúng rất khác nhau. Ngoài ra, ở một số loại cây ăn quả còn có yêu cầu về nhiệt độ khác nhau ở từng giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây.

2. Độ ẩm, lượng mưa

- Độ ẩm không khí: 80% - 90%

- Lượng mưa hằng năm từ: 1000mm đến 2000mm và mưa phân bố đều trong năm.

3. Ánh sáng

- Cây ăn quả là cây ưa sáng, vì vậy cần trồng ở những nơi có nhiều ánh sáng. Tuy nhiên, cũng có một số cây chịu được bóng râm (dâu tây, dứa,…)

4. Đất trồng và dinh dưỡng

- Đa số cây ăn quả thích hợp với các loại đất có tầng đất dày, nhiều chất dinh dưỡng, ít chua, thoát nước tốt như đất phù sa, đất cát pha, đất đỏ....

- Đa số các cây ăn quả là cây trồng lâu năm. Trong quá trình sinh trưởng, phát triển, cành, lá phát triển mạnh; hoa, quả nhiều nên cần cung cấp đủ các chất dinh dưỡng như đạm, lân, kali và nguyên tố vi lượng.

5. Gió

- Gió có tác dụng hỗ trợ quá trình thụ phấn, thụ tinh của nhiều loại cây ăn quả. Tuy nhiên, nếu gió to có thể làm rụng hoa, rụng quả, gãy cành, thậm chí đổ cây. Vì vậy, khi thiết kế vườn cây ăn quả cần trồng cây chắn gió phù hợp cho vườn trồng. Đối với các loại cây ăn quả có cành và tán phát triển mạnh (nhãn, vải, chôm chôm,...) cần cắt tỉa thường xuyên để tạo độ thông thoáng và khống chế chiều cao của tán cây nhằm hạn chế tác động của gió.

Hoạt động 4. Một số ngành nghề liên quan

• Nhóm ngành chế biến và bảo quản rau, quả bao gồm những nội dung gì?
• Em hãy nêu nội dung cụ thể của từng hoạt động của nhóm ngành chế biến và bảo quản rau, quả
• Nhóm nhân giống và chăm sóc giống cây lâu năm gồm những hoạt động gì?
• Nhóm dịch vụ trồng trọt bao gồm những hoạt động gì?

Sản phẩm dự kiến:

1. Nhóm ngành chế biến và bảo quản rau, quả (mã nhóm ngành 1030)

- Sản xuất nước ép từ rau, quả (10301)

- Chế biến và bảo quản rau, quả khác (10309)

2. Nhân và chăm sóc cây giống lâu năm (0132)

- Sản xuất giống cây lâu năm như giảm cành, tạo chồi, cấy ghép chồi, tạo cây con để nhân giống cây trực tiếp hoặc tạo từ các gốc ghép cành thành các chồi non để cho ra sản phẩm cuối cùng là cây giống.

- Gieo ươm, cấy ghép, cắt cành và giảm cảnh các loại cây cảnh.

3. Dịch vụ trồng chọt (1061)

- Phun thuốc bảo vệ thực vật, phòng chống sâu, bệnh cho cây trồng, kích thích tăng trưởng, bảo hiểm cây trồng.

- Kiểm tra hạt giống, cây giống; kiểm soát loài sinh vật gây hại trên giống cây trồng.

- Cắt, xén, tỉa cây lâu năm.

- Cho thuê máy nông nghiệp có người điều khiển. 

- Hoạt động tưới, tiêu nước phục vụ trồng trọt.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

 Câu 1: Cây ăn quả là gì?

A. Các loại cây trồng mà quả của chúng được dùng làm thức ăn riêng biệt hoặc ăn kèm.

B. Các loại cây trồng tại nhà hoặc trồng tại trang trại, được dùng làm thức ăn. 

C. Các loại cây trồng mà quả, hoa, lá của chúng được dùng làm thức ăn riêng biệt. 

D. Các loại cây trồng tại trang trại cho năng suất cao, được dùng làm thức ăn riêng biệt hoặc ăn kèm. 

Câu 2: Rễ cây ăn quả gồm mấy loại?

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4. 

Câu 3: Cây ăn quả có rễ cọc là:

A. Cây dứa. 

B. Cây chuối.

C. Cây mít. 

D. Cây đu đủ. 

Câu 4: Cây ăn quả có rễ mọc ngang là:

A. Cây hồng xiêm. 

B. Cây xoài.

C. Cây dừa. 

D. Cây chanh.

Câu 5: Nội dung nào dưới đây không đúng khi nói về vai trò của các loại cây ăn quả với đời sống con người và nền kinh tế?

A. Cung cấp nguồn thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất cho con người.

B. Là nguồn nguyên liệu cung cấp cho các nhà máy sản xuất bánh kẹo, sản xuất đồ uống, ô mai, nhà máy chế biến hoa quả đóng hộp.

C. Là mặt hàng xuất khẩu mang lại giá trị kinh tế cao. 

Câu 6: Nội dung nào dưới đây không đúng khi nói về hoa của cây ăn quả?

A. Hoa của cây ăn quả thường gồm ba loại: hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính.

B. Dựa vào đặc điểm của hoa, con người sẽ có biện pháp phù hợp để chọn giống, nhân giống và điều khiển cây ra hoa, đậu quả.

C. Tùy từng loài, trên mỗi cây ăn quả có thể có một, hai hoặc cả ba loại hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính.

D. Hoa cái là hoa có cả nhị và nhụy cùng phát triển, đều có vai trò trong sinh sản

Câu 7: Loại phân có tác dụng xúc tác cho quá trình vận chuyển các chất dinh dưỡng trong cây để tích lũy vào các cơ quan của cây là:

A. Phân lân. 

B. Phân kali.

C. Phân vi sinh. 

D. Phân bón lá. 

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Khi thiết kế vườn cây ăn quả em cần làm gì?

Câu 2: Theo lí thuyết của Holland, nghề nghiệp của chúng ta có đặc điểm gì?

Câu 3: Để đánh giá khả năng, sở thích của bản thân đối với nghề trồng cây ăn quả và một số ngành nghề liên quan đến lý thuyết của Holland, em làm như thế nào?