Giáo án và PPT Công nghệ cơ khí 11 cánh diều Bài 22: Hệ thống đánh lửa và hệ thống khởi động

BÀI 22: HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA VÀ HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Kể tên các phương pháp khởi động động cơ đốt trong trong thực tế.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về hệ thống đánh lửa

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu nhiệm vụ của hệ thống đánh lửa

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Nêu nhiệm vụ của hệ thống đánh lửa.

- HS thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi (SGK – tr98):

Câu 1. Bugi đánh lửa ở thời điểm nào của quá trình làm việc thì được coi là đúng thời điểm?

Câu 2. Vì sao khi động cơ không làm việc được, ta cần kiểm tra bugi trước tiên?

Sản phẩm dự kiến:

- Hệ thống đánh lửa tạo ra tia lửa điện cao áp tại bugi để đốt cháy hỗn hợp khí trong xi-lanh động cơ xăng vào đúng thời điểm, phù hợp với chế độ làm việc của động cơ.

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr98)

1. Bugi đánh lửa vào cuối kì nén thì được coi là đúng thời điểm.

2. Động cơ không nổ được ta cần kiểm tra bugi vì không nổ tức không có quá trình cháy xảy ra. Do đó kiểm tra xem bugi có đánh lửa được hay không.

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu về phân loại hệ thống đánh lửa

GV đặt câu hỏi: Hệ thống nhiên liệu đánh lửa được phân loại như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

Hệ thống đánh lửa thường được phân loại như sau:

+ Hệ thống đánh lửa thường.

+ Hệ thống đánh lửa điện từ.

Nhiệm vụ 3. Tìm hiểu về hệ thống đánh lửa thường

GV đặt câu hỏi: Quan sát hình 22.1 cho biết cấu tạo, nguyên lí làm việc của hệ thống đánh lửa thường.

- HS thảo luận nhóm trả lời câu hỏi (SGK tr99):

1. Cho biết mối liên hệ giữa số vấu cam (7) với số xilanh động cơ?

2. Cho biết thứ tự đánh lửa ở các bugi trên sơ đồ 22.1

Sản phẩm dự kiến:

a) Cấu tạo

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr98)

- Hệ thống đánh lửa thường (hình 22.1) bao gồm: ắc quy, biến áp đánh lửa, bộ phận tạo xung (cam (7), tiếp điểm KK', lò xo (8), tụ C, bộ chia điện (5), mạch sơ cấp, mạch cao áp và bugi.

b) Nguyên lí làm việc

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr98)

- Khóa điện đóng, tiếp điểm KK’ đang ở trạng thái đóng, mạch sơ cấp có dòng điện từ cực dương ắc quy qua R1 đến W1 đến KK’ về cực âm ắc quy.

- Khi cam quay đến tách cặp tiếp điểm KK’ làm dòng điện về 0, từ thông qua W1 biến thiên nhanh, cảm ứng qua W2 tạo ra suất điện động cảm ứng có điện áp cao đến bộ chia điện, đến bugi đánh lửa theo thứ tự.

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr99)

1. Số vấu cam tương đương với số xilanh của động cơ.

2. Thứ tự đánh lửa của các bugi theo đúng thứ tự làm việc của các xilanh.

Nhiệm vụ 4. Tìm hiểu hệ thống đánh lửa điện tử

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi: Quan sát hình 22.2 và trình bày cấu tạo, nguyên lí của hệ thống đánh lửa điện tử. Cho biết sự khác nhau của bộ phận tạo xung của hệ thống đánh lửa thường (hình 22 1) và đánh lửa điện tử (hình 22.2).

Sản phẩm dự kiến:

a) Cấu tạo

*Trả lời câu hỏi 1 (SGK – tr99)

- Cấu tạo chung gồm: ắc quy, biến áp đánh lửa, IC đánh lửa, bộ điều khiển trung tâm ECU; bugi

b) Nguyên lí làm việc

*Trả lời câu hỏi 1 (SGK – tr99)

 Khóa điện đóng, tranzitor mở, dòng điện sơ cấp đi từ cực dương ắc quy đến cuộn W₁ của biến áp đánh lửa rồi đến tranzitor của IC đánh lửa và về cực âm ắc quy.

- ECU nhận tín hiệu từ cảm biến, ra tín hiệu điều khiển đánh lửa đến IC đánh lửa làm tranzitor bị khóa. Lúc này, dòng điện trong mạch sơ cấp giảm đột ngột về không, làm từ thông trong W₁ biến thiên nhanh, cảm ứng sang W₂ tạo suất điện động cảm ứng có điện áp cao đến bugi thực hiện đánh lửa.

*Trả lời câu hỏi 2 (SGK – tr99)

Hệ thống đánh lửa thường (hình 22. 1) có các bộ phận chính sau: ắc quy: biến áp đánh lửa; bộ phận tạo xung gồm: cam (7), tiếp điểm KK' ,  lò xo (8) và tụ C: bộ chia điện mạch sơ cấp, mạch cao áp, bugi.

Hệ thống đánh lửa điện tử  có các bộ phận chính: ắc quy, biến áp đánh lửa, IC đánh lửa, bộ điều khiển trung tâm, bugi

…..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS luyện tập làm bài tập trắc nghiệm:

Câu 1: Nhiệm vụ của hệ thống đánh lửa?

A. Tạo tia lửa điện cao áp đúng thời điểm

B. Tạo tia lửa điện hạ áp đúng thời điểm

C. Tạo tia lửa điện cao áp để đốt cháy hòa khí trong xilanh động cơ đúng thời điểm

D. Tạo tia lửa điện cao áp để đốt cháy xăng đúng thời điểm

Câu 2: Hệ thống đánh lửa có chi tiết nào đặc trưng?

A. Biến áp

B. Bugi

C. Khóa điện

D. Tụ

Câu 3: Nhiệm vụ của hệ thống khởi động:

A. Làm quay trục khuỷu

B. Làm quay trục khuỷu của động cơ đến khi động cơ ngừng làm việc

C. Làm quay bánh đà

D. Làm quay trục khuỷu của động cơ đến số vòng quay nhất định để động cơ tự nổ máy được

Câu 4: Hệ thống khởi động bằng khí nén là : 

A. Dùng động cơ điện để dẫn động trục khuỷu

B. Dùng động cơ xăng cỡ nhỏ để khởi động động cơ chính

C. Đưa khí nén vào các xilanh để làm quay trục khuỷu

D. Đưa khí nén vào các động cơ Diesel để làm quay trục khuỷu

Câu 5: Đâu không phải bộ phận của hệ thống khởi động bằng động cơ điện?

A. Bánh răng khởi động

B. Trục roto động cơ khởi động

C. IC đánh lửa

D. Vành răng bánh đà

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: So sánh hệ thống đánh lửa truyền thống và hệ thống đánh lửa điện tử?

Câu 2: Giải thích cách hoạt động của hệ thống khởi động từ tích điện (starter motor)?