Giáo án và PPT Địa lí 12 kết nối bài 2: Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

BÀI 2. THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Đặc điểm cơ bản của thiên nhiên Việt Nam là tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa. Tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa biểu hiện trong khí hậu và các thành phần tự nhiên khác như thế nào? Tính chất đó có ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống ra sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. BIỂU HIỆN CỦA THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA

Hoạt động 1. Khí hậu

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày các biểu hiện của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

Biểu hiện của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của nước ta thể hiện qua các yếu tố:

- Lượng bức xạ mặt trời lớn, nhiệt độ trung bình năm trên 20°C (trừ vùng núi cao), tổng số giờ nắng trong năm dao động từ 1400 – 3000 giờ.

- Lượng mưa, độ ẩm lớn: Lượng mưa trung bình năm ở nước ta từ 1500 - 2000 mm. Độ ẩm tương đối của không khí trung bình hằng năm từ 80 – 85%, cân bằng ẩm luôn dương.

- Hoạt động của gió mùa: Tín phong hoạt động quanh năm và gió hoạt động theo mùa là gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.

Hoạt động 2. Địa hình

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết quá trình chính hình thành địa hình nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

- Các quá trình phong hoá diễn ra mạnh mẽ, khu vực đã với hình thành địa hình các-xtơ,

- Quá trình xâm thực - bối tụ là quá trình chính trong sự hình thành địa hình Việt Nam biểu hiện qua: xâm thực mạnh ở đồi núi và bồi tụ ở vùng đồng bằng.

Hoạt động 3. Sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày biểu hiện của sinh vật nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

- Hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm gió mùa phát triển trên đất feralit là cảnh quan chủ yếu của nước ta. 

- Thành phần thực vật, động vật nhiệt đới chiếm ưu thế.

Hoạt động 4. Đất và sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày biểu hiện của đất và sinh vật nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta?

Sản phẩm dự kiến:

- Đất: Feralit là quá trình hình thành đất đặc trưng của vùng khí hậu nhiệt đới ẩm, sự phản mùa mưa khô làm tăng cường sự tích tụ ô-xít sắt, ô-xít nhôm, tạo thành các tăng kết von hoặc đã ong.

- Sinh vật: Các loài thực vật, động vật nhiệt đới chiếm ưu thế. Hệ sinh thái rừng nguyên sinh phổ biến ở nước ta là rừng rậm nhiệt ẩm là rộng thường xanh.

II. ẢNH HƯỞNG CỦA THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA ĐẾN HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG

Hoạt động 1. Ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Đặc điểm cơ bản của thiên nhiên Việt Nam là tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa. Tính chất đó có ảnh hưởng đến sản xuất như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Nông nghiệp:

+ Phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới; tăng vụ, tăng năng suất, tạo tiền đề sản xuất nông nghiệp hàng hoá.

+ Cơ cấu cây trồng, vật nuôi đa dạng.

+ Thời tiết thất thường gây khó khăn cho hoạt động canh tác, kế hoạch mùa vụ, phòng chống thiên tai, phòng chống dịch bệnh....

- Các hoạt động kinh tế khác: thuận lợi phát triển các ngành kinh tế khác như làm nghiệp, thuỷ sản, giao thông vận tải, du lịch, khai thác khoáng sản, xây dựng.... Các hoạt động này ảnh hưởng bởi thiên tai; khó khăn trong việc bảo dưỡng máy móc, thiết bị và bảo quản các sản phẩm nông nghiệp, công nghiệp....

Hoạt động 2. Ảnh hưởng đến đời sống

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa ảnh hưởng đến đời sống như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Nhìn chung thuận lợi cho đời sống con người diễn ra quanh năm. Lượng mưa lớn là nguồn cung cấp nước quan trọng cho đời sống.

- Những khó khăn:

+ Thiên tai, hiện tượng thời tiết cực đoan thường xuyên diễn ra, tác động của biến đổi khí hậu ảnh hưởng rất lớn đến đời sống, thiệt hại người và tài sản.

+ Bệnh truyền nhiễm, thành dịch lan rộng ảnh hưởng đến con người.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1:  Gió mùa hạ có hướng 

A. Đông Bắc. 

B. Đông Nam.

C. Tây Nam.

D. Tây Bắc.

Câu 2:  Quá trình nào là quá trình chính hình thành địa hình nước ta?

A. Xâm thực–bồi tụ.

B. Bồi tụ.

C. Xâm thực.

D. Phong hóa.

Câu 3: Xâm thực tập trung ở vùng

A. Đồng bằng.

B. Trung du.

C. Đồi núi.

D. Thềm lục địa.

Câu 4: : Bồi tụ tập trung ở vùng

A. Đồng bằng.

B. Trung du.

C. Đồi núi.

D. Thềm lục địa.

Câu 5: Nước ta có khoảng bao nhiêu con sông?

A. 2360

B. 2630

C. 2036

D. 2063

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

• Đâu là khó khăn của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa trong việc phát triển các ngành kinh tế?

• Biện pháp thích hợp để hạn chế tính thất thường của khí hậu tới sản xuất là gì?