Giáo án và PPT Địa lí 9 cánh diều bài 2: Phân bố dân cư và các loại hình quần cư

BÀI 2. PHÂN BỐ DÂN CƯ VÀ CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh yêu cầu học sinh quan sát để tìm hiểu: Em hãy nhận xét đặc điểm phân bố dân cư ở Việt Nam trên biểu đồ.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Phân bố dân cư

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh thảo luận trả lời:

• Phân bố dân cư ở nước ta có sự thay đổi như thế nào theo thời gian?

• Đặc điểm phân bố dân cư ở nước ta có sự khác biệt như thế nào giữa đồng bằng và trung du, miền núi; giữa thành thị và nông thôn?

Sản phẩm dự kiến:

- Phân bố dân cư có sự thay đổi theo thời gian: Trong những năm gần đây, mật độ dân số của nước ta ngày càng tăng.

- Phân bố dân cư có sự khác nhau theo không gian

+ Dân cư phân bố khác nhau giữa đồng bằng với trung du và miền núi. 

+ Dân cư phân bố khác nhau giữa các vùng

+ Dân cư phân bố khác nhau giữa thành thị và nông thôn. 

Hoạt động 2. Các loại hình quần cư thành thị và nông thôn

GV chia lớp thành các nhóm để thảo luận trả lời câu hỏi:

• Ở Việt Nam có mấy loại hình quần cư chủ yếu?

• Sự khác biệt giữa quần cư thành thị và quần cư nông thôn ở nước ta là gì?

• Em hãy nêu chức năng của quần cư thành thị.

• Quần cư thành thị gắn với các hoạt động kinh tế nào?

• Các điểm quần cư thành thị có đặc điểm gì?

• Em hãy nêu chức năng của quần cư nông thôn.

• Quần cư nông thôn gắn với các hoạt động kinh tế nào?

• Hoạt động kinh tế nào của quần cư nông thôn ngày càng phát triển?

• Nguyên nhân nào khiến cho tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ ngày càng phát triển ở quần cư nông thôn?

Sản phẩm dự kiến:

1. Quần cư thành thị

+ Có nhiều chức năng, thường là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hoá, khoa học – công nghệ, đầu mối giao thông....

+ Gắn với hoạt động kinh tế chính là công nghiệp và dịch vụ.

+ Các điểm quần cư thành thị có dân cư tập trung với mật độ cao và tuỳ theo mức độ đô thị hoá mà được phân loại.

2. Quần cư nông thôn

+ Có chức năng chủ yếu là trung tâm hành chính và văn hoá.

+ Gắn với hoạt động kinh tế chính là nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản, tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp, dịch vụ. 

+ Phần lớn các điểm quần cư nông thôn có mật độ dân số thấp hơn và phân bố thành làng, thôn, ấp, bản, buôn, plây, phum, sóc,... 

+ Cùng với quá trình đô thị hoá và xây dựng nông thôn mới, kiến trúc cảnh quan của quần cư nông thôn có sự thay đổi, gần với quần cư thành thị.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Mức độ tập trung dân cư ở vùng nào cao nhất?

A. Biển, đảo.

B. Miền núi.

C. Trung du.

D. Đồng bằng.

Câu 2: Theo số liệu năm 2021, vùng đồng bằng tập trung bao nhiêu % dân số cả nước?

A. 18,7%.

B. 41,3%.

C. 45,2%.

D. 19,3%.

Câu 3: Nội dung nào dưới đây không đúng khi nói về sự phân bố dân cư theo không gian?

A. Vùng trung du và miền núi chiếm 19,3% dân số cả nước (năm 2021).

B. Năm 2021, các vùng có mật độ dân số cao là Tây Nguyên, Trung du và miền núi Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng.

C. Hai thành phố có mật độ dân số cao nhất cả nước là Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. 

D. Dân cư phân bố khác nhau giữa thành thị và nông thôn.

Câu 4: Hai loại quần cư chủ yếu ở Việt Nam khác nhau về:

A. Mật độ dân số, ngành nghề chính, pháp luật. 

B. Lối sống, đời sống kinh tế, mật độ nhà ở. 

C. Chức năng, hoạt động, kinh tế, mật độ dân số, kiến trúc cảnh quan. 

D. Tỉ lệ người sống tại quần cư, đời sống kinh tế - xã hội, hệ thống thị tộc (dòng dõi).

Câu 5: Hiện nay, tỉ lệ dân cư ở nông thôn không làm nghề nông nghiệp ngày càng gia tăng. Đây là kết quả của:

A. Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

B. Kế hoạch phát triển kinh tế cho các quần cư nông thôn ở nước ta.

C. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động theo hướng giảm tỉ trọng giá trị nông, lâm, thủy sản ở các quần cư nông thôn.

D. Sự sáng tạo, năng động của các quần cư nông thôn.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy nhận xét về mật độ dân số của Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2021. 

Câu 2: Em hãy nhận xét về tỉ lệ dân thành thị và nông thôn của Việt Nam trong giai đoạn 2010 – 2021. 

Câu 3: Em hãy nêu sự khác biệt về mật độ dân số giữa quần cư thành thị và quần cư nông thôn.