Giáo án và PPT Hoạt động trải nghiệm 9 chân trời bản 2 Chủ đề 2: Thích nghi với những thay đổi trong cuộc sống

CHỦ ĐỀ 2. THÍCH NGHI VỚI NHỮNG THAY ĐỔI TRONG CUỘC SỐNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV giới thiệu ý nghĩa của chủ đề.

- GV tổ chức cho HS tìm hiểu cách khám phá khả năng thích ứng của bản thân; biết ứng phó với căng thẳng trong học tập và áp lực trong cuộc sống; cách tạo động lực cho bản thân để thực hiện hoạt động.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về những căng thẳng trong quá trình học tập và trước các áp lực của cuộc sống

1. Chỉ ra những biểu hiện của căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

Những biểu hiện của căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống là:

– Khi gặp áp lực, căng thẳng cơ thể sẽ có những biểu hiện: Chán ăn, mất ngủ, mệt mỏi, dau dầu, chóng mặt, đau đầu,... 

– Khi cơ thể gặp áp lực, căng thẳng tâm lí sẽ có những biểu hiện: Lo lắng, buồn chán, hay cáu giận, khó kiểm soát hành vi,...

2. Thảo luận những nguyên nhân dẫn đến căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

Một số nguyên nhân dẫn đến căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống đó là:

- Thời gian dành cho việc học tập và giải trí chưa được cân đối

- Đối với việc học tập chưa có phương pháp học cụ thể, hợp lí

- Áp lực trước kì vọng của cá nhân và người thân quá cao

- Mối quan hệ với bạn bè gặp khó khăn

- Cạnh tranh từ các bạn 

- Áp lực đồng trang lứa

Hoạt động 2: Rèn luyện cách ứng phó với những căng thẳng trong quá trình học tập và trước các áp lực của cuộc sống

1. Chia sẻ một số kinh nghiệm ứng phó của em khi gặp những căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

Một số kinh nghiệm ứng phó của em khi gặp những căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống là:

• Chưa có thói quen hình thành lịch trình, tổ chức công việc dẫn đến phân bố thời gian chưa hợp lí

• Để giải tỏa căng thẳng có thể thực hiện các hoạt động giải trí và thể dục thường xuyên,

• Ưu tiên đặt ra mục tiêu rõ ràng để học cách quản lý áp lực

• Trau dồi kiến thức và chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó với áp lực bên ngoài

• Tìm sự hỗ trợ từ bạn bè và gia đình khi cần.

• Tập trung vào tìm giải pháp cho vấn đề thay vì tập trung vào vấn đề chính.

2. Thảo luận cách ứng phó với căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

Một số cách ứng phó với căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống là: 

- Xây dựng kế hoạch phù hợp, đặt mục tiêu

- Khi cần, tìm kiếm sự giúp đỡ cần thiết

- Suy nghĩ tích cực;

- Ăn uống, nghỉ ngơi, tập thể dục, giải trí phù hợp;

- Trò chuyện, chia sẻ với người thân và các bạn,...

- Quản lý thời gian hiệu 

3. Thể hiện khả năng ứng phó với những căng thẳng trong học tập và trước các áp lực của cuộc sống nếu em là nhân vật trong những tình huống sau:

Tình huống 1:

Hôm nay, biết kết quả kiểm tra giữa kì của H không cao, mẹ H lại nói: "Bố mẹ đã tạo điều kiện tốt nhất cho con mà tại sao con vẫn có kết quả học tập như vậy? Mẹ thấy buồn quá!". H cảm thấy buồn và rất áp lực.

Tình huống 2:

Năm nay là năm học cuối cấp nên N phải dành rất nhiều thời gian cho học tập. Bố mẹ luôn nhắc N phải tập trung vào việc học. N thấy căng thẳng, mệt mỏi.

Tình huống 3:

T biết mình giao tiếp không tốt, thường khiến người khác không hài lòng nên rất ngại trò chuyện với các bạn. T cảm thấy rất căng thẳng mỗi khi giao tiếp với mọi người.

Bài làm chi tiết:

Tình huống 1:

Nếu là H, em sẽ trình bày với bố mẹ về những khó khăn mà em đang gặp phải trong học tập. Sau đó em sẽ xin lời khuyên từ bố mẹ để có những giải pháp hiệu quả trong học tập. Sau đó tập trung vào việc tự đánh giá lại những gì đã làm và đề ra kế hoạch cụ thể để cải thiện điểm số trong các kỳ kiểm tra tiếp theo.

Tình huống 2:

Nếu em là N, em sẽ đề xuất một lịch trình cân đối giữa học tập và nghỉ ngơi cũng như trình bày và giải thích với bố mẹ để bố mẹ hiểu hơn về những áp lực mà em đang phải đối mặt. Em sẽ tìm các hoạt động giải trí nhẹ nhàng cũng như kết hợp với việc tập thể dục để giảm bớt căng thẳng và mệt mỏi sau những giờ học dài ngày.

Tình huống 3:

Nếu em là T, em sẽ tham gia các hoạt động nhóm, luyện tập nói chuyện với bạn bè thân thiết để cải thiện kỹ năng giao tiếp. Tiếp đó, em lắng nghe và quan tâm đến người khác để tạo ra một môi trường giao tiếp thoải mái hơn và học cách tin tưởng vào bản thân và không quá áp lực mình trong các tình huống giao tiếp.

Hoạt động 3: Thích nghi với sự thay đổi trong một số tình huống của cuộc sống

1. Kể lại những thay đổi trong một số tình huống của cuộc sống mà em đã từng trải qua.

Bài làm chi tiết:

Một số thay đổi trong một số tình huống của cuộc sống mà em đã từng trải qua:

• Thay đổi môi trường học tập 

• Thay đổi nơi ở 

• Gia đình đón thêm thành viên mới 

• Bạn thân chuyển trường

• Đổi giáo viên chủ nhiệm

2. Chia sẻ khả năng thích nghi của em với sự thay đổi trong một số tình huống của cuộc sống.

Bài làm chi tiết:

Khả năng thích nghi của em với sự thay đổi trong một số tình huống của cuộc sống đó là:

Tình huống: Chuyển từ trường học cấp 2 đến trường cấp 3.

Mô tả tình huống: Trong quá trình chuyển cấp, từ cấp 2 lên cấp 3, em đã làm quen với môi trường học tập mới, bạn bè mới, thầy cô khác và mức độ học tập được làm mới, được nâng lên.

Việc thích nghi:

1. Tìm hiểu về trường và môi trường học tập mới: Đối với môi trường mới em sẽ dành thời gian để tìm hiểu về trường mới, các thầy cô và chương trình học để rõ hơn về những gì em sẽ đối mặt.

2. Tích cực tham gia vào các hoạt động ngoại khóa và câu lạc bộ: Việc tham gia vào các hoạt động ngoài giờ như câu lạc bộ sẽ giúp em dễ kết bạn và làm quen với môi trường mới.

3. Học cách quản lý thời gian và áp lực: Với mức độ học tập mới, em đã học cách tổ chức thời gian và đặt ra mục tiêu học tập hợp lý để đạt được kết quả tốt.

Kết quả: Em sẽ cảm thấy thoải mái và tự tin hơn trong moi trường học tập mới nhờ những nỗ lực cũng như sự thích nghi của bản thân. Nhờ vào đó em có được những mối quan hệ mới với bạn bè mới và đạt được thành tích trong học tập.

3. Đề xuất cách thích nghi với những thay đổi của cuộc sống nếu em là nhân vật trong các tình huống sau:

Tình huống 1:

T khá lo lắng vì tháng sau cả nhà phải chuyển đến nơi ở mới, xa những người hàng xóm mà T đã thân quen từ nhỏ đến giờ.

Tình huống 2:

K chỉ có M là bạn thân. Hôm nay, M rất buồn vì phải báo với K rằng tuần sau mình sẽ chuyển lên thành phố.

Tình huống 3:

Bố mẹ H vừa đón bà về ở cùng để tiện chăm sóc vì bà bị bệnh. Việc này làm thay đổi sinh hoạt hằng ngày của gia đình H.

Bài làm chi tiết:

Tình huống 1:

Nếu em đang trong tình huống lo lắng về việc chuyển đến nơi ở mới xa những người hàng xóm thân quen, đầu tiên em sẽ dành thời gian tổ chức một buổi gặp mặt để ôn lại kỷ niệm cũng như tạm biết những người hàng xóm cũ. Đồng thời, em sẽ trao đổi với bố mẹ để tìm hiểu thêm về nơi ở mới cũng như có thể sớm làm quen với môi trường xung quanh. Việc duy trì liên lạc qua điện thoại hoặc mạng xã hội cũng là cách để giữ gìn mối quan hệ với những người hàng xóm trước.

Tình huống 2:

Nếu em là K trong tình huống bạn thân M sắp chuyển đến thành phố mới, em có thể đưa ra những cách thích nghi để duy trì mối quan hệ. Em sẽ lắng nghe tâm sự của M, sau đó chia sẻ suy nghĩ với bạn M cũng như dưa ra cách để cả hai người có thể liên lạc với nhau như thường xuyên liên lạc qua điện thoạt, video call. Hơn nữa, em cũng nên tìm cơ hội để gặp gỡ và du lịch cùng nhau sau khi M đã chuyển đi.

Tình huống 3:

Nếu là H em sẽ chủ động thông báo thời gian rảnh cho bố mẹ để hỗ trợ bố mẹ chăm sóc bà. Việc tạo ra một không gian thoải mái và yên tĩnh cho bà trong ngôi nhà mới cũng rất quan trọng. Bên cạnh đó, em nên thảo luận và đưa ra các lịch trình chăm sóc hợp lý để gia đình có thể thích nghi tốt hơn với sự thay đổi này.

Hoạt động 4: Thực hiện có trách nhiệm các nhiệm vụ được giao

1. Chia sẻ những nhiệm vụ em thường được giao.

Bài làm chi tiết:

Một số nhiệm vụ em thường được giao dó là:

- Trong học tập: Làm bài tập về nhà, làm sản phẩm hoạt động nhóm....

- Trong gia đình: Rửa chén, giặt quần áo, phơi quần áo...

- Trong hoạt động xã hội: Quyên góp quần áo, sách, truyện,...

2. Trao đổi về cách thực hiện có trách nhiệm các nhiệm vụ được giao. 

Bài làm chi tiết:

Một số cách thực hiện nhiệm vụ em được giao là:

- Lập kế hoạch thực hiện cụ thể để hiểu hơn về nhiệm vụ được giao

- Chia nhiệm vụ thành từng mốc thời gian nhỏ để hoàn thành công việc

- Khi gặp khó khăn, tìm tới sự giúp đỡ cần thiết

- Thực hiện quản lý công việc theo kế hoạch đã đề ra 

3. Đề xuất cách thực hiện có trách nhiệm các nhiệm vụ được giao nếu em là nhân vật trong các tình huống sau:

Tình huống 1:

H là một học sinh giỏi Toán và luôn sẵn sàng hỗ trợ các bạn trong học tập. Hôm nay, cô giáo chủ nhiệm giao cho H giúp đỡ Q học tập môn Toán để bạn ấy có thể tiến bộ hơn.

Tình huống 2:

M có hiểu biết về nhiều món ăn dịa phương. Do đó, thầy giáo chủ nhiệm muốn trao cơ hội cho M đại diện lớp giới thiệu về đặc sản quê hương trong Hội chợ ẩm thực của trường.

Tình huống 3:

Vườn nhà N trồng rất nhiều loại cây trái. Tuần này, bố phải về quê nên giao cho N chăm sóc vườn cây. N lo lắng vì thời gian này cũng dang phải hoàn thành nhiều nhiệm vụ học tập.

Bài làm chi tiết:

Tình huống 1: 

Nếu em là H trong tình huống này, em sẽ rất vui khi được cô giáo giao cho nhiệm vụ này. Việc được giao nhiệm vụ giúp đỡ Q là cơ hội để em có thể chia sẻ kiến thức và kỹ năng của mình. Em sẽ giúp Q cải thiện việc học bằng cách chia sẻ kiến thức và kỹ năng của mình cho bạn. Bằng cách này, không chỉ giúp Q tiến bộ trong học tập mà còn giúp em rèn luyện kỹ năng truyền đạt và trách nhiệm.

Tình huống 2: 

Nếu em là M trong tình huống này, em sẽ tự tin giới thiệu đặc sản quê hương trong hội chợ ẩm thực với vai trò đại diện lớp. Việc được thầy giáo chủ nhiệm tin tưởng và trao cơ hội này cho em là một dịp để thể hiện sự am hiểu và đam mê với ẩm thực địa phương. Em sẽ nghiên cứu và chuẩn bị kỹ lưỡng để có thể trình bày một cách thú vị và sinh động về đặc sản của quê hương. Bằng cách này, em không chỉ góp phần làm sôi động không khí của hội chợ mà còn giúp thêm cho mọi người biết đến những đặc sản đặc biệt của vùng miền.

Tình huống 3: 

Nếu em là N trong tình huống này, Em sẽ hỏi lại bố quy trình chăm sóc vườn trái cây và ghi lại thật kĩ. Bất chấp thời gian bận rộn với nhiệm vụ học tập, việc chăm sóc vườn cây là một nhiệm vụ em sẽ thực hiện với tất cả tình yêu thương và sự quan tâm. Em sẽ lên kế hoạch hợp lý để phân chia thời gian giữa việc học tập và chăm sóc vườn cây. Việc này sẽ giúp em rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian và đảm nhận trách nhiệm gia đình, đồng thời mang lại thành quả tốt cho vườn cây và sự hài lòng của bố mẹ.

4. Chia sẻ bài học rút ra sau khi em thực hiện có trách nhiệm các nhiệm vụ được giao.

Bài làm chi tiết:

Bài học em rút ra sau khi thực hiện có trách nhiệm nhiệm vụ được giao là:

-  Khi thực hiện nhiệm vụ cần có cách tổ chức công việc khoa học và hiệu quả

- Để hoàn thành nhiệm vụ cần khắc phục hạn chế của bản thân

- Đồng thời phát triển các mối quan hệ khi thực hiện nhiệm vụ 

- Để có được sự tin tưởng của mọi người cần hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao

- Kỹ năng tổ chức và quản lý thời gian

Hoạt động 5: Tạo động lực thực hiện hoạt động

1. Chia sẻ những nguyên nhân khiến em thiếu động lực thực hiên hoạt động

Bài làm chi tiết:

Một số nguyên nhân khiến em thiếu động lực thực hiện hoạt động:

- Cảm giác hoạt động nhàm chán

- Dù đã nỗ lực, cố gắng nhưng không nhận được động viên, không được ghi nhận

- Thiếu kiến thức cơ bản dẫn đến việc không theo kịp các nội dung học tập

- Không có mục tiêu phấn đấu.

- Mất gốc

2. Thảo luận cách tạo động lực cho bản thân để thực hiện hoạt động

Bài làm chi tiết:

Một số cách để tạo động lực cho bản thân là:

- Có thể chia sẻ mong muốn được ghi nhận nỗ lực, cố gắng của bạn thân với người khác

- Nghiên cứu, tìm tòi những phương pháp mới để thực hiện hoạt động hiệu quả hơn

- Đưa ra mục tiêu những như phần thưởng cho bản thân mình một các cụ thể khi hoàn thành nhiệm vụ

- Lập kế hoạch hành động rõ ràng, cụ thể

- Tạo thói quan tích cực

3. Đề xuất cách tạo động lực để thực hiện hoạt động trong các tình huống sau:

Tình huống 1:

Hôm nay, Y dược bạn rủ tham gia vào hoạt dộng tuyên truyền về an toàn giao thông do trường tổ chức. Y chưa thấy hứng thú với hoạt động này nên băn khoăn không biết có tham gia hay không.

Tình huống 2:

Dù M rất nỗ lực nhưng thành tích học tập môn Ngữ văn chưa cải thiện nhiều. M thấy buồn và chán học.

Bài làm chi tiết:

Nếu em là Y trong tình huống 1, khi thấy bản thân mình còn đang băn khoăn không biết có tham gia hoạt động tuyên truyền án toàn giao thông em sẽ tìm hiểu về hoạt động này trước khi quyết định. Khi biết được an toàn giao thông là một vấn đề rất quan trọng đối với cộng đồng và có thể ảnh hưởng đến tính mạng của nhiều người. Tham gia vào hoạt động này không chỉ giúp em có thêm kiến thức về an toàn giao thông mà còn là cơ hội để lan tỏa những thông điệp tích cực đến cộng đồng. Ngoài ra, việc hòa nhập vào các hoạt động xã hội cũng giúp em phát triển kỹ năng giao tiếp và trách nhiệm. Bằng cách này, em có thể thấy được giá trị thực sự của việc tham gia hoạt động này và cảm thấy có động lực để tham gia tích cực.

Trong tình huống 2, nếu em là M và cảm thấy buồn chán với việc học tập môn Ngữ văn, em sẽ tạo động lực bằng cách đặt ra mục tiêu cụ thể, phân mốc thời gian nhỏ và hiệu quả. Việc xác định những mục tiêu nhỏ hơn để cải thiện thành tích học tập môn Ngữ văn và lập kế hoạch để đạt được chúng. Ngoài ra, em có thể tìm nguồn động lực từ bên ngoài bằng cách tìm hiểu về những câu chuyện thành công của những người khác trong môn học này. Việc học tập cùng nhóm bạn hoặc tìm người hỗ trợ cũng là một cách tốt để có thêm động lực và giúp em vượt qua khó khăn. Bằng cách này, em sẽ có thể tạo thói quen học tập tích cực và có động lực để vượt qua cảm giác buồn chán và nỗ lực hơn trong việc học tập.

Đánh giá kết quả trải nghiệm

1. Lựa chọn mức độ phù hợp cho mỗi nội dung đánh giá sau

Bài làm chi tiết:

2. Đề xuất những nội dung em cần tiếp tục rèn luyện.

Bài làm chi tiết:

1. Học cách đặt ra những mục tiêu cụ thể và hiểu rõ hơn lợi ích của từng hoạt động để xay dựng mục tiêu rõ ràng.

2. Biết cách phân bố thời gian hợp lý giữa học tập, hoạt động xã hội và nghỉ ngơi để duy trì động lực để phát triển kỹ năng quản lý thời gian

3. Tìm nguồn cảm hứng từ những thành công của người khác và biến nó thành động lực cho bản thân từ đó học cách tạp cảm hứng từ bên ngoài.

4. Làm việc với những thói quen tích cực như đọc sách, tập luyện thể dục, và duy trì các hoạt động tạo nên sự cân bằng trong cuộc sống từ đó xây dựng thói quen tích cực

5. Thành công không đến ngay lập tức, vì vậy em cần có kiên nhẫn và kiên trì trong quá trình học tập và phát triển bản thân để tự phát triển sự kiên nhẫn và kiên trì của bản thân

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Nội dung nào dưới đây là biểu hiện của căng thẳng?

A. Luôn cảm thấy vui vẻ.

B. Thực hiện đúng lời hứa.

C. Mất tập trung, hay quên.

D.Lời nói đi đôi với việc làm.

Câu 2: Để ứng phó tích cực khi gặp căng thẳng, đầu tiên chúng ta cần làm gì?

A. Đối diện với vấn đề khiến bản thân thấy căng thẳng.

B. Đề ra các biện pháp giải quyết dự kiến.

C.Tạo cho bản thân một suy nghĩ tích cực.

D.Xác định nguyên nhân gây căng thẳng.   

Câu 3: Đâu là biểu hiện của khả năng thích nghi với sự thay đổi trong quan hệ bạn bè?

A. Hiểu rõ hoàn cảnh, điều kiện mới của gia đình.

B. Tích cực hoàn thành các nhiệm vụ học tập.

C. Tôn trọng sự khác biệt của mọi người.

D. Sẵn sàng đối diện với khó khăn trong học tập.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: H chuẩn bị thi hùng biện trước toàn trường nên cảm thấy rất lo lắng, hồi hộp. Trước khi thi, H đã dành thời gian hít thở sâu và tự nhủ: “Mình sẽ làm tốt thôi, mình đã luyện tập rất nhiều rồi”. Cuối cùng, H đã có phần thi rất ấn tượng và nhận được kết quả tốt. Việc làm của H thể hiện bạn là người như thế nào?

Câu 2: A sinh ra trong một gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Một hôm, mẹ nói với A: “Bố bị tai nạn nên mẹ sẽ vào viện chăm sóc bố mỗi ngày, con nhé!”. A thương mẹ vất cả nên không dám xin tiền học. A luôn cảm thấy căng thẳng, mặc cảm, tự ti với các bạn trong lớp. Theo em, nguyên nhân nào khiến A cảm thấy căng thẳng?

Câu 3: Chia sẻ với người thân cách bản thân đã thích nghi với những thay đổi trong cuộc sống?