Giáo án và PPT KHTN 7 chân trời Bài 23: Quang hợp ở thực vật

BÀI 23: QUANG HỢP Ở THỰC VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu học sinh thực hiện cá nhân quan sát hình ảnh rừng Amazon và trả lời câu hỏi:

+ Tại sao thực vật được xem là “ lá phổi xanh” của Trái Đất

+ Vai trò của oxygen đối với sự sống?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. QUÁ TRÌNH QUANG HỢP

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm quang hợp

- GV giao nhiệm vụ học tập cho 6 nhóm lớn tìm hiểu thông tin, phát phiếu học tập cho các nhóm tiến hành qua sát hình và thảo luận các câu hỏi: 

      + Nhóm 1,4: Quan sát Hình 23.1, hãy điền vào bảng các chất tham gia và các chất được tạo thành, yếu tố khác trong quá trình quang hợp?

      + Nhóm 2,5: Lá cây lấy các nguyên liệu để thực hiện quá trình quang hợp từ đâu?

      + Nhóm 3,6: Dựa vào kết quả câu hỏi đầu phát biểu khái niệm vả viết phương trình tổng quát quá trình quang hợp?

- Học sinh làm việc cặp đôi nghiên cứu thông tin trong SGK, quan sát hình 23.2 và thảo luận trả lời các câu hỏi sau:

+ Nguồn cung cấp năng lượng lượng cho thực vật thực hiện quá trình thực hiện quang hợp?

+ Các chất vô cơ được lá cây sử dụng để tổng hợp glucose trong quang hợp?

+  Dạng năng lượng đã được chuyển hóa trong quá trình quang hợp?

+ Vì sao nói: “Trong quá trình quang hợp trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng luôn diễn ra đồng thời”? 

+ Tại sao khi trời nắng đứng dưới bóng cây thường có cảm giác dễ chịu hơn khi sử dụng ô để che?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: 

+ Quang hợp là quá trình biến đổi năng lượng ánh sáng thành năng lượng hóa học tích lũy trong các hợp chất hữu cơ (chủ yếu là glucose). Quá trình này diễn ra chủ yếu trong bào quan lục lạp (chưa chất diệp lục ) của tế bào lá cây.

- Mối quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong quá trình quang hợp: 

+ Quang hợp là quá trình tổng hợp các chất hữu cơ từ các chất vô cơ nhờ năng lượng ánh sáng. Trong đó, năng lượng ánh sáng mặt trời được lục lạp ở lá cây hấp thụ, chuyển hóa thành dạng năng lượng hóa học tích trữ trong các hợp chất hữu cơ (glucose, tinh bột), đồng thời giải phóng khí oxygen.

- Phương trình quang hợp 

- Trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng luôn diễn ra đồng thời trong quá trình quang hợp.

2. VAI TRÒ CỦA LÁ VỚI CHỨC NĂNG QUANG HỢP

Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò của lá với chức năng quang hợp

GV giao nhiệm vụ học tập cho nhóm tìm hiểu thông tin, phát phiếu học tập cho các nhóm tiến hành qua sát hình 23.3, 23.4 và thảo luận các câu hỏi: 

+ Theo em cơ quan nào của thực vật có thể thực hiện quang hợp? 

+ Quan sát hình sau, em hãy cho biết lá được cấu tạo từ những bộ phận nào?

+ Hầu hết các loài cây, phiến lá thường có bản dẹt và rộng. Đặc điêm này có vai trò gì trong quá trình quang hợp?

+ Mạng gân lá dày dặc có vai trò như thế nào đối với quá trình quang hợp?

+ Bào quang lục lạp trong tế bào thịt lá có vai trò gì với chức năng quang hợp?

+ Vai trò của khí khổng trong quá trình quang hợp là gì? 

+ Em có nhận xét gì về cách sắp xếp lá trên thân cây? Ý nghĩa cúa chúng? 

+ Theo em những lá cây trong hình dưới dây có thực hiện quang hợp không? Vì sao?

+ Hãy cho biết đặc điểm và vai trò của phiến lá, gân lá, lục lạp, khí khổng trong quá trình quang hợp?

+ Ở một số cây có lá tiêu biến thì quá trình quang hợp diễn ra ở bộ phận nào?

Sản phẩm dự kiến:

3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH QUANG HỢP

Hoạt động 3: Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp và ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh

- Chia lớp làm 4 nhóm, sử dụng kĩ thật dạy học mảnh ghép

Nhóm 1: Tìm hiểu yếu tố ánh sáng ảnh hưởng đến quang hợp trả lời câu hỏi:

+ Theo em, một cây muốn thực hiện quang hợp tốt cần có những yêu tố nào?

+ Em có nhận xét gì về nhu cầu ánh sáng các loại thực vật sau: Cây ngô, cây lúa, cây thanh long, cây rêu, cây dương xỉ, cây lá lốt?

Nhóm 2: Tìm hiểu yếu tố nước ảnh hưởng đến quang hợp hợp trả lời  câu hỏi:

+ Theo em, nước có ảnh hưởng như thế nào đến quá trình quang hợp ở thực vât. Em hãy dự đoán xem khi cây bị thiếu nước sẽ xảy ra điều gì?

Nhóm 3: Tìm hiểu yếu tố Carbon dioxide ảnh hưởng đến quang hợp hợp trả lời  câu hỏi:

+ Nhận xét về ảnh hưởng của hàm lượng khícarbon dioxide đến cường độ quang hợp của cây bi đỏ và cây đậu? Dự đoán nếu hàm lượng carbon dioxide trong không khí quá cao thì quang hợp sẽ như thế nào?

Nhóm 4: Tìm hiểu yếu tố Nhiệt độ ảnh hưởng đến quang hợp hợp trả lời  câu hỏi:

+ Quan sát đồ thị hãy xác định: Nhiệt độ tối ưu cho quang hợp ở cây khoai tây, cây cà chua, cây dưa chuột? Nhiệt độ môi trường mà quang hợp diễn ra bình thường ở phân lớn thực vật?

+ Khi nhiệt độ môi trường quá cao (trên 40°C) hoặc quá thấp (dưới 0°C) thì quang hợp ở thực vật sẽ diễn ra như thế nào? Vì sao?

- GV giao nhiệm vụ học tập cho HS tìm hiểu thông tin, quan sát hình 23.2 và thảo luận các câu hỏi 

+ Hãy cho biết quang hợp của thực vật có vai trò gì đối với môi trường và đời sống con người. Cho ví dụ?  

+ Vì sao quang hợp ở thực vật giúp cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí? 

+ Việc xây dựng các công viên cây xanh trong các khu đô thị, khu công nghiệp có vai trò như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Một số yếu tố ảnh hưởng đến quang hợp ở thực vật như: Ánh sáng, nước, hàm lượng khí carbon dioxide, nhiệt độ, …

- Ý nghĩa thực tiễn của việc trồng và bảo vệ cây xanh: Trồng và bảo vệ cây xanh mang lại nhiều lợi ích như: cung cấp thức ăn cho các sinh vật, cân bằng hàm lượng khí carbon dioxide và oxygen trong không khí, làm sạch không khí,...

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cơ quan chính thực hiện quá trình quang hợp ở thực vật là

A. rễ cây.

B. thân cây.

C. lá cây.

D. hoa.

Câu 2: Loài sinh vật nào sau đây có khả năng quang hợp?

A. Cá chép.

B. Trùng roi.

C. Voi.

D. Nấm rơm.

Câu 3: Phát biểu nào sau đây là đúng?

A. Trong quá trình quang hợp, cây hấp thụ khí oxygen để tổng hợp chất hữu cơ.

B. Quang hợp là quá trình sinh vật sử dụng ánh sáng để phân giải chất hữu cơ.

C. Một trong các sản phẩm của quang hợp là khí oxygen.

D. Quang hợp là quá trình sinh lí quan trọng xảy ra trong cơ thể mọi sinh vật.

Câu 4: Nguyên liệu của quá trình quang hợp gồm

A. khí oxygen và glucose.

B. glucose và nước.

C. khí carbon dioxide, nước và năng lượng ánh sáng.

D. khí carbon dioxide và nước.

Câu 5: Trong các phát biểu sau:

(1) Cung cấp nguồn chất hữu cơ làm thức ăn cho sinh vật dị dưỡng.

(2) Cung cấp khí oxygen.

(3) Điều hòa trực tiếp mực nước biển.

(4) Tăng hàm lượng khí carbon dioxide trong không khí.

Có bao nhiêu nhận định đúng về vai trò của quang hợp?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Giải thích các tình huống sau:

a) Hô hấp của sinh vật và nhiều hoạt động sống của con người đều thải ra khí carbon dioxide vào không khí, nhưng vì sao tỉ lệ chất khí này trong không khí luôn ở mức ổn định?

b) Năng lượng ánh sáng cho cây quang hợp có thể lấy từ nguồn nào?

Câu 2: Ở một số loại cây như cây lẻ bạn, cây tía tô, cây huyết dụ, lá cây không có màu xanh lục. Ở những loại cây này, lá cây có thực hiện chức năng quang hợp không? Vì sao?