Giáo án và PPT KHTN 7 chân trời Bài 30: Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở động vật

BÀI 30: TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG Ở ĐỘNG VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh về một số hình ảnh động vật ăn uống hoang dã, HS xem ảnh và trả lời câu hỏi: 

+ Để tồn tại và phát triển, các động vật trên đã lấy từ môi trường những gì?

+ Trong quá trình sống, động vật thường xuyên thải ra môi trường những gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. CON ĐƯỜNG TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ NHU CẦU SỬ DỤNG NƯỚC Ở ĐỘNG VẬT

Hoạt động 1: Tìm hiểu nhu cầu sử dụng nước và con đường trao đổi nước ở động vật

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi:

+ Những yếu tố nào ảnh hưởng đến nhu cầu sử dụng nước của động vật?

+ Việc đảm bảo nhu cầu nước có ý nghĩa gì đối với cơ thể động vật?

+ Nước được cung cấp cho cơ thể người từ những nguồn nào?

+ Nước trong cơ thể người có thể bị mất đi qua những con đường nào?

+ Hãy trình bày con đường trao đổi nước ở động vật và người ?

Sản phẩm dự kiến:

- Nhu cầu sử dụng nước ở động vật khác nhau tùy thuộc theo loài, nhiệt độ môi trường, loại thức ăn, giới tính, cường độ hoạt động, tình trạng sức khoẻ…

- Nước được cung cấp cho cơ thể động vật chủ yếu qua thức ăn và nước uống, thoải ra khỏi cơ thể thông qua hô hấp, toát mồ hôi, bài tiết nước tiểu và phân

2. CON ĐƯỜNG THU NHẬN VÀ TIÊU HÓA THỨC ĂN Ở ĐỘNG VẬT

Hoạt động 2: Tìm hiểu con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá ở người

HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi:

+ Cơ quan nào trong ống tiêu hoá là nơi thu nhận và nghiền nhỏ thức ăn?

+ Dựa vào Hình 30.2, em hãy mô tả con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá ở người.

+ Quá trình tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá ở người được thực hiện thông qua những hoạt động nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Con đường thu nhận và tiêu hoá thức ăn trong ống tiêu hoá ở người diễn ra gồm các giai đoạn chính: thu nhận, biến đổi thức ăn; hấp thụ các chất dinh dưỡng và thải các chất cặn bã.

- Con đường vận chuyển các chất trong ống tiêu hoá ở người: miệng => thực quản => dạ dày => ruột non => ruột già => trực tràng => hậu môn

3. QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT Ở ĐỘNG VẬT

Hoạt động 3: Tìm hiểu quá trình vận chuyển các chất trong hệ tuần hoàn ở người

GV đặt câu hỏi HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Hệ tuần hoàn nhận những chất nào từ hệ hô hấp và hệ tiêu hoá?

+ Các chất dinh dưỡng và chất thải được vận chuyển đến đâu trong cơ thể?

+ Hãy mô tả chi tiết quá trình vận chuyển các chất trong hai vòng tuần hoàn ở người 

Sản phẩm dự kiến:

- Nước, các chất dinh dưỡng, sản phẩm thải của quá trình trao đổi chất, ... được vận chuyển trong cơ thể động vật nhờ hoạt động của hệ tuần hoàn

- Ở người, sự vận chuyển các chất được thực hiện thông qua vòng tuần hoàn phổi và vòng tuần hoàn các cơ quan

4. VẬN DỤNG HIỂU BIẾT VỀ TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT VÀO THỰC TIỄN

Hoạt động 4: Tìm hiểu nhu cầu dinh dưỡng của con người

GV dẫn dắt HS trả lời câu hỏi:

+ Hãy dự đoán nhu cầu dinh dưỡng của các đối tượng (thợ xây dựng, nhân viên văn phòng, trẻ ở tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai) cao hay thấp. Giải thích?

+ Cho ví dụ về những tác hại của việc thừa hoặc thiếu các chất dinh dưỡng.

+ Quan sát Hình 30.4, hãy cho biết những nguyên nhân dẫn đến việc ô nhiễm thực phẩm.

+ Các loại thực phẩm bị ô nhiễm sê gây ra những hậu quả gì cho người sử dụng?

Sản phẩm dự kiến:

- Nhu cầu dinh dưỡng của mỗi người là khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi, trạng thái sinh lí, giới tính, hoạt động hằng ngày, ... Để cơ thể hoạt động bình thường, cần có chế độ dinh dưỡng hợp lí, không ăn quá thừa hoặc quá thiếu các chất cần thiết.

- Cần sử dụng các nguồn thực phẩm sạch, bảo quản và chế biến thực phẩm đúng cách để đảm bảo vệ sinh ăn uống, qua đó bảo vệ sức khỏe con người.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Nước chiếm bao nhiêu phần trăm trong cơ thể người?

A. 60 - 75%.

B. 75 - 80%.

C. 85 - 90%

D. 55 - 60%.

Câu 2: Người trưởng thành cần cung cấp trung bình bao nhiêu lít nước mỗi ngày?

A. 1,5 – 2 L.

B. 0,5 – 1 L.

C. 2 – 2,5 L.

D. 2,5 – 3 L.

Câu 3: Thức ăn từ ngoài đi vào trong cơ thể thông qua

A. miệng.

B. thực quản.

C. dạ dày.

D. ruột non.

Câu 4: Các chất nào sau đây được hệ tuần hoàn vận chuyển đến các cơ quan bài tiết?

A. Nước, CO₂, kháng thể.

B. CO₂, các chất thải, nước.

C. CO₂, hormone, chất dinh dưỡng.

D. Nước, hormone, kháng thể.

Câu 5: Trong cơ thể người, nước được vận chuyển đến các tế bào và các cơ quan trong cơ thể thông qua hoạt động của

A. hệ tuần hoàn.

B. hệ hô hấp.

C. hệ bài tiết.

D. hệ thần kinh.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy vẽ sơ đồ thể hiện mối quan hệ giữa hệ tiêu hoá, hệ hô hấp, hệ tuần hoàn và hệ bài tiết trong quá trình trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở động vật.

Câu 2: Đọc đoạn thông tin sau và trả lời câu hỏi.

Sử dụng các thực phẩm không đảm bảo vệ sinh trước mắt có thể bị ngộ độc cấp tính với các triệu chứng ồ ạt, dễ nhận thấy, nhưng vấn đề nguy hiểm hơn nữa là sự tích lũy dần các chất độc hại ở một số cơ quan trong cơ thể, sau một thời gian mới phát bệnh hoặc có thể gây các dị tật, dị dạng cho thế hệ mai sau. Những ảnh hưởng tới sức khỏe đó phụ thuộc vào các tác nhân gây bệnh. Những trẻ suy dinh dưỡng, người già, người ốm càng nhạy cảm với các bệnh do thực phẩm không an toàn nên càng có nguy cơ suy dinh dưỡng và bệnh tật nhiều hơn.

Do vậy, vấn đề đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm để phòng các bệnh gây ra từ thực phẩm có ý nghĩa thực tế rất quan trọng trong sự phát triển kinh tế và xã hội, bảo vệ môi trường sống của các nước đã và đang phát triển, cũng như nước ta. Mục tiêu đầu tiên của vệ sinh an toàn thực phẩm là đảm bảo cho người ăn tránh bị ngộ độc do ăn phải thức ăn bị ô nhiễm hoặc có chất độc; thực phẩm phải đảm bảo lành và sạch.

(Nguồn: thoxuan.thanhhoa.gov.vn)

a) Tại sao ăn thức ăn bị ô nhiễm lại gây nguy hiểm cho cơ thể con người?

b) Nêu những triệu chứng dễ nhận thấy khi bị ngộ độc thức ăn.

c) Tại sao trẻ suy dinh dưỡng, người già, người ốm càng nhạy cảm với các bệnh do thực phẩm không an toàn gây nên?

d) Nên làm gì để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng các bệnh gây ra từ thực phẩm bị ô nhiễm?