Giáo án và PPT KHTN 7 chân trời Bài 37: Sinh sản ở sinh vật

BÀI 37: SINH SẢN Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh yêu cầu HS trong lớp quan sát, phân tích và phán đoán thông tin. 

Hình ảnh nào là biểu hiện của sinh sản? Hình ảnh nào không phải là biểu hiện của sinh sản?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. KHÁI NIỆM SINH SẢN

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm về sinh sản

HS tìm hiểu thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:

+ Hoàn thành sơ đồ theo mẫu dưới đây về các thế hệ trong 1 gia đình?

+ Nhận xét số lượng các thành viên trong gia đình sau 3 thế hệ. Sự gia tăng các thành viên nhờ quá trình nào?

+ Sinh sản của sư tử có gì khác với sinh sản của cây dâu tây?

+ Sinh sản là gì? Ở sinh vật có những hình thức sinh sản nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Sinh sản ở sinh vật là quá trình tạo ra những cá thể mới, đảm bảo sự phát triển liên tục của loài.

- Gồm 2 hình thức:   

+ Sinh sản vô tính

+ Sinh sản hữu tính

2. SINH SẢN VÔ TÍNH Ở SINH VẬT

Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm sinh sản vô tính

HS tìm hiểu thông tin trong SGK và trả lời câu hỏi:

+ Sinh sản ở trùng biến hình và cây dây nhện có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái không? Vì sao?

+ Sinh sản ở cây dây nhện có gì giống và khác với sinh sản ở trùng biến hình?

+ Sinh sản vô tính là gì? Cho VD.

Sản phẩm dự kiến:

- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có sự kết hợp của giao tử đực và giao tử cái, con sinh ra giống nhau và giống cơ thể mẹ.

- Sinh sản sinh dưỡng là hình thức sinh sản mà cơ thể mới được hình thành từ một bộ phận (rễ, thân, lá) của cơ thể mẹ

- Một số hình thức sinh sản vô tính ở động vật như mọc chồi, phân mảnh (tái sinh).

- Sinh sản vô tính duy trì được một số đặc điểm tốt từ cơ thể mẹ và tạo ra số lượng lớn cá thể mới trong thời gian ngắn

- Trong thực tiễn, con người ứng dụng các hình thức sinh sản vô tính như giâm cành, chiết cành, ghép cành ghép cây, nuôi cấy mô thực vật để tạo số lượng lớn cây giống trong thời gian ngắn

3. SINH SẢN HỮU TÍNH Ở SINH VẬT

Hoạt động 3: Tìm hiểu sinh sản sinh dưỡng ở thực vật, động vật và ứng dụng

HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Từ việc hoàn thành bài tập điền từ HS rút ra được khái niệm sinh sản hữu tính và dự đoán được đặc điểm của cơ thể con

+ Chỉ rõ trên hình các thành phần cấu tạo của hoa. Phân biệt hoa lưỡng tính với hoa đơn tính và lấy VD. 

+ Phân biệt được các giai đoạn của quá trình sinh sản hữu tính ở thực vật và động vật

+ Qua quan sát hình 37.17 và 37.18, vẽ sơ đồ chung về sinh sản hữu tính ở động vật.

+ Nêu được 1 số hình thức sinh sản hữu tính ở động vật. Lấy VD. Vẽ sơ đồ phân biệt các hình thức đó. Ý nghĩa của sinh sản hữu tính ở động vật

Sản phẩm dự kiến:

a. Sinh sản hữu tính ở thực vật

- Sinh sản hữu tính là hình thức sính sản có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử, hợp tử phảt triển thành cơ thể mới. 

- Hoa là cơ quan sinh sản hữu tính ở thực vật Hạt kín. Các bộ phận của hoa gồm: cuống hoa, đế hoa, lá đài (đài hoa), cánh hoa (tràng hoa), nhị hoa (cơ quan sinh sản đực), nhuỵ hoa (cơ quan sinh sản cái). Hoa có cả nhị và nhuỵ được gọi là hoa lưỡng tính; hoa chỉ có nhị hoặc nhuỵ gọi là hoa đơn tính.

- Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc lên đầu nhuỵ

- Thụ tinh là sự kết hợp của giao tử đực với giao tử cái để tạo thành hợp tử

- Quả do bầu nhuỵ phát triển thành, quả lớn lên được là do tế bào phân chia. Khi quả lớn lên và chuyển từ xanh đến chín, quả có độ cứng, màu sắc, hương vị đặc trưng

b. Sinh sản hữu tính ở động vật

- Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật gồm ba giai đoạn: hình thành giao tử đực (tinh trùng) và giao tử cái (trứng); thụ tinh tạo thành hợp tử; phát triển phối và hình thành cơ thể mới.

- Hình thức sinh sản hữu tính ở động vật gồm có động vật đẻ trứng (một số loài bò sát, chim), động vật đẻ con (thú)

- Sinh sản hữu tính đã tạo ra những cá thể mới đa dạng, kết hợp được các đặc tính tốt của bố và mẹ. Vì vậy, chúng thích nghi hơn trước điều kiện môi trường luôn thay đổi

c. Sinh sản vô tính ở động vật

Một số hình thức sinh sản vô tính ở động vật như mọc chồi (thủy tức, nấm men,...), phân mảnh (tái sinh Sao biển, đỉa,....).

Vai trò của sinh sản vô tính:

- Sinh sản vô tính duy trì được một số đặc điểm tốt từ cơ thể mẹ.

- Tạo ra số lượng lớn cá thể mới trong thời gian ngắn.

- Duy trì sự tồn tại và phát triển liên tục của loài

d. Một số ứng dụng của sinh sản trong thực tiễn

- Trong thực tiễn, con người ứng dụng các hình thức sinh sản vô tính như giâm cành, chiết cành, ghép cành/ ghép cây, nuôi cấy mô thực vật để tạo số lượng lớn cây giống trong thời gian ngắn.

- Ứng dụng sinh sản hữu tính trong thực tiễn nhằm tạo ra các giống vật nuôi và cây trồng mới cho năng suất cao, chất lượng tốt, thích nghi tốt với điều kiện môi trường và đáp ứng nhu cầu của con người

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Sinh sản vô tính ở thực vật là cây con sinh ra mang đặc tính

A. giống cây mẹ, có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái

B. giống cây mẹ, không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái

C. giống bố mẹ, có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái

D. giống và khác cây mẹ, không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái

Câu 2: Trong sinh sản sinh dưỡng ở thực vật, cây mới được tạo ra

A. từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cây

B. chỉ từ rễ của cây

C. chỉ từ một phần thân của cây

D. chỉ từ lá của cây

Câu 3: Điều không đúng với sinh sản vô tính ở động vật là

A. cá thể có thể sống độc lập, đơn lẻ vẫn sinh sản bình thường

B. đảm bảo sự ổn định về mặt di truyền qua các  thế hệ cơ thể

C. tạo ra số lượng lớn con cháu trong thời gian ngắn

D. có khả năng thích nghi cao với sự thay đổi của điều kiện môi trường

Câu 4: Sinh sản vô tính ở động vật là từ một cá thể

A. sinh ra một hay nhiều cá thể giống hoặc khác mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng

B. luôn xinh ra nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng

C. sinh ra một hay nhiều cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng

D. luôn sinh ra chỉ một cá thể giống mình, không có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng

Câu 5: Sinh sản hữu tính ở động vật là sự kết hợp

A. của nhiều giao tử đực với một giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới

B. ngẫu nhiên của giao tử đực và giao tử cái tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới

C. có chọn lọc của hai giao tử đực và một giao tử cái tạo nên hợp tác phát triển thành cơ thể mới

D. có chọn lọc của giao tử cái với nhiều giao tử đực và một tạo nên hợp tử phát triển thành cơ thể mới

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Ông A có cây Cam bù Hương Sơn quả sai, ngọt, ít sâu bệnh. Sau nhiều mùa sử dụng phương pháp chiết cành để nhân giống thì nhận thấy các tính trạng ban đầu giảm dần (thoái hóa giống).

- Hãy giải thích cho ông A rõ nguyên nhân của hiện tượng trên?

- Hãy đề xuất các biện pháp để ngăn chặn hiện tượng trên?

Câu 2: Vì sao thằn lằn đứt đuôi và mọc lại đuôi mới không phải là biểu hiện của sinh sản?