Giáo án và PPT KHTN 8 kết nối Bài 20: Hiện tượng nhiễm điện do cọ xát

CHƯƠNG V: ĐIỆN 

BÀI 20: HIỆN TƯỢNG NHIỄM ĐIỆN DO CỌ XÁT 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Khi làm thí nghiệm với đũa thủy tinh ta quan sát được hiện tượng gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Vật nhiễm điện 

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Ban đầu, đưa chiếc đũa nhựa lại gần các mẩu giấy, ta thấy có hiện tượng gì xảy ra?

Sản phẩm dự kiến:

* Thí nghiệm 1

- Ban đầu, đưa chiếc đũa nhựa lại gần các mẩu giấy, ta thấy không có hiện tượng gì xảy ra.

- Khi cọ chiếc đũa nhựa vào mảnh vải len (hoặc dạ) sau đó đưa lại gần các mẩu giấy vụn, ta thấy đũa nhựa hút các mẩu giấy vụn làm các mẩu giấy vụn bám vào đầu của đũa nhựa.

- Khi làm thí nghiệm với đũa thủy tinh ta cũng quan sát được hiện tượng tương tự như đũa nhựa.

Nhận xét: Các vật sau khi bị cọ xát có tính chất hút được các vật khác (mẩu giấy vụn) được gọi là vật nhiễm điện hay vật mang điện tích. 

* Thí nghiệm 2

Ta thấy hiện tượng xảy ra là hai chiếc đũa nhựa đẩy nhau như ở Hình 20.2a. và hai chiếc đũa nhựa và đũa thủy tinh hút nhau như ở Hình 20.2b.

C1. 

- Chiếc đũa nhựa và đũa thủy tinh sau khi cọ sát đều bị nhiễm điện.

- Điện tích trên đũa thủy tinh khác loại với điện tích trên đũa nhựa.

C2. 

- Các điện tích cùng loại thì đẩy nhau.

- Các điện tích khác loại thì hút nhau.

* Kết luận 

- Các vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút được các vật khác được gọi là vật nhiễm điện hay vật mang điện. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng nhiễm điện do cọ xát.

- Hai vật nhiễm điện như nhau thì đẩy nhau; hai vật nhiễm điện khác nhau thì hút nhau

Hoạt động 2.Giải thích sơ lược về sự nhiễm điện do cọ xát 

GV đưa ra câu hỏi:Trong nguyên tử, các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

HĐ1. Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ nguyên tử mang điện tích âm 

+ Hạt nhân nguyên tử gồm các hạt proton mang điện tích dương và neutron không mang điện 

+ Vỏ nguyên tử gồm các hạt electron mang điện tích âm sắp xếp thành từng lớp

HĐ2. Trong nguyên tử, các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân không theo một quỹ đạo xác định nào

CH1. Cánh quạt điện khi quay cọ xát mạnh với không khí và bị nhiễm điện, vì thế cánh quạt hút các hạt bụi có trong không khí ở gần nó. Lực hút của cánh quạt lên bụi mạnh hơn nhiều lực đẩy của gió lên hạt bụi nên hạt bụi bám vào cánh quạt. Đặc biệt mép cánh quạt được cọ xát mạnh nhất nên nhiễm điện nhiều nhất. Do đó, chỗ mép cánh quạt hút bụi mạnh nhất và bụi bám ở mép cánh quạt nhiều nhất

CH2. Khi lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi bằng khăn bông khô, chúng cọ xát với khăn bông khô và bị nhiễm điện. Vì thế chúng hút các hạt bụi ở xung quanh

* TỔNG KẾT 

• Có thể làm nhiễm điện nhiều vật cách điện bằng cọ xát; vật bị nhiễm điện có khả năng hút các vật khác 

Các vật nhiễm điện cùng dấu thì đẩy nhau, khác dấu thì hút nhau

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Điền từ thích hợp vào chỗ trống. Nhiều vật sau khi bị cọ xát …. các vật khác

• A. Có khả năng đẩy
• B. Có khả năng hút
• C. Vừa đẩy vừa hút
• D. Không đẩy và không hút

Câu 2: Chọn câu sai

• A. Có thể làm nhiễm điện nhiều vật bằng cách cọ xát
• B. Vật nhiễm điện có khả năng hút các vật khác
• C. Vật mang điện tích có khả năng hút các vật khác
• D. Các vật bị nhiễm điện chỉ có khả năng hút nhau

Câu 3: Chọn câu sai. Vật bị nhiễm điện:

• A. Có khả năng đẩy các vật khác
• B. Có khả năng làm sáng bóng đèn bút thử điện
• C. Còn được gọi là vật mang điện tích
• D. Không có khả năng đẩy các vật khác

Câu 4: Chọn câu trả lời đúng. Thước nhựa có khả năng hút các vụn giấy:

• A. Mà không cần cọ xát
• B. Sau khi cọ xát bằng mảnh lụa
• C. Sau khi cọ xát bằng miếng vải khô
• D. Sau khi cọ xát bằng mảnh nilông

Câu 5: Chọn câu trả lời đúng. Thanh thủy ttinh sau khi được cọ xát bằng mảnh lụa thì có khả năng:

• A. Hút được mảnh vải khô
• B. Hút được mảnh nilông
• C. Hút được mảnh len
• D. Hút được thanh thước nhựa

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Vì sao chỗ mép cánh quạt hút bụi mạnh nhất và bụi bám ở mép cánh quạt nhiều nhất?

Câu 2: Vì sao khi lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình tivi bằng khăn bông khô lại hút các hạt bụi ở xung quanh?