Giải thích được sơ lược nguyên nhân một vật cách điện nhiễm điện do cọ xát.
Giải thích được một vài hiện tượng thực tế liên quan đến sự nhiễm điện do cọ xát.

Năng lực

Năng lực chung
Tự chủ và tự học: Tìm hiểu thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát hình ảnh để tìm hiểu về hiện tượng nhiễm điện do cọ xát
Giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm thực hiện thí nghiệm tìm hiểu sự nhiễm điện do cọ xát
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất được cách giải thích ngắn gọn, chính xác cho các hiện tượng liên quan đến sự nhiễm điện do cọ xát .
Năng lực riêng
Thực hiện được thí nghiệm tìm hiểu sự nhiễm điện do cọ xát.
Kết hợp được các kiến thức trong đã học về sự nhiễm điện do cọ xát giải thích các hiện tượng, lí giải hoặc vận dụng ở các tình huống thực tiễn.

Phẩm chất

Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ học tập.
Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện tất cả các nhiệm vụ.
Trung thực, cẩn thận khi thực hiện nhiệm vụ theo đúng yêu cầu của GV.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Đối với giáo viên

SGK, SGV, SBT KHTN 8.
Bộ thí nghiệm thực hành cho nhóm HS gồm :
Một chiếc đũa bằng nhựa và một chiếc đũa bằng thuỷ tinh.
Một mảnh vải len hoặc dạ và một mảnh vải lụa
Một ít mẩu giấy vụn.
Một giá thí nghiệm.
Máy chiếu để chiếu các slide mô hình cấu tạo nguyên tử SGK KHTN 7, Hình 20.4.
Một điện nghiệm dùng để chứng minh.
Máy tính, máy chiếu để trình chiếu các hình vẽ, ảnh, biểu bảng trong bài

Đối với học sinh

SGK, SBT KHTN 8.
Đọc trước bài học trong SGK.
Tìm kiếm, đọc trước tài liệu có liên quan đến sự nhiễm điện do cọ xát

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo tâm thế, hứng thú cho HS, bước đầu khơi gợi nội dung bài học
Nội dung: GV huy động kinh nghiệm thực tế của HS về hiện tượng nhiễm điện do cọ xát để đặt vấn đề nghiên cứu nội dung cơ bản của bài học.
Sản phẩm học tập: giải thuyết về nguyên nhân gây ra sự nhiễm điện do cọ xát
Tổ chức thực hiện:

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề: Vì sao vào những ngày hanh khô, khi chải tóc bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra?

- GV cho HS nghiệm lại hiện tượng trên rồi đưa ra giả thuyết về nguyên nhân gây hiện tượng này.

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hành chải tóc bằng lược nhựa để nghiệm lại hiện tượng xảy ra

- HS tiếp nhận câu hỏi, suy nghĩ và trả câu trả lời.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS chia sẻ câu trả lời

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV để HS tự do phát biểu, không khẳng định hay phủ định bất cứ giả thuyết nào HS đưa ra mà câu trả lời sẽ được làm rõ khi nghiên cứ bài học: Bài 20: Sự nhiễm điện do cọ xát

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về hiện tượng nhiễm điện do cọ xát

Mục tiêu: HS tìm hiểu về sự nhiễm điện do cọ xát qua tiến hành thí nghiệm theo nhóm
Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc nhóm thực hiện thí nghiệm mô tả trong SGK và kết luận về hiện tượng nhiễm điện do cọ xát
Sản phẩm học tập: Thí nghiệm về hiện tượng nhiễm điện do cọ xát
Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thí nghiệm 1 trong SGK – tr84 nêu dụng cụ thí nghiệm và các bước tiến hành thí nghiệm.

- GV yêu cầu HS tiến hành thí nghiệm theo nhóm

à GV lưu ý với HS cách cọ xát các vật (cọ mạnh nhiều lần theo một chiều) sau đó đưa lại gần các vật cần kiểm tra để phát hiện hiện tượng xảy ra

- GV yêu cầu đại diện các nhóm mô tả hiện tượng xảy ra và rút ra nhận xét về tính chất các vật sau khi được cọ xát

- GV nhận xét và đưa ra kết luận về khái niệm vật nhiễm điện hay vật mang điện tích

- GV hướng dẫn HS tiến hành thí nghiệm 2 và quan sát hiện tượng xảy ra

- GV lưu ý với HS: để thí nghiệm thành công không được làm ướt các thanh đũa thủy tinh và thanh đũa nhựa. Nếu trời ẩm ướt, các dụng cụ thí nghiệm phải được sấy khô

- GV yêu cầu các nhóm báo cáo kết quả thí nghiệm và thảo luận trả lời phần câu hỏi và bài tập SGK – tr85:

C1. Từ các kết quả thí nghiệm, rút ra nhận xét gì? Điện tích trên đũa thủy tinh có cùng loại với điện tích trên đũa nhựa không?

C2. Các điện tích cùng loại và khác loại tác dụng với nhau như thế nào?

- GV nhận xét và chốt lại nội dung trong tâm về vật nhiễm điện

- GV yêu cầu HS làm việc cả nhân trả lời câu hỏi phần mở đầu: Vì sao vào những ngày hanh khô, khi chải tóc bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra?

à Gợi ý câu trả lời: Vào những ngày hanh khô, khi chải tóc bằng lược nhựa thì nhiều sợi tóc bị lược nhựa hút kéo thẳng ra vì khi đó tóc và lược nhựa đã bị nhiễm điện do cọ xát với nhau

- GV chiếu video về một số trường hợp vật nhiễm điện cho HS quan sát (link video)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS hoạt động nhóm thực hành thí nghiệm tìm hiểu về sự nhiễm điện do cọ xát

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện các nhóm trình bày kết quả thí nghiệm

- GV gọi 2 – 3 HS trả lời phần câu hỏi và bài tập trong SGK

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và chuyển sang nội dung mới.

I. Vật nhiễm điện

* Thí nghiệm 1

- Ban đầu, đưa chiếc đũa nhựa lại gần các mẩu giấy, ta thấy không có hiện tượng gì xảy ra.

- Khi cọ chiếc đũa nhựa vào mảnh vải len (hoặc dạ) sau đó đưa lại gần các mẩu giấy vụn, ta thấy đũa nhựa hút các mẩu giấy vụn làm các mẩu giấy vụn bám vào đầu của đũa nhựa.

- Khi làm thí nghiệm với đũa thủy tinh ta cũng quan sát được hiện tượng tương tự như đũa nhựa.

Nhận xét: Các vật sau khi bị cọ xát có tính chất hút được các vật khác (mẩu giấy vụn) được gọi là vật nhiễm điện hay vật mang điện tích.

* Thí nghiệm 2

Ta thấy hiện tượng xảy ra là hai chiếc đũa nhựa đẩy nhau như ở Hình 20.2a. và hai chiếc đũa nhựa và đũa thủy tinh hút nhau như ở Hình 20.2b.

Trả lời câu hỏi (SGK – 85)

C1.

- Chiếc đũa nhựa và đũa thủy tinh sau khi cọ sát đều bị nhiễm điện.

- Điện tích trên đũa thủy tinh khác loại với điện tích trên đũa nhựa.

C2.

- Các điện tích cùng loại thì đẩy nhau.

- Các điện tích khác loại thì hút nhau.

* Kết luận

- Các vật sau khi bị cọ xát có khả năng hút được các vật khác được gọi là vật nhiễm điện hay vật mang điện. Hiện tượng đó gọi là hiện tượng nhiễm điện do cọ xát.

- Hai vật nhiễm điện như nhau thì đẩy nhau; hai vật nhiễm điện khác nhau thì hút nhau

Hoạt động 2. Giải thích sơ lược về sự nhiễm điện do cọ xát

Mục tiêu: HS tự vận dụng kiến thức cấu tạo nguyên tử đã học ở lớp 7 để giải thích sự nhiễm điện do cọ xát.
Nội dung:

GV tổ chức cho HS làm việc nhóm để giải thích sơ lược về sự nhiễm điện do cọ xát, làm việc cá nhân trả lời các câu hỏi ở mục “câu hỏi” trong SGK – tr86

Sản phẩm học tập: Kết quả giải thích về sự nhiễm điện do cọ xát
Tổ chức thực hiện :

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt vấn đề: Vì sao một số vật cách điện có thể nhiễm điện khi cọ xát vào vải len, lụa? Để trả lời câu hỏi này ta cần ôn lại kiến thức cấu tạo của nguyên tử trong sách KHTN7

- GV chiếu mô hình cấu tạo nguyên tử trong SGK KHTN 7 cho HS quan sát, yêu cầu HS thảo luận theo nhóm trả lời các câu hỏi phần “Hoạt động” trong SGK – tr86

1. Nguyên tử có cấu tạo như thế nào? Hãy vẽ hình mô tả cấu tạo nguyên tử.

2. Electron trong nguyên tử có thể dịch chuyển như thế nào?

II. Giải thích sơ lược về sự nhiễm điện do cọ xát

* Trả lời hoạt động(SGK – tr86)

HĐ1. Nguyên tử gồm hạt nhân mang điện tích dương và vỏ nguyên tử mang điện tích âm

+ Hạt nhân nguyên tử gồm các hạt proton mang điện tích dương và neutron không mang điện

+ Vỏ nguyên tử gồm các hạt electron mang điện tích âm sắp xếp thành từng lớp

HĐ2. Trong nguyên tử, các electron chuyển động rất nhanh xung quanh hạt nhân không theo một quỹ đạo xác định nào

Trên chỉ là 1 phần của giáo án. Giáo án khi tải về có đầy đủ nội dung của bài. Đủ nội dung của học kì I + học kì II