Giáo án và PPT KHTN 9 kết nối bài 28: Lipid

BÀI 28. LIPID

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy quan sát hình ảnh sau và trả lời câu hỏi:

Trong các chất trên, em biết những chất nào? Hãy nêu vai trò của các chất đó.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Lipid

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Lipid là gì? Có những loại lipid điển hình nào? Vai trò chính của mỗi loại ở sinh vật là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Lipid là những hợp chất hữu cơ có trong tế bào sống, không tan trong nước nhưng tan được trong một số dung môi hữu cơ như xăng, dầu hỏa...

- Một số loại điển hình:

+ Chất béo: chống nước và một số tác động có hại từ môi trường ngoài (ví dụ: dầu thực vật, mỡ động vật...).

+ Sáp: nguồn dự trữ năng lượng chính của cơ thể (ví dụ: vỏ quả bơ, bề mặt lá cọ...)

Hoạt động 2. Chất béo

GV đưa ra câu hỏi: Chất béo là gì? Chất béo có tính chất vật lí như thế nào? Trình bày tính chất hóa học của chất béo. Chất béo có ứng dụng như thế nào trong cuộc sống? Để có lợi cho sức khỏe, tránh béo phì, cần chú ý những gì khi sử dụng chất béo trong khẩu phần ăn hàng ngày?

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm

Chất béo là triester của glicerol và các acid béo, có công thức (R–COO)₃C₃H₅.

2. Tính chất vật lí

Chất béo tồn tại ở trạng thái lỏng hoặc rắn, nhẹ hơn nước, không tan trong nước và tan trong một số dung môi như xăng, benzene...

3. Tính chất hóa học

- Chất béo là triester của glicerol và các acid béo, có công thức (R–COO)₃C₃H₅. Phản ứng đặc trưng của chất béo là phản ứng xà phòng hoá.

4. Ứng dụng

Ứng dụng của chất béo: 

• làm thực phẩm (dầu hướng dương, mỡ lợn, lạc, bơ...), 

• mĩ phẩm (chất làm mềm, dưỡng ẩm,...), 

• nhiên liệu (dầu diesel sinh học), 

• nguyên liệu (sản xuất xà phòng,...), dược phẩm...

5. Sử dụng chất béo đúng cách để hạn chế béo phì

- Chất béo cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể hơn so với chất đạm, chất đường bột.

- Để có lợi cho sức khỏe, tránh béo phì, cần chú ý những điều sau khi sử dụng chất béo trong khẩu phần ăn hàng ngày:

+ Lựa chọn thực phẩm có lượng chất béo phù hợp.

+ Ưu tiên sử dụng chất béo có nguồn gốc thực vật, giàu omega-3.

...........................................

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Để làm sạch vết dầu ăn dính vào quần áo cần

A. Giặt quần áo bằng nước lạnh.

B. Giặt kỹ quần áo bằng xà phòng.

C. Dùng acid mạnh để tẩy.

D. Giặt quần áo bằng nước muối.

Câu 2: Đun nóng chất béo với nước (acid làm xúc tác), thu được sản phẩm là

A. glycerol và acid béo.             

B. glycerol và muối của các acid béo.

C. acid béo.           

D. Muối của các acid béo.

Câu 3: Thủy phân chất béo trong môi trường kiềm thu được

A. glycerol và muối của một acid béo. 

B. glycerol và acid béo.

C. glycerol và xà phòng.             

D. glycerol và muối của các acid béo

Câu 4: Tính chất vật lý của chất béo là

A. Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, dầu hỏa, xăng…

B. Chất béo nặng hơn nước, tan trong nước, không tan trong benzen, dầu hỏa, xăng…

C. Chất béo nhẹ hơn nước, tan trong nước, tan được trong benzen, dầu hỏa, xăng…

D. Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, không tan được trong benzen, dầu hỏa, xăng…

Câu 5: Phát biểu nào dưới đây không đúng?

A. Chất béo không tan trong nước.

B. Các acid béo là acid hữu cơ, có công thức chung là RCOOH.

C. Dầu ăn và dầu mỏ có cùng thành phần nguyên tố.

D. Chất béo tan được trong xăng, benzene…

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Em hãy tìm hiểu và trình bày về cách làm xà phòng từ dầu ăn, mỡ thừa sau khi sử dụng.

Câu 2: Thủy phân hoàn toàn 17,16 kg một loại chất béo cần vừa đủ 2,4 kg NaOH, sản phẩm thu được gồm 1,84 kg glycerol và hỗn hợp muối của các acid béo. Khối lượng hỗn hợp các muối là gì?