Giáo án và PPT Lịch sử 11 cánh diều Bài 11: Cuộc cải cách của Minh Mạng (nửa đầu thế kỉ XIX)

BÀI 11: CUỘC CẢI CỦA VUA MINH MẠNG

(NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX)

(2 tiết)

A. KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Ai nhanh hơn.

- GV phổ biến luật chơi cho HS: 

+ GV đặt câu hỏi về nhân vật lịch sử “vua Minh Mạng” (theo kĩ thuật Kipling).

+ HS thực hiện nhiệm vụ: Tìm hiểu tên, tôn hiệu các chúa, vua thời Nguyễn. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu bối cảnh lịch sử của cuộc cải cách

Nêu bối cảnh lịch sử của cuộc cải cách Minh Mạng. 

Sản phẩm dự kiến:

Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung của cuộc cải cách

Cải cách Minh Mạng tập trung chủ yếu vào lĩnh vực vào lĩnh vực hành chính vì: tình trạng phân quyền với sự tồn tại của Bắc Thành và Gia Định Thành là một trong những hạn chế lớn nhất của bộ máy nhà nước thời Gia Long, khiến cho bộ máy ở cấp địa phương thiếu thống nhất và sự tập trung quyền lực của hoàng đế bị hạn chế. 

Hoạt động 3: Tìm hiểu ý nghĩa, kết quả của cuộc cải cách

Nêu kết quả và ý nghĩa của cuộc cải cách thời vua Minh Mạng. 

Sản phẩm dự kiến:

- Kết quả:

+ Xây dựng được bộ máy nhà nước quân chủ trung ương tập quyển cao độ: vua nắm quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và thống lĩnh quân đội.

+ Hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương được củng cố chặt chẽ và hoàn thiện hơn; thống nhất đơn vị hành chính địa phương trong cả nước.

+ Cơ cấu tổ chức bộ máy nhà nước gọn nhẹ, chặt chế; phân định cụ thể chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan.

- Ý nghĩa:

+ Làm cho hoạt động của bộ máy nhà nước có hiệu quả hơn, hoàn thành thống nhất đất nước về mặt hành chính.

+ Để lại bài học kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước. 

+ Phân chia đơn vị hành chính cấp tỉnh trở thành di sản lớn nhất, có giá trị đến ngày nay.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Nội dung nào sau đây phản ánh về tình trạng của bộ máy chính quyền thời Gia Long và những năm đầu thời Minh Mạng?

A. Quyền lực nằm trong tay tầng lớp quý tộc. 

B. Nhà nước chỉ kiểm soát 4 dinh và 7 trấn từ Nghệ An đến Ninh Thuận. 

C. Quyền lực của nhà vua và triều đình bị hạn chế. 

D. Nhà vua nắm mọi quyền hành đối với các địa phương. 

Câu 2: Trước cuộc cải cách Minh Mạng, tình hình an ninh – xã hội ở các địa phương như thế nào?

A. Rối loạn trên quy mô lớn. 

B. Được kiểm soát chặt chẽ.

C. Thường xuyên có nội chiến, mâu thuẫn. 

D. Có nhiều bất ổn. 

Câu 3: Cuộc cải cách của Minh Mạng được tiến hành trên cơ sở nào sau đây?

A. Kế thừa mô hình của các triều đại trước, kết hợp với học tập có cải biến mô hình của nhà Minh và nhà Thanh (Trung Quốc). 

B. Kế thừa mô hình của các triều đại trước, kết hợp với việc học tập có cải biến mô hình của nhà Đường và nhà nhà Minh (Trung Quốc).

C. Học tập có cải biến mô hình của nhà Tống và nhà Thanh (Trung Quốc), đồng thời kế thừa mô hình của các triều đại trước. 

D. Học tập có cải biến mô hình của nhà Đường và nhà Thanh (Trung Quốc), đồng thời kế thừa mô hình của các triều đại trước. 

Câu 4: Với cuộc cải cách của Minh Mạng, hệ thống cơ quan chủ chốt của triều đình nhà Nguyễn gồm: 

A. Nội các, Đô sát viện, Cơ mật viện, Lục bộ, Lục khoa, Lục tự, các cơ quan chuyên môn. 

B. Nội các, Ngự sử đài, Cơ mật viện, Lục bộ, Lục khoa, Lục tự, các cơ quan chuyên môn. 

C. Khâm thiên giám, Cơ mật viện, Lục bộ, Lục khoa, Lục tự, các cơ quan chuyên môn. 

D. Cơ mật viện, Thượng thư sảnh, Lục bộ, Lục khoa, Lục tự, các cơ quan chuyên môn. 

Câu 5: Ba cơ quan ở trung ương được thành lập mới từ sau cải cách của Minh Mạng là: 

A. Nội các, Hàn lâm viện, Cơ mật viện. 

B. Đô sát viện, Cơ mật viện, Nội các viện. 

C. Cơ mật viện, Nội các viện, Đô sát viện.

D. Nội các, Đô sát viện, Cơ mật viện. 

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: A

Câu 4: A

Câu 5: D

D. HOT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi: Theo em, cuộc cải cách vua Minh Mạng để lại bài học gì cho cải cách hành chính ở Việt Nam hiện nay?